6- Η ελευθερία, και το πνεύμα της δουλείας και της υιοθεσίας .

  Ο Μέγας Αντώνιος παροτρύνει τους παραλήπτες του να κατανοήσουν το μυστήριο της οικονομίας του Θεού και να διακρίνουν μεταξύ του κακού και του καλού, για να καταφέρουν να λάβουν την ελευθερία μέσα στην παρουσία του Κυρίου. Η παρουσία αυτή η πνευματική Του έλευση εντός μας, σχετίζεται πρωτίστως με την ιστορική Του παρουσία και την  ομοιότητα του με μας ως προς την ανθρωπότητα. Με την μυστική έλευση του Χριστού θα αποκτήσουμε την ελευθερία να γίνουμε δούλοι του Θεού. Το γεγονός της δουλείας ονομάζεται από τον Άγιο «κλήση» και χαρακτηρίζεται ως ατελές στάδιο το οποίο οδηγεί στην τελειότητα της υιοθεσίας: «26 …Η κλήση αυτή καθ’ αυτή δεν είναι η τελειότητα, αλλά η δικαιοσύνη, που έρχεται στην ώρα της, είναι η τελειότητα, και αυτή η δικαιοσύνη οδηγεί στην υιοθεσία..». Η αγιογραφική θεμελίωση της παραπάνω θέσης βρίσκεται στο διάλογο του Ιησού με τους μαθητές του «Δεν σας ονομάζω πια δούλους, αλλά φίλους «και αδελφούς», γιατί σας έκανα γνωστά όλα όσα άκουσα από τον Πατέρα»239, που κι αυτός επαναλαμβάνεται συχνά στις υπόλοιπες Επιστολές. Αυτοί που δέχθηκαν το πνεύμα της υιοθεσίας, είναι όσοι γνώρισαν «την αλήθεια της νοεράς τους ουσίας». Εδώ ο Μ. Αντώνιος αναφέρει, για πρώτη φορά το ρόλο της αυτογνωσίας στη σωτηρία, που στηρίζεται στη γνώση από τον άνθρωπο της λογικής του ψυχής, που ονομάζεται « νοερά ουσία». Το κοπτικό κείμενο της Δ΄ Επιστολής, μας γνωστοποιεί ότι η έκφραση στα κοπτικά ήταν η ίδια με την ελληνική έκφραση «oucia `nnoera». 

 7- Προειδοποίηση και παράκληση για τη σωτηρία τους (31-35). 

Προς το τέλος πλέον της Επιστολής υπάρχει σαφής προειδοποίηση: «31 Ας είναι γνωστός σε όλους σας αυτός ο λόγος: Και όποιος δεν ετοιμάζεται να σηκωθεί [από την αμαρτία του] με όλη του την δύναμη, ας γνωρίσει ότι η παρουσία του Σωτήρα θα είναι γι’ αυτόν κρίση, διότι είμαστε 32 «σε τούτους μεν οσμή θανάτου για θάνατο, σ’ εκείνους δε οσμή ζωής για ζωή»240, 33 επειδή «Αυτός έχει οριστεί για πτώση και ανύψωση πολλών μέσα στον Ισραήλ και σημείο αντιλεγόμενο»241. 

Ο Μ. Αντώνιος καλεί τα πνευματικά του τέκνα να μην ραθυμούν για τη σωτηρία τους υπενθυμίζοντάς το σχήμα του μοναχισμού, που ενδύθηκαν. Εδώ και οι άλλες μεταφράσεις συμφωνούν με την Αραβική στην αναφορά στο μοναχικό σχήμα, σε αντίθεση με τη διαφοροποίηση που παρατηρήθηκε στην Α΄ Επιστολή. Στο τέλος, τους προειδοποιεί λέγοντας: «35 διότι ο καιρός πλησίασε και θα κριθεί ο καθένας από μας  σύμφωνα με τα έργα του.»

-92-