Ο ΤΣΑΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α΄ ΠΟΥ ΕΚΟΙΜΗΘΗ ΩΣ ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ,ΕΧΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΙΤΗΘΗ ΚΑΙ ΖΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΝΩΝΥΜΩΣ ΕΝ ΣΑΛΟΤΗΤΙ.
ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ : Ποιὸς ἦταν ἡ πραγματικὴ "Ἀόρατη Ἀρχή".
Παλιὰ ἀπορία γιὰ ὅλους τούς ΦΙΛΙΣΤΟΡΕΣ ἀποτελεῖ τὸ ἐρώτημα
πῶς εἶναι δυνατόν 3 ἄσημοι καὶ "ἀποτυχημένοι" ἔμποροι, οἱ ΣΚΟΥΦΑΣ, ΤΣΑΚΑΛΩΦ, ΞΑΝΘΟΣ, νὰ πέτυχαν τὸ ΤΙΤΑΝΙΟ ΕΡΓΟ τοῦ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821.
Ὡς γνωστόν, ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία —ὅπως καὶ ἄλλες παρόμοιες ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ τῆς ἐποχῆς πχ ΚΑΡΜΠΟΝΑΡΟΙ στὴν Ἰταλία— άκολουθοῦσε τὴν δομὴ τῶν ΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΣΤΟΩΝ μὲ Τυπικὰ Μύησης, Μυστικά κλπ. Ὡστόσο, ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία ΔΕΝ ἦταν Τεκτονικὴ Στοά, ἄν καὶ μερικὰ μέλη της —πχ ΞΑΝΘΟΣ—ὑπῆρξαν Τέκτονες.
Ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία ἱδρύθηκε μιὰ ΠΕΡΙΕΡΓΗ χρονιά, τὸ 1814·ἐποχὴ ποὺ ὁ ΝΑΠΟΛΕΩΝ—ἠττηθεὶς στὴν Ρωσία—εἶναι ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΝΗΣΟ ΕΛΒΑ καὶ οἱ Μ.Δυνάμεις ὀργανώνουν τὴν ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΑΞΗ στὸ Συνέδριο τῆς Βιέννης μὲ τὴν δημιουργία τῆς ΙΕΡΑΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ, ἡ ὁποία ἀποτελοῦσε ἐπιδίωξη κατεξοχὴν τοῦ ΤΣΑΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ τοῦ ὁποίου εὐνοούμενος ὑπουργὸς ἐξωτερικῶν ἦταν ὁ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ (κυρίως μετὰ τὴν διπλωματικὴ ἐπιτυχία του ποὺ ἦταν ἡ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ τὸ 1813).
Στὸν Καποδίστρια ἐπίσης ὀφείλεται τὸ ὅτι ΔΕΝ ΠΡΟΣΕΚΛΗΘΗ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ,
ποὺ καὶ αὐτὴ εἶχε ὑποστεῖ εἰσβολὴ τῶν δυνάμεων τοῦ Ναπολέοντα μὲ τὴν ἐκστρατεία στὴν Αἴγυπτο ,τὸ 1798.
Μὲ βάση τὶς παραπάνω πολιτικὲς ἐξελίξεις ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΤΗΝ ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΕΞΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ φαίνεται ἐντελῶς παράδοξη — γιὰ νὰ μὴν πῶ ΑΚΑΙΡΗ— ἡ χρονικὴ περίοδος ἵδρυσης τῆς Ἑταιρείας τῶν Φιλικῶν.
ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΣΥΝΕΒΑΙΝΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ
ποὺ ἀγνοοῦμε —ΑΝ ὄντως ἀγνοοῦμε..—
καὶ ἡ ἵδρυση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας ὐπῆρξε σχέδιο τοῦ Καποδίστρια (ἐν ἀγνοίᾳ πολλῶν Φιλικῶν..)
Τὶ ἐννοῶ·
Μπορεῖ νὰ ἔχει ἐπικρατήσει στὰ σχολικά ἐγχειρίδια ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ Ι. Καποδίστριας ἦταν ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ πρὸς τὴν Φιλική Ἑταιρεία (ἄποψη βεβαίως τοῦ ΦΙΛΗΜΟΝΟΣ, κύριας πηγῆς γιὰ τὴν ἱστορία τῶν Φιλικῶν-ἀλλὰ ὄχι καὶ τῆς μόνης..), ὡστόσο ὑπάρχει μιὰ πληθώρα πηγῶν ποὺ ὑποστηρίζει ὅτι Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΗΤΑΝ Η "ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ" ΑΟΡΑΤΗ ΑΡΧΗ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ μὲ ἀπώτατο στόχο τῆς δημιουργίας μιᾶς..ἑλληνικῆς ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ "Ελβετίας" στὴν νότια Ἑλλάδα καὶ τὰ Ἑπτάνησα, ἑνὸς δηλ. ΚΡΑΤΟΥΣ—ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗΣ ὑπὸ τὴν ἐγγύηση τῶν Μ.Δυνάμεων καὶ τὴν προστασία τῶν Ρώσων βεβαίως καὶ κατ'ἀναλογίαν τῶν Παραδουνάβειων Ἡγεμονιῶν καὶ φυσικὰ καθ'ὀμοίωσιν τῆς οὐδέτερης ΕΛΒΕΤΙΑΣ καθ' ὅσον ὁ Καποδίστριας ὑπῆρξε, ὡς γνωστόν, ὁ ἐμπνευστὴς & δημιουργός ,τὸ 1813, τοῦ ΕΛΒΕΤΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ,ὡς ΟΥΔΕΤΕΡΗΣ ΖΩΝΗΣ μεταξὺ Δυτικῶν Δυνάμεων & Ρωσίας - κατ' ἐντολὴν τοῦ Τσάρου, βεβαίως.
Γράφει ὁ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ,στὴν "Επίτομη Ιστορία" του (Α'τομ. 72-76) ὅτι ὁ Καποδίστριας ἦταν ὀ Ἀρχηγὸς τῆς Φιλικῆς, μὲ τὴ συνεργασία τοῡ Μαυροκορδάτου-Φιραρῆ καὶ τῶν Ὑψηλάντηδων.
Ἀναφέρει ὁ Φραντζῆς ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Καποδίστριας εἶχε ἀποκαλύψει στοὺς Ὑψηλάντηδες ὅτι ,ἐν γνώσει τοῦ Τσάρου, εἶχε ἱδρύσει στὴ Βιέννη τῆν ΦΙΛΟΜΟΥΣΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ,ΩΣ ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ,μὲ στόχο τὸν συντονισμό τῆς Ἐξέγερσης κατὰ τῶν Τούρκων.
Ο Π. ΕΝΕΠΕΚΙΔΗΣ στὸ πολὺ γνωστὸ σὺγγραμμα του "ΡΗΓΑΣ-ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ-ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ"
(1965, σ.192-193)—βλ ΦΩΤΟ-—γράφει μελετῶντας τὰ Ἀρχεῖα τῆς Βιέννης καὶ τῆς Ἁγ. Πετρούπολης ὅτι ὁ Καποδίστριας ἤδη ἀπὸ τὸ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ (1814) ἔχοντας ἱδρύσει ἐκεῖ , δημοσίως, τὴν ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ (=Φιλόμουσος Ἑταιρεία) χρησιμοποιεῖ τοὺς ἀρχηγούς της ΑΝΘΙΜΟ ΓΑΖΗ καὶ ΙΓΝΑΤΙΟ ΟΥΓΓΡΟΒΛΑΧΙΑΣ ὡς συνδέσμους μὲ τό..ΕΝΟΠΛΟ τμῆμα τῶν Φιλομούσων, τουτέστιν τὴν μετέπειτα ἱδρυθεῖσα ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ —κάτι βεβαίως ποὺ δὲν ἔχει διαφύγει ἀπὸ τὸ ἄγρυπνο μάτι τοῦ Μέττερνιχ..
.
Παρόμοια, περί Ἀρχηγίας τῶν Φιλικῶν ἀπὸ τὸν Καποδίστρια γράφει καὶ ὁ ΝΙΚ. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ στὰ "Ἀπομνημονεύματα" του (μετ. Ε. Μωραιτίνη-Πατριαρχέα, Κέδρος, 1986)
ὅπως ἐπίσης καὶ μιὰ ὄχι γνωστὴ πηγὴ
τῆς ἐποχῆς,ὁ Π. ΚΑΛΕΒΡΑΣ στὰ δύο συγγράμματα του :
"Επιστολαί.. Ἑταιρεῖαι κλπ" (1856)
καὶ
"Πολιτικός βίος Καποδίστρια.." (1873).
Ο ΚΑΛΕΒΡΑΣ μάλιστα ἀναφέρει καὶ τὴν μύηση τοῦ ἰδίου στὴν Ἑταιρεία τοῦ ΦΟΙΝΙΚΟΣ, ποὺ ἦταν δημιούργημα τοῦ Καποδίστρια καὶ πρόδρομος τῆς Φιλικῆς(1856,11-24).
[Ὑπάρχει ἐξάλλου κι ἡ ἀναφορὰ τῆς Λ. ΤΥΡΧΑΪΜ —ἐρωμένης τοῦ Ἀλ.Ὑψηλάντη— στὰ "Ἀπομνημονεύματά" της ὅπου κατηγορεῖ τὸν Καποδίστρια ὅτι παρέσυρε τὸν Ὑψηλάντη στὴν Ἐξέγερση στὴν Μολδοβλαχία καὶ ἀφοῦ τὸν χρησιμοποίησε γιὰ νὰ ἐξυηρετήσει τὸ σχέδιο τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς νοτίου Ἑλλάδος,κατόπιν τὸν ἐγκατέλειψε..]
Ἐπίσης ὑπάρχει καὶ ἡ περίφημη ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ στὴν ὁποία κάθε γράμμα ἀποτελεῖ τὸ ΑΡΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ τῶν 9 "πρώτων" στὴν Ἱεραρχία (σύμφωνα μὲ τὰ λεγόμενα τοῦ ΞΑΝΘΟΥ) ὅπως ἀποφασίστηκε τὸ 1818 στὴν Κων/πολη.
Μέχρι τώρα μόνο τὸ γράμμα Ι, στὸ πάνω μέρος τῆς σφραγίδας τῶν Φιλικῶν δὲν εἶχε ἀποδοθεῖ σὲ κάποιον ἐκ τῶν γνωστῶν ἱδρυτῶν της,
.
γράμμα (ὅπως, παρατήρησε ὁ Λιθοξόου) ἀνήκει βεβαίως στὸν ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ. (βλ. Φωτο)
Βέβαια, ὅταν ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία ἐξαπλώθηκε παντοῦ, δὲν μποροῦσε πιὰ νὰ εἶναι ἀρχηγός της,ἔστω καὶ ὡς Ἀόρατη Ἀρχή, ὁ ἴδιος ὁ Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν τοῦ Τσάρου, γι αὐτὸ καὶ παραχώρησε στὴν Ἀρχηγία στὸ ΑΛ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ.
Εἶναι σαφὲς ὅτι ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΕΙΧΕ ΚΑΝΕΙ ΑΥΤΟ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, ΑΝ ΔΕΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕ ΤΟ ΟΛΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ, ἀφοῦ ὁ Ὑψηλάντης δὲν ἦταν ἕνας τυχαῖος ἀξιωματικὸς στὸν Ρωσικὸ Στρατό, ἀλλὰ Ἥρωας τῶν Ρωσικῶν Πολέμων καὶ κυρίως ΥΠΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΤΣΑΡΟΥ.
Καὶ ὅλες οἱ πηγὲς συμφωνοῦν, ὅτι αὐτὸν πρότεινε ὁ Καποδίστριας ὡς ΟΡΑΤΗ Ἀρχὴ στὴν πολυπληθῆ πιὰ Ἑταιρεία τῶν Φιλικῶν.
Τούτων λεχθέντων, τὸ λιγώτερο ποὺ μποροῦμε νὰ παρατηρήσουμε, στὸν περιορισμένο χῶρο μιᾶς ἀνάρτησης, εἶναι ὅτι ὁ Καποδίστριας μὲ τὸν Ὑψηλάντη καὶ τοὺς Φιλικούς ΕΠΕΔΙΩΞΕ ΜΕΣῼ ΡΩΣΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ τὸ 1821 τὴν δημιουργία ἐλεύθερου ἑλληνικοῦ κράτους σὲ μιὰ δύσκολη συγκυρία γιὰ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία λόγῳ τῆς ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ·
ὁ Μοριᾶς ἦταν ἀφρούρητος ἐπειδὴ ὅλες οἱ δυνάμεις τοῦ ΧΟΥΡΣΙΤ ἐκ Πελοποννήσου πολιορκοῦσαν τὸν Ἁλῆ στὴν ΗΠΕΙΡΟ..
Τελικὰ τὸ Σχέδιο τοῦ Καποδίστρια μπορεῖ στὸ σκέλος τοῦ ρωσοτουρκικοῦ πολέμου νὰ ἀπέτυχε ΛΟΓῼ ΤΕΛΙΚΗΣ ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΤΣΑΡΟΥ
—ἔπαιξε ρόλο ἐδῶ κι ἡ διπλωματία Μέττερνιχ καὶ ὁ φόβος τῆς ἀγγλικῆς ἀντίδρασης—ὅμως ἀνάγκασε σὲ ἐμπλοκὴ δύο χρόνια μετά, ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ ὅταν τὰ ἡνία τοῦ Φόρεϊν Οφις ἀνέλαβε ὁ Γ. ΚΑΝΝΙΝΓΚ.
__________
ΥΓ. Στὸ κλασσικὸ του σύγγραμμα γιὰ τὸν Καποδίστρια ὁ Ρῶσος ἱστορικὸς ΓΡ. ΑΡΣ γράφει ὅτι ἀπὸ ΤΑ ΡΩΣΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΔΕΝ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ στὰ γεγονότα .
Καὶ βεβαίως ἀπὸ τὰ ΕΠΙΣΗΜΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ προκύψει κάτι τέτοιο γιὰ τὸν ΥΠΕΞ της.
Δὲν ἀπαντᾶ ὅμως ὁ ΑΡΣ στὸ έρώτημα γιατὶ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΔΕΝ ΕΣΠΕΥΣΕ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙ ΤΟΝ ΤΣΑΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΜΕ ΤΟΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΞΑΝΘΟ;
Ἤ μήπως τὸν ἐνημέτωσε ,ἀλλὰ ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΣ, ὁπότε ΚΑΙ ὁ Τσἀρος Ἀλέξανδρος ΗΤΑΝ ΕΝΗΜΕΡΟΣ τῶν σχεδιαζομένων;
Καὶ κάτι τελευταῖο· δὲν θὰ φαινόταν ὁ Καποδίστριας στὰ μάτια τοῦΤσάρου, λόγῳ τοῦ Κινήματος τοῦ Ὑψηλάντη,ὡς ἀνίκανος ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν
ΑΦΟΥ ΡΑΔΙΟΥΡΓΟΥΣΑΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΥΤΗ ΤΟΥ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΗΡΕ ΧΑΜΠΑΡΙ ;
ἤ ἀκόμα χειρότερα, δὲν θὰ παρουσιαζόταν ὡς ΠΡΟΔΟΤΗΣ ΤΩΝ ΡΩΣΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ἀφοῦ ἦταν ὁ ΙΔΙΟΣ ὁ Καποδίστριας Ο ΙΘΥΝΩΝ ΝΟΥΣ τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης;
Ἡ γνώμη μου λοιπὸν εἶναι ὃτι καὶ Ο ΤΣΑΡΟΣ ΗΤΑΝ ΕΝΗΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΕΝΩΝ —δὲν μποροῦσε ὁ Καποδίστριας τόσο πολὺ καὶ τόσο ἀνεξέλεγκτα νὰ αὐτενεργοῦσε...
ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΤΣΑΡΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ μετὰ τὴν ἀποτυχία τοῦ Κινήματος τοῦ Ὑψηλάντη στὶς Παραδουνάβειες Ἡγεμονίες.(πχ. Μετα το 1828 ο ο Τσάρος Νικολαος Α' ,αδελφος του Αλεξανδρου Α', απέστειλλε 3.750.000 γαλλικά φράγκα ως βοηθεια στον Καποδιστρια ,το πρωτο ρευστο στο Ελληνικο Δημοσιο).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου