Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ

 Μέσα σε αυτό το γενικό πολιτικό κλίμα άρχιζε η δίκη των δύο πρώην υπουργών Ι. Βαλασσόπουλου και Β. Νικολόπουλου με τη συντριπτική πλειοψηφία του Τύπου της πρωτεύουσας να είναι εναντίον των υποδίκων πολιτικών ανδρών. Ελάχιστες εφ. υπερασπίζονταν τους δύο πρώην υπουργούς, οι περισσότερες, σχεδόν όλες, επαρχιακές εφ., που αναδημοσίευαν όλες, πληροφορίες που δημοσιεύονταν στον αθηναϊκό Τύπο. Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αρκετές ξένες εφ. ενδιαφέρθηκαν για τα γεγονότα σχετικά με το σκάνδαλο των σιμωνιακών αλλά και τις εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή του τόπου. Το μεγαλύτερο μέρος της ύλης των εφ. που εκείνη την εποχή δεν ήταν πάνω από 4 σελίδες, αφορούσε το σκάνδαλο των σιμωνιακών. Ελάχιστες ειδήσεις ή αναλύσεις γίνονταν σε αυτή την περίοδο για τις εξελίξεις στο εξωτερικό που αφορούσαν ουσιαστικά την εξωτερική πολιτική της Ελλάδος, η οποία δεν είχε συγκροτημένο διπλωματικό σώμα, υπήρχαν πολλά κενά στις διπλωματικές αποστολές στις ξένες χώρες, σε μία περίοδο που  ακόμα και ξένες εφ. τόνιζαν την ανάγκη επίλυσης του προβλήματος. 

Μέσα σε αυτό το κλίμα η κυβέρνηση αναγκάστηκε να φέρει στη Βουλή προς ψήφιση νέο νόμο για τις προξενικές αρχές της χώρας στο εξωτερικό όπως μας πληροφορεί εφ. της εποχής. Οι εφ. που προσπάθησαν να προχωρήσουν σε ανασκευή της εκθέσεως και να αλλάξουν το κλίμα που ήταν αρνητικό σε όλα τα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, ζητούσαν μέσα σε όλα και την προσοχή των αναγνωστών τους για όσα συνέβαιναν στο εσωτερικό της χώρας και πολύ περισσότερο για όσα γίνονταν στο εξωτερικό, που η Ελλάδα καλούνταν να διαδραματίσει συγκεκριμένο ρόλο στα Βαλκάνια, σε μία πολύ δύσκολη εποχή. Η ανάδειξη του σκανδάλου και ο υπερτονισμός του από τον Τύπο αφήνε το πεδίο ελεύθερο στις ξένες δυνάμεις να εργάζονται μέσα και έξω από τη χώρα σε λύσεις του Ανατολικού ζητήματος πολύ επικίνδυνες για τα συμφέροντα της μικρής Ελλάδας. Η αλλαγή στρατοπέδου από τις πολιτικές δυνάμεις που είχαν την εξουσία την περίοδο που οι εργασίες της ανακριτικής επιτροπής αλλά και κατά τη διάρκεια της δίκης, οδηγούσε την ελληνική κοινή γνώμη να μην έχει γνώμη, που θα λειτουργούσε ως μοχλός πίεσης προς τους πολιτικούς που θα τον χρησιμοποιούσαν απέναντι στα αιτήματα των μεγάλων κρατών για τη στάση της όλο εκείνο το κρίσιμο διάστημα. Μέσα σε όλο αυτό το περίεργο κλίμα άρχισε τελικά η δίκη των σιμωνιακών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β´ Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΙΜΩΝΙΑΚΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ. 

Μέσα σε όλη αυτή την περίεργη περιρρέουσα ατμόσφαιρα άρχισε στις 26 Ιανουαρίου 1876 η δίκη μέσα στο κτίριο της Βουλής. Τα θεωρεία ήταν γεμάτα από κόσμο. Τη δίκη παρακολουθούσε το διπλωματικό σώμα, πράγμα που αποδεικνύει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ξένων κυβερνήσεων. Η δίκη κράτησε μέχρι την 31η Μαρτίου 1876 . 

Την πρώτη μέρα της δίκης των επί σιμωνία κατηγορουμένων δύο πρώην υπουργών, οι δικηγόροι των κατηγορουμένων Κόκκινος, Ηλιόπουλος κ.λπ. υπέβαλαν ένσταση για αναρμοδιότητα του συγκεκριμένου δικαστηρίου. Σύμφωνα με την εφ. στα θεωρεία βρίσκονταν αρκετές γυναίκες που ήθελαν να παρακολουθήσουν τη δίκη, για τις οποίες έγραφε: "Είνε δε περίεργον, ότι λίαν πρωΐ έσπευσαν πολλαί, ευπρεπέστατα ητοιμασμέναι,ίνα καταλάβωσι θέσιν"210 . Στη δίκη ήταν παρόντες όλοι οι κατηγορούμενοι κληρικοί και λαϊκοί εκτός από τον αρχιεπ. Μεσσηνίας ο οποίος είχε "βεβαιωθείσαν δικαιολογημένην απουσίαν". Αντιπρόσωπο του όρισε στη δική τον δικηγόρο του Ευστ. Κωνσταντινίδη211 . 

Η εφ. "Άγγελος", που εκδίδοταν «δις της εβδομάδος επί του παρόντος», όπως ανέφερε στον υπότιτλό της, κυκλοφόρησε τότε για πρώτη φορά, στο κύριο άρθρο της προσπαθεί να αναλύσει τις προεκτάσεις των σιμωνιακών. Στο άρθρο τονίζεται πως όποιος από τους ανθρώπους καταντά πλεονέκτης η ιστορία αποδεικνύει πως όταν "καταβροχθίζων το δέλεαρ θυσιάζει την ελευθερία της πατρίδας του". Η εφ. εύχεται να είναι ψεύτικες οι κατηγορίες εναντίον των πρώην υπουργών για να μην υπάρχει το στίγμα αυτό πάνω στη χώρα, ότι υπουργοί "διέπραξαν τοιαύτα μιαρά και αποτρόπαια". Η εφ. αναφέρει πως η ιδέα πως η Εκκλησία του Ιησού Χριστού προσβάλλεται με την καταδίωξη των εμπλεκομένων αρχιερέων είναι αστήρικτη, αφού η Εκκλησία είναι άμωμος και αγία, δεν έχει ανάγκη να ζητήσει βοήθεια από μερικούς σιμωνιακούς επισκόπους212 . Η δίκη άρχισε ημέρα Δευτέρα και ώρα 12 1/2 μ.μ. Μετά την εξακρίβωση της ταυτότητας των κατηγορουμένων και των συνηγόρων υπεράσπισης ακούστηκαν τα ονόματα των 107 μαρτύρων κατηγορίας, αλλά και τα 60 ονόματα των μαρτύρων υπεράσπισης. Μετά από τη διευθέτηση του ζητήματος μεταξύ εισαγγελέων και και της υπερασπίσεως για τους μάρτυρες που απουσίαζαν, οι συνήγοροι των ιεραρχών πρότειναν  ειδική αρμοδιότητα του δικαστηρίου ως προς τους αρχιερείς στηριζόμενοι σε απόψεις ειδικών ευρωπαίων νομικών "οίτινες ειδικώς επί τοιούτων ζητημάτων πραγματευθέντες αποφαίνονται κατ'αυτούς υπέρ της προτάσεως αυτών". Ύστερα ήρθε η σειρά του δικηγόρου του Ι. Βαλασόπουλου ο οποίος πρότεινε γενική αρμοδιότητα του δικαστηρίου. Η εισήγησή του ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Πρώτα, ισχυρίστηκε το άκυρο της διαδικασίας και δεύτερον, την αναρμοδιότητα του δικαστηρίου, αφού αυτό το έγκλημα έπρεπε να δικαστεί από τα κοινά δικαστήρια. Το δικαστήριο διέκοψε, και την επόμενη μέρα ο ίδιος δικηγόρος συνέχισε την αγόρευσή του. Στη συνέχεια ο δικηγόρος του Β. Νικολόπουλου, ο Τυπάλδος ο οποίος συμφώνησε με όσα είχε πει ο Διαμαντόπουλος, ζήτησε επιπλέον την ακύρωση του εντάλματος φυλακίσεως και την έκθεση της Βουλής, στηριζόμενος σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές νομοθεσίες. Ύστερα ο εισαγγελέας Φιλήμων ανέλαβε να ανασκευάσει τα επιχειρήματα της υπεράσπισης, χρησιμοποιώντας και ο ίδιος επιχειρήματα διαφόρων ξένων νομικών. Η ίδια εφ. ενημερώνει τους αναγνώστες της πως οι άλλες αθηναϊκές εφ. δημοσιεύουν καθημερινά διάφορα ψέματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το δημοσίευμα της εφ. «Ώρα» που ανέφερε πως ο Β. Νικολόπουλος "έτυπτε το στήθος όταν απήντησεν ότι είναι ψεύδος αναίσχυντον η αποδιδομένη εις αυτόν κατηγορία· η δε «Εφημερίς» ότι το ακροατήριον κατέλαβε δυσανασχέτησις". Το σχόλιο του συντάκτη είναι το ίδιο όπως και για τις άλλες "ανακρίβειες" στις οποίες αναφέρονται και άλλες εφ. για να δημιουργήσουν κλίμα στους αναγνώστες τους: Η παρουσία των ακροατών είναι για αυτούς η καλύτερη απάντηση σε όσα γράφουν213

-119-

ΟΛΟΙ ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΔΕΝ ΕΙΔΑΝ ΑΛΛΑ ΑΚΟΥΣΑΝ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ!!

 Η εφ. «Ειρήνη» μας πληροφορεί πως οι κάτοικοι της νήσου Κεφαλλονιάς δεν δέχονταν να ευλογούνται από σιμιωνιακό επίσκοπο, και προτρέπει τους πιστούς στις δύο άλλες «σιμωνιακές» επαρχίες (Πάτρα και Μεσσηνία) να ακολουθήσουν το παράδειγμα των κατοίκων της νήσου Κεφαλλονιάς καθώς και σε άλλες επαρχίες που δεσπόζουν αρχιερείς οι οποίοι είναι τοκογλύφοι, φιλάργυροι και σιμωνιακοί φίλοι του μαμωνά203 . 

Η εφ. «Ελλάς» επιλέγει και δημοσιεύει καταθέσεις μαρτύρων στην επιτροπή που ουσιαστικά αποδυναμώνουν τις κατηγορίες εναντίον των δύο πρώην υπουργών. Στο δημοσίευμα αναφέρονται μεταξύ άλλων πως ο κληρικός Νικόδημος Σακελλαριάδης ο οποίος ήταν και αυτός υποψήφιος αρχιερέας και τέως ηγούμενος της μονής Πετράκη και των Ασωμάτων, είχε καταθέσει στον εισαγγελέα ότι δεν γνωρίζε εξ ιδίας αντιλήψεως αλλά άκουσε διαφορά από πολλά πρόσωπα. Ο πατέρας του αρχιεπ. Αργολίδος Γιώργος Τερζόπουλος κατέθεσε πως δεν άκουσε κάτι από τον αποθανόντα αρχιερέα υιό του. Ο Βασίλειος είπε πως άκουσε φοβερά πράγματα από τον Χαρ. Σπηλιόπουλο για τον Νικολόπουλο αλλά ο Σπηλιόπουλος στην κατάθεσή του τα διέψευσε όλα. Ο Σωτ. Γεωργαντόπουλος του οποίου ο αδελφός ήταν συνυποψήφιος για την αρχιεπισκοπή Αργολίδος ο οποίος είχε διωχθεί, από την κυβέρνηση Βούλγαρη, είχε ζητήσει από τον  Χριστόφορο Σταματιάδη 6.000 δρχ. για να πετύχει αρχιεπισκοπική θέση, όπως ο Σταματιάδης είπε, καταθέτει ότι ο Γεννάδιος Δημητριάδης ο οποίος ήθελε και αυτός να γίνει αρχιερέας είπε δήθεν ότι ήλθε σε διαπραγματεύσεις με ανθρώπους του περιβάλλοντος των δύο τέως υπουργών και μετά με τον ίδιο το Βαλασσόπουλο, αλλά ο μάρτυρας στην εξέταση του από το δικαστήριο δεν ανέφερε τίποτα τέτοιο. Ο μάρτυρας Καραβοκυράκος ανέφερε πως άκουσε από τους Παπαγεμενή και Παπαφωκά για αυτά, οι οποίοι ήθελαν και αυτοί με τη σειρά τους να γίνουν ιεράρχες. Για τον Παρθένιο Ακύλα, ανιψιό του επίσκ. Νάξου που ζητούσε τότε επισκοπή, η εφ. δεν θεωρεί ότι πρέπει να προσθέσει κάτι για την αξιοπιστία της μαρτυρίας του. Η κατάθεση του Διονυσίου Κορομηλά «παραβαλλομένη προς την του Διονυσίου Βερσή ανατρέπεται», ενώ ο ιερέας Πολλάνης κατέθεσε ότι άκουσε όταν βρισκόταν στην αγορά, φήμες για δωροδοκίες από πλευράς των τεσσάρων αρχιεπ. και ειδικά για τον Νικολόπουλο204 . 

Μία άλλη τοπική εφ. ο «Σπινθήρ» η εφημερίς του λαού όπως αναφέρει στον υπότιτλο της με έδρα την Κεφαλλονιά η οποία όπως αναφέρει «εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος απροσδιορίστως», με εκδότη τον Αντώνιο Λέλο, αναδημοσιεύει από την εφ. «Αλήθεια» την πληροφορία πως από τους 99 μάρτυρες κατηγορίας κατά των δύο πρώην υπουργών, γύρω στους 25 περίπου είναι οι πραγματικοί μάρτυρες. Τους υπόλοιπους τους  ονομάζει ψευδομάρτυρες οι οποίοι κατέθεσαν γεγονότα που άκουσαν υποκινούμενοι από μίσος, πολιτική εμπάθεια ή διάθεση εκδικήσεως πολιτικών αντιπάλων τους. Στη συνέχεια το δημοσίευμα επικεντρώνεται στην περίπτωση του αρχιεπ. Κεφαλληνίας και αναφέρει τα εξής: «Λευκαδίτης κατέθεσεν ότι ήκουσε παρ’αξιοπίστου Κυρίας, της κ. Χελδραϊχ, ότι ο Κομποθέκρας επλήρωσεν εις τον υπουργόν κ.τ.λ. προσθείς ότι γωρίζει ότι ο κ. Χελδράϊχ είχε σχέσεις μετά του Κομποθέκρα, ενώ ο Κομποθέκρας ομολογεί, ότι ου μόνον προσωπικώς δεν έλαβε ποτέ την τιμήν να γνωρίση τον κ. Χελδράϊχ, αλλ’ ουδ’ ήκουσε ποτέ πρότερον το τοιούτον όνομα. Αν οι κύριοι ούτοι και τοι μη επιδιώκοντες δευτερεύοντα σκοπόν κατέθεσαν τερατώδη ψεύδη, πολλώ μάλλον οι υπό εμπαθείας κατεχόμενοι ηδύναντο να καταθέσωσιν ό,τι η ευρεία αυτών συνείδησις και το σατανικόν πάθος ηδύνατο να υπαγορεύση αυτοίς, καθόσον ο Αρχιερεύς δεν εγένετο το όργανον των ορέξεών των. Δύο δε και μόνοι ως πληροφορούμεθα κατέθεσαν απαθώς και αμερολήπτως την αλήθειαν205 . Εκ τούτων λαμβάνομεν αφορμήν να είπωμεν ότι ως θετικώς πληροφορούμεθα πάντες σχεδόν οι κατά του Σεβαστού ημών Αρχιεπισκόπου καταθέσαντες, εξαιρουμένων δύο ή τριών, κατέθεσαν ψεύδη ένεκα ποταπών και αγενών λόγων, ους πιστεύομεν θέλουν αποκαλύψει εν καιρώ τω δέοντι ει της υπερασπίσεως μάρτυρες. Αλλά και αυτοί οι δύο ή τρεις καιτοι ουδένα δευτερεύοντα σκοπόν επιδιώκοντες κατέθεσαν δυστυχώς ψεύδη και μύθους. Ο κ. Περικλής Αργυρόπουλος είπεν ότι το απολεσθέν θυλάκιον του τότε Αρχιμανδρίου Κομποθέκρα εύρεν ο μικρός του αδελφός και ότι ο Κομποθέκρας  ειδοποιηθείς επορεύθη εις την οικίαν του και παρέλαβεν αυτό, ασπασθείς δε τον μικρόν είπεν ότι η μόνη του ελπίς και το στήριγμα ήσαν αυτά τα χρήματα· ενώ καθ’α θετικώς πληροφορούμεθα ο κ. Αργυρόπουλος είπεν ότι ο υπηρέτης του εύρε το θυλάκιον και επομένως απήτησε την εξ 100 δραχμών αμοιβήν, ην είχεν υποσχεθή ο Αρχιμανδρίτης δι ανωνύμου ειδοποιήσεως εν τη εφημερίδι Αληθεία, και την οποία αμοιβήν έλαβεν ο κ. Αργυρόπουλος διά τον υπηρέτην του, και ουδέν περισσότερον»206 . Στη συνέχεια σε επόμενο φύλλο της η εφ. λίγες ημέρες πριν αρχίσει η δίκη, δημοσίευσε ένα άρθρο που αναφέρεται σε δημοσίευμα άλλης τοπικής εφ. «Φίλος του Λαού» αρ. φ. 10, και με τίτλο: «Οι μάρτυρες και πρώην βουλευταί Κραναίας», το οποίο αναφέρει πως εκτός των εξετασθέντων μαρτύρων κατά του αρχιεπ. Κεφαλληνίας, προσκλήθηκαν να καταθέσουν και οι δύο πρώην βουλευτές Α. Κατσαΐτης και Γ. Βαλσαμάκης για να καταθέσουμε ότι από τους τρεις που προτάθηκαν για την αρχιεπισκοπή Κεφαλληνίας ο μόνος ο οποίος αποκλείστηκε ήταν ο Κομποθέκρας. Το δημοσίευμα δεν εξέπληξε την συγκεκριμένη εφ. η οποία αναφέρει για όσα συνέβησαν στο παρασκήνιο εκείνη την εποχή γράφοντας τα εξής ενδιαφέροντα: «Δεν ηδυνάμεθα βεβαίως να παραδεχθώμεν ως σπουδαίαν την είδησιν ταύτην και να πιστεύσωμεν ότι πράγματι οι κύριοι ούτοι προτίθενται να μεταβώσιν εις Αθήνας και καταθέσσιν ως πρώην βουλευταί καθ’ όσον πεποίσμεθα ότι ικανήν φιλοτιμίαν έχουσι, μη θέλοντες να αναμοχλεύσωσι και ανακινήσωσι το περί της κατά την έκτην βουλευτικήν περίοδον υποψηφιότητος και βουλευτικής χειροτονείας των ζήτημα, όπερ την ελαχίστην περιποιεί εις αυτούς τιμήν, καθόσον και τοι γενόμενοι κατά τύπους βουλευταί δεν αντεπροσώπευον ευχ ήττον την θέλησιν της πραγματικής πλειονοψηφίας των εκλογέων, αλλά την της κυβερνήσεως Βούλγαρη ης τα σχέδια υπεσχέθησαν να υποστηρίξωσι και την οποίαν κατόπιν εγκατέλειψαν δι’ ους λόγους αμοιβαίως γινώσκουσι. Γνωστά και ενταύθα και εν Αθήναις είνε τα μέσα ων εχρήσαντο ούτοι ως και ετερός τις συνάδελφός των, συναγωνιζόμενος σήμερον από κοινού μετ’αυτών τον κατά του αρχιεπισκόπου αγώνα, όπως επιτύχωσι της υπουργικής υποψηφιότητος και κατέλθωσιν εις τον εκλογικόν αγώνα τω χρίσματι τούτω. Γνωστή είνε η επανειλημένως μετάβασις του δημάρχου Κρανίων Βικεντίου Καρύδη Παπαδοπούλου εις Αθήνας αρχηγού της φατρίας, και η μετά της κυβερνήσεως διαπραγμάτευσις τούτου περί σχηματισμού υπουργικού συνδυασμού και αι παρά τούτου προς ταύτην δοθείσαι υποσχέσεις»207 . 

Η Εφ. «Ελλάς» ανακοινώνει στους αναγνώστες της πως ο Β. Νικολόπουλος αποφάσισε να καταθέσει πρόταση εξαιρέσεως του κληρωθέντος ως αναπληρωματικού μέλους του ειδικού δικαστηρίου Ν. Δεληγιάννη, ο οποίος ήταν εφέτης στην Πάτρα και αδελφός του πολιτικού του αντιπάλου Θ. Δεληγιάννη. Η εφ. δήλωσε πως ο Θ. Δεληγιάννης δεν έδειξε καμία ευαισθησία και ζητούσε να μείνει. Η εφ. αφήνει στους αναγνώστες της να κρίνουν τη στάση του εφέτη ενημερώνοντάς τους πως οι συνάδελφοί του φίλοι του προσωπικοί Αλεξανδρόπουλος και Κόκκορης παραιτήθηκαν μόνο και μόνο επειδή υπήρχε φιλική επικοινωνία με αυτόν208  

-116-