Ξεχωριστή σημασία γιά τήν ἱστορία τοῦ μοναχισμοῦ στήν Κῶ ἔχει ἡ μορφή τοῦ μον. Ἀρσενίου Σκηνούρη, ὁ ὁποῖος παρά τό ὅτι καταγόταν καί αὐτός ἀπό πλούσια οἰκογένεια τῆς Κῶ, ἐγκατέλειψε τά ἐγκόσμια καταφεύγοντας στό ὄρος Δίκαιος, ὅπου «κελλία δύο ἐδείματο»6 . Σέ αὐτόν τόν ἀπαράκλητο τόπο ἐγκατέστησε μοναχούς7 καί ὅλοι μαζί ἀσκοῦνταν. Ὁ μον. Ἀρσένιος8 γιά νά διευκολύνει, τρόπον τινά, τήν ἐπιβίωση τῶν πατέρων ἀπευθύνθηκε στόν αὐτοκράτορα Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη, ὁ ὁποῖος μέ χρυσόβουλο πού ἀπέστειλε τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1079, ἀποδέχθηκε νά διατηρηθεῖ τό προνομιακό καθεστώς τοῦ «αὐτεξουσίου» καί τούς παραχώρησε τό εὐεργέτημα τῆς «ἐξκουσσίας»(φορολογικη απαλλαγη)9 . Ἐπιπροσθέτως, ὁ αὐτοκράτορας ὅρισε νά χορηγοῦνται στούς πατέρες, ἀπό τόν διοικητή τῶν Κυκλάδων νήσων, δεκαέξι χρυσά νομίσματα κατ’ ἔτος μέ ἀντάλλαγμα τίς προσευχές τους ὑπέρ τοῦ αὐτοκράτορα10. Γιά τίς δυνατότητες τῆς οἰκογένειας «Σκηνούρι» σημαντική εἶναι ἡ μαρτυρία τοῦ Ἰακ. Ζαρράφτη (Ἱστορία: 83) ὅτι κατά τίς ἀνασκαφές τοῦ Ἀσκληπιείου βρέθηκε καί τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1920 κατατέθηκε στό μουσεῖο τῆς Ρόδου μολύβδινη σφραγίδα μέ ἀναφορά σέ κάποιον «Σκηνούρι». Ἡ ἐπιγραφή αὐτῆς τῆς σφραγίδας γράφει τά ἑξῆς: «† ΧΑΙΡΙΕΝ ΡΩΜΑΝΩ ΜΑΓΙΣΤΡΩ ΣΚΗΝΟΥΡΙ».Στή μέση ἔχει χαραγμένη μορφή ἁγίου, ὁ ὁποῖος στέκεται καί κρατᾶ στό μέν δεξί χέρι του ράβδο στό δέ ἀριστερό ἕνα ψάρι. Ἡ σχέση αὐτοῦ τοῦ ἐπιφανοῦς προσώπου μέ τόν μον. Ἀρσένιο δέν εἶναι δυνατό νά προσδιορισθεῖ. Θά μποροῦσε νά πρόκειται γιά κάποιον πρόγονό του, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀκολουθήσει καί αὐτός τήν ὁδό τῆς ἀφιερώσεως. Πιθανῶς νά ἦταν ἀδελφός τοῦ πατέρα του, ὁ ὁποῖος μετά ἀπό θητεία στόν χῶρο τῆς διοικήσεως καί τῶν αὐτοκρατορικῶν γραφείων νά ἀποσύρθηκε σέ κτήματά του στήν Κῶ γιά νά μονάσει. Ἴσως ἡ γραπτή ἐπικοινωνία τοῦ μον. Ἀρσενίου μέ τόν αὐτοκράτορα κατά τό ἔτος 1079 καί ἡ ἐπιτυχής ἔκβαση τοῦ αἰτήματός του νά ὀφείλεται καί σέ αὐτό τό πρόσωπο. Ἂν ἡ ἐπιγραφή μεταγράφηκε ὀρθά ἀπό τόν Ἰακ. Ζαρράφτη ἴσως νά δείχνει ὅτι δωρήθηκε στόν κάτοχο καί χρήστη της. Ἡ μορφή τοῦ Ἁγίου στό μέσον τῆς σφραγίδας εἶναι πιθανό νά ὑποδηλώνει τήν ὕπαρξη μονῆς (ὅπως παραδέχεται καί ὁ Ἰακ. Ζαρράφτης), ἡ ὁποία θά μποροῦσε νά ταυτίζεται μέ τή Μονή τοῦ Ἄλσους. Αὐτή ἀναφέρεται κατά τόν 13ο αἰῶνα ὡς μετόχι τῆς Μονῆς Πάτμου καί βρισκόταν στόν χῶρο τοῦ Ἀσκληπιείου, μέ ἀποτέλεσμα νά γκρεμισθεῖ κατά τίς ἐκεῖ ἀνασκαφικές ἐργασίες. Ὁ εὐκατάστατος μον. Ἀρσένιος εἶχε κτίσει, σέ πατρογονικά κτήματά του, μονή στή Στρόβηλο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας11. Μέ τήν ἄφιξη στήν περιοχή τοῦ ὁσίου Χριστοδούλου, ἀναγνωρίζοντας τό πνευματικό προβάδισμά του, τήν παραχώρησε σέ αὐτόν παραιτούμενος ἀπό κάθε δικαίωμα. Σέ αὐτή ὁ Ὅσιος παρέμεινε ἀνάμεσα στόν Μάρτιο τοῦ 1079, ὅταν παραιτήθηκε ἀπό τήν ἡγουμενία τῆς μονῆς τοῦ Στύλου, καί πρίν ἀπό τόν Μάρτιο τοῦ 1080, ὅταν εἶναι ἤδη ἐγκατεστημένος στήν Κῶ12. Οἱ ἐπιδρομές τῶν «ἀθέων Τούρκων» ἐξανάγκασαν τόν Ὅσιο νά μετακινηθεῖ γιά μία ἀκόμη φορά. Ἡ πρόσκληση τοῦ μον. Ἀρσενίου νά ἐγκατασταθεῖ σέ κτήματά του στήν Κῶ καί νά ἱδρύσει σέ αὐτά μονή, μέ τήν προοπτική, μάλιστα, νά τά παραχωρήσει σέ αὐτή, ἔδωσαν μία ἐπιθυμητή λύση στό πρόβλημα. Σύντομα13 ὁ Ὅσιος πέρασε στήν Κῶ καί ἀφοῦ περιηγήθηκε τίς κτήσεις τοῦ μον. Ἀρσενίου κατέληξε ὅτι ἡ πλέον κατάλληλη θέση γιά τήν ἀνέγερση μονῆς ἦταν ἡ τοποθεσία Πυλίον (τό Παλαιό Πυλί). Πράγματι σέ αὐτή τήν τοποθεσία ἀνήγειρε μονή εἰς τό ὄνομα τῆς Θεοτόκου.
-51-
