Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΙΕΡΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΡΗΣ * κ. Νικολάου Ἀναγνωστοπούλου Δικηγόρου

                         

Τον Ἀπρίλιο τοῦ 1825, καὶ ἐνῶ ἡ ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα σπαράσσονταν ἀπὸ ἐμφύλιες συγκρούσεις, ἀποβιβάσθηκε στὶς ἀκτὲς τῆς Πελοποννήσου ὁ Ἰμπραὴμ Πασάς, υἱὸς τοῦ τοπάρχη τῆς Αἰγύπτου Μωχάμετ Ἄλη. Ἀποστολή του ἡ συντριβὴ τῆς Ἐπανάστασης. 

Ἡ ἄφιξη τοῦ Ἰμπραὴμ σκόρπισε πανικὸ στὴν Πελοπόννησο. Ἕνα χρόνο μετὰ (Ἀπρίλιος τοῦ 1826) – καὶ ἀφοῦ εἶχε τελειώσει μαρτυρικῶς ἡ ἀντίσταση στὸ Μεσολόγγι – ὁ Ἰμπραὴμ ἐπέστρεψε καὶ ἀποβιβάστηκε στὴν Πάτρα ἐφαρμόζοντας τὴν τακτική της «καμένης γῆς». Μὲ τὴν τακτικὴ αὐτὴ ἤθελε νὰ τρομοκρατήσει τὸ λαὸ καὶ νὰ κλονίσει τὸ ἠθικό του. Ὁ Ἰμπραὴμ ἤλεγχε σχεδὸν ὅλη τὴν Πελοπόννησο καὶ εἶχε σκοπὸ νὰ ἐκστρατεύσει καὶ νά καταλάβει τὴ Μάνη. Προτοῦ τὸ ἐπιχειρήσει, συγκέντρωσε ἰσχυρὲς δυνάμεις στὴν Τρίπολη καὶ τὴν Σπάρτη καὶ ἐξορμοῦσε στὰ χωριὰ τοῦ Παρνωνα. Λεηλάτησε τὸ Καστρί, τὸν Ἅγιο Πέτρο, τὴ μονὴ Μαλεβῆς, τὸ χωριὸ Ἅγιος Ἰωάννης, κατέστρεψε τὸν Βασσαρᾶ καὶτὶς γύρω περιοχές, συγκρούστηκε μὲ τοὺς Ἕλληνες στὰ Βέρροια καὶ στὸν Βρουλιά. Σὲ αὐτὸ τὸ ζοφῶδες περιβάλλον τὴν περίοδο ἐκείνη (ἄνοιξη τοῦ 1826) ποὺ πολλοὶ προσκύνησαν τὸν Αἰγύπτιο – καὶ ποὺ ὄχι μόνον οἱ ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτὰ ἀναμετριόντουσαν καθημερινὰ μὲ τὸν φόβο τοῦ θανάτου, τὸ μαρτύριο καὶ ξεριζώνονταν σώματα καὶ σοδειὲς - εἰσέβαλαν τμήματα τοῦ Ἰμπραὴμ τὸ πρωὶ τῆς 12ης Μαΐου 1826, ἀνήμερα τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, στὸ μικρὸ χωριό μας. 

Ἡ Κονιδίτσα ἦταν σχεδὸν ἔρημη, ἀφοῦ οἱ περισσότεροι χωριανοί, μαζὶ μὲ Βρουλιῶτες εἶχαν φύγει μέσω Καστανιᾶς, ζητώντας σωτηρία στὸ φιλόξενο μοναστήρι τῆς Ἀλαγωνίας, στὸ ὀνομαστὸ «Μαρδάκι».  

Ὁ πατὴρ Ἰωάννης λειτουργοῦσε στὸν Προφήτη Ἠλία μὲ λίγους ὑπέργηρους χωριανούς, ποὺ δὲν μποροῦσαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὸ χωριό. 

Μέσα στὴ Θεία Λειτουργία, μπροστὰ στὶς ἀνοικτὲς πύλες τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τοῦ οὐρανοῦ, οἱ ἄπιστοι τοῦ Ἰμπραὴμ ζήτησαν ἀπὸ τὸν π. Ἰωάννη νὰ διακόψει τὴ Θεία Λειτουργία καὶ ὅταν ἐκεῖνος ἀρνήθηκε,τὸν ὁδήγησαν βιαίως στὴν δεξιὰ εἴσοδο τοῦ Ναοῦ τὸν ὑποχρέωσαν νὰ γονατίσει καὶ τὸν σφαγίασαν. Πρωΐ τῆς 12ης Μαΐου 1826. 

«….. Ἐσφάγη ἀπὸ τοὺς Ἄραβας ἐπιδρομεῖς μὴ θέλων νὰ ἐγκαταλείψει ἀνεκτέλεστα τά ἄχραντα μυστήρια…», ὅπως ἀναγράφεται σὲ σχετικὸ πιστοποιητικό. Ἡ θύρα τοῦ Ναοῦ μπρὸς στὴν ὁποία θυσιάσθηκε χτίστηκε ἀπὸ τοὺς συγχωριανούς του γιὰ πάντα γιὰ νὰ μὴν πατηθεῖ ποτὲ τὸ τίμιο αἷμα του.

 Σύμφωνα μὲ ἀξιόπιστες ἱστορικὲς πηγὲς καὶ ἀπὸ προφορικὲς διηγήσεις καὶ μαρτυρίες τῶν προπάππων μας,τὸ ἀνοσιούργημα ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν ἁρπαγὴ καὶ αἰχμαλωσία ἀπὸ τὸ χωριὸ μας τοῦ 7χρονου Θοδωρῆ Μιχαλόπουλου, τοῦ 9χρονου Θοδωρῆ Κόκκορη, ποὺ χάθηκαν γιὰ πάντα, καὶ δύο γυναικών, τῆς Παναγιώτας Καλαβρυτινοῦ μὲ τὸ μωρό της Σταῦρο καὶ τῆς Μίχαινας, οἱ ὁποῖες ἀπελευθερώθηκαν καὶ ἐπέστρεψαν, κατὰ τὴ σχετικὴ ἱστορικὴ πηγή, στὸ χωριὸ μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο «ἀτιμασμένες».  

Θεία εὐδοκία, ὅμως, τὸ ἡρωικό μας ἔθνος ἐλευθερώθηκε. Ἡ ναυμαχία τοῦ Ναβαρίνου, 15 μῆνες μετά, ἀποτέλεσε τὴν ἀρχὴ τοῦ τέλους τῆς τουρκικῆς κυριαρχίας, καὶ ὅπως σημειώνει εὔστοχα ὁ Διονύσιος Κόκκινος «Μετὰ τὴν ναυμαχίαν αὐτὴν ὁ φοβερὸς μέχρις ἐκείνης τῆς ὥρας Ἰμβραήμ, ὁ παίζων ρόλον θηρίου, ἀπώλεσεν τοὺς ὀδόντας καὶ τοὺς ὄνυχάς του». 

 Ἀπὸ γραπτὲς ἱστορικὲς πηγές, προκύπτει ὅτι ὁ π. Ἰωάννης ὑπῆρξε πρόσωπο μὲ πρωταγωνιστικὸ ρόλο στὴν ἐπαναστατικὴ δράση τῆς περιοχῆς ἀπὸ τὶς πρῶτες στιγμὲς τοῦ ἀγώνα. 

Ὑπῆρξε προεστώς τοῦ χωριοῦ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, γεγονὸς ποὺ σημαίνει ὅτι, μαζὶ μὲ τὴν ἱερατική του ἰδιότητα, ἦταν πρόσωπο ποὺ ἀσφαλῶς ἐπηρέαζε καὶ κατηύθυνε τὶς τύχες καὶ τὶς ἀποφάσεις τοῦ χωριοῦ. 

Γνωρίζουμε μὲ βεβαιότητα ἀπὸ πιστοποιητικὸ ποὺ δόθηκε τὸν Μάιο τοῦ 1848 ἀπὸ τοὺς ὁπλαρχηγοὺς τῶν ἀτάκτων Γιατράκο, Σκλαβοχωρίτη καὶ Δημητράκο ὅτι «…ὁ ἐκ Κονιδίτσης τοῦ Δήμου Σελασσίας τῆς Λακεδαίμονος Ἰωάννης ἱερεὺς Κάτσαρης, κῆρυξ καὶ πρόθυμος καὶ μὲ ἐνθουσιασμὸ δράξας τὰ ὅπλα μετὰ τῶν συγγενῶν του καὶ μέρους συγχωριανῶν του, ἐπικεφαλῆς αὐτῶν κατετάχθη καὶ ἠγωνίσθη ὁμοὺ μετ’ αὐτῶν ὑπὸ τὴν ὁδηγία τοῦ τότε ἀρχηγοῦ Π. Γιατράκου καὶ παρευρέθη εἰς τὰ μάχας Φραγκόβρυσης, Βαλτετσίου, Βερβένων, Δολιανῶν ἕως εἰς τὴν ἔξοδον τοῦ φρουρίου Τριπόλεως…» Ἡ μάχη στὸ Βαλτέτσι ἔγινε 1 ½ μήνα μετὰ τὴν ἔκρηξη τῆς ἐπανάστασης, 12/13 Μαΐου 1821, καί, ὅπως εἶναι γνωστό, ὑπῆρξε ἡ πρώτη τακτικὴ μάχη καὶ μεγάλη νίκη τῶν ἀγωνιστῶν καὶ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος τοῦ πολεμικοῦ οἰκοδομήματος τοῦ ΄21. Ἀλλὰ καὶ οἱ μετ’ ὀλίγες ἡμέρες (18/19 Μαίου) μάχες στὰ Βέρβενα καὶ στὰ Δολιανὰ (ὅπου πρωταγωνίστησε ὁ Νικηταρᾶς καὶ ὁ σπουδαῖος Ἐπίσκοπος Θεοδώρητος Βρεσθένων) ἦταν ἐξόχως σημαντικές, διότι οἱ Τοῦρκοι γιὰ δεύτερη φορὰ ἀπέτυχαν νὰ διαρρήξουν τὸν πολιορκητικὸ ἱστὸ ποὺ εἶχε ὑφάνει ὁ Κολοκοτρώνης γύρω ἀπὸ τὴν Τρίπολη. 

 Ἡ συμμετοχὴ τοῦ π. Ἰωάννη στὶς μάχες αὐτὲς (τὶς πρῶτες δηλ. καὶ κρίσιμες συγκρούσεις τῆς ἐπανάστασης) δείχνουν πολὺ καθαρὰ ἐθνικὴ καὶ πνευματικὴ ἑτοιμότητα καὶ ἐγρήγορση, ἀποφασιστικότητα, παλληκαριὰ καὶ ἔμπνευση, καὶ ὅλα αὐτὰ - σίγουρα καὶ ἀναπόφευκτα - εἶχαν ἐπωασθεῖ πρὸ τοῦ ΄21 στὴν ψυχὴ τοῦ π. Ἰωάννη μέσα ἀπὸ τὸν πόθο του γιὰ ἐλευθερία καὶ ἀπὸ τὴν ἱερατική του διακονία. 

 Ὁ παπα - Κάτσαρης φαίνεται νὰ ἦταν «σὰν ἕτοιμος ἀπὸ καιρὸ σὰν θαρραλέος», ὄχι γιὰ νὰ ἀποχαιρετήσει τὴν Ἀλεξάνδρεια, κατὰ τὴν ἔκφραση τοῦ ποιητῆ, ἀλλὰ γιὰ ἀποχαιρετήσει τὴν τούρκικη σκλαβιά, προσφέροντας τὸ αἷμα του καὶ τὴν ἱερωσύνη του. Ὁ π. Ἰωάννης ὑπῆρξε μὲ τὴ δράση του ἀπὸ τὶς πρῶτες στιγμὲς τοῦ ἀγώνα – ὄντας μάλιστα προεστώς καὶ ἱερέας τοῦ χωριοῦ μας – πρόσωπο ὁπωσδήποτε γνωστὸ καὶ ἀκουστὸ ὄχι μόνον στοὺς ὁπλαρχηγοὺς τοῦ ἀγώνα ἀλλὰ καὶ στοὺς ἐχθρούς τῆς πίστης καὶ τοῦ ἔθνους. Καὶ εἶναι ἐξαιρετικὰ πιθανὸν τὸ μαχαίρι τοῦ Ἰμπραὴμ νὰ ἐπεδίωκε νὰ ἐξοντώσει τὴν ὥρα τῆς θείας λειτουργίας ὄχι ἕναν ἀνώνυμο καὶ ἀφανῆ παπᾶ, ἀλλὰ εἰδικὰ τὸν «ἀγωνιστῆ ἱερέα παπα - Κάτσαρη». Ἐὰν συνέβη αὐτό,τότε τὸ μαρτύριο τοῦ π. Ἰωάννη γίνεται ἀκόμα σπουδαιότερο, διότι ὁ π. Ἰωάννης τὶς ζοφερὲς καὶ μαῦρες ἐκεῖνες ἡμέρες τοῦ Μαΐου 1826, δὲν ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸ χωριὸ, ἀλλὰ προτίμησε νὰ ὑπηρετήσει τὸ θυσιαστήριο στὴν γιορτὴ τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, ἀναδεχόμενος τὸν κίνδυνο νὰ προσφερθεῖ ὁ ἴδιος θυσία.

 Δὲ γνωρίζουμε πολλὰ γιὰ τοὺς προγόνους τοῦ π. Ἰωάννη καὶ λεπτομέρειες γιὰ τὸν ἐν γένει βίο του. Οἱ φιλογενεῖς συγχωριανοὶ καὶ πατριῶτες Ἑλένη Μακρὴ (πρωτοπόρος, ὡς γνωστόν, στὴν προσπάθεια γιὰ τὸν παπα-Κάτσαρη) Σταῦρος Καλαβρυτινὸς, Τάκης Καπετανάκης, Πανάγος Ἀναγνωστόπουλος, Κων/να Καπετανάκη, Γεωργία Κοκκίνη, Τάσος Κοκκίνης, μὲ συνεπικουρία καὶ ἄλλων, ἐργάζονται ἀπὸ καιρὸ μὲ πολὺ ζῆλο στὸν ἐντοπισμό, συλλογή, καταγραφὴ καὶ ἀνάδειξη τῆς ἱστορικῆς, πολιτιστικῆς καὶ θρησκευτικῆς ζωῆς τοῦ χωριοῦ μας – μὲ μεγάλη προτεραιότητα στὴν προσωπικότητα καὶ τὸ ἔργο τοῦ π. Ἰωάννη.

 Γνωρίζουμε ὅτι ὁ π. Ἰωάννης ἦτο ἔγγαμος μὲ τέκνα καὶ κατὰ τὸν χρόνο τῆς θυσίας του ἦταν περίπου 45-50 ἐτῶν. 

Ὁ υἱὸς του Ἀναστάσιος ἔλαβε καὶ ἐκεῖνος τὴν ἱερωσύνη καὶ διακόνησε ὡς ἐφημέριος στὴν Κονιδίτσα μέχρι περίπου τὸ 1865, υἱοθετήσας τὸ ἐπώνυμο Παπαδόπουλος, ὡς υἱὸς παπᾶ, κατὰ τὴ συνήθεια τῆς ἐποχῆς. 

Ὁ π. Ἀναστάσιος ἀπέκτησε τρία τέκνα ἀπὸ τὰ ὁποῖα καὶ προέρχεται ἡ σειριὰ τῶν Παπαδοπουλαίων τῆς Κονιδίτσας. 

 Ἔχουν παρέλθει ἀκριβῶς 190 χρόνια ἀπὸ τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ π. Ἰωάννη, Μάιος τοῦ 1826(2016-1826). 

Τὸ ἔθνος ἐλευθερώθηκε καὶ τὸ κράτος δημιουργήθηκε. Ἄνοδοι καὶ κάθοδοι, νίκες καὶ ἧττες, καταστροφὲς καὶ θρίαμβοι, ἀποστασίες καὶ ἐπιστροφές, ἁμαρτίες καὶ μετάνοιες, προδοσίες καὶ θυσίες παρακολουθοῦν τὴν ἔκτοτε ἱστορικὴ πορεία τοῦ ἔθνους μας. 

Σήμερα μάλιστα ζοῦμε σὲ ἀσθμαίνουσα ἐποχή, γεμάτη σύγχυση, ἀνατροπὲς διαχρονικῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, τεχνολογικῆς παντοδυναμίας, ἀποκαλυπτικοῦ διωγμοῦ χριστιανῶν. Μὲ τὴν χάρη, ὅμως, τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὸ θυσιαστικὸ πνεῦμα τῶν τιμίων ἀγωνιστῶν τοῦ ἔθνους μας – ὅπως τοῦ παπα-Κάτσαρη – «ἡ κληρονομία ἡμῶν δὲν μετεστράφη ἀλλοτρίοις καὶ οἱ οἶκοι ἡμῶν δὲν μετεστράφησαν ξένοις». 

Γιὰ νὰ μὴ μᾶς φύγει ὅμως ἡ κληρονομιὰ, εἶναι ἀνάγκη περισσότερο ἔντονα, περισσότερο βαθιά, περισσότερο σοβαρά, περισσότερο ἀποφασιστικὰ νὰ θυμόμαστε «πάλιν καὶ πολλάκις» τὶς ἐθνικὲς καὶ πνευματικὲς σταθερές του γένους μας – καὶ ὄχι μόνον νὰ θυμόμαστε ἀλλὰ καὶ νὰ σπουδάζουμε, νὰ τὶς βιώνουμε καὶ νὰ παραδειγματιζόμεθα. 

 Ὁ βίος καὶ τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ παπα – Κάτσαρη ἀποτελεῖ διδαχὴ γιὰ ἐμᾶς σὲ πολλὰ ἐπίπεδα. Ὁ βίος του μᾶς διδάσκει ἐθνικὴ καὶ πνευματικὴ ἑτοιμότητα καὶ ἐγρήγορση. Αὐτό, φυσικά, προϋποθέτει νὰ μελετᾶμε, νὰ προβληματιζόμαστε, νὰ κοινωνοῦμε καὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε μὲ τὶς πηγές, νὰ ἀπωθήσουμε τὴν παχύτητα, νὰ εἴμαστε λιτοί, νὰ καλλιεργοῦμε τὶς ἀρετὲς νὰ ἀσκούμεθα. 

Δὲν εἶναι δυνατὸν «νὰ ὁρμήσεις» στὶς μάχες τοῦ Βαλτετσίου, τῶν Βρεσθένων καὶ τῶν Δολιανῶν, καὶ τὶς παλιὲς καὶ τὶς ἀνάλογες ποὺ μᾶς ζητάει καὶ μᾶς προκαλεῖ ἡ σημερινὴ ἐποχή, ὄντας ἀπροετοίμαστος, βαρύς, ἀμφίθυμος, τρικλίζων. Πρέπει νὰ εἴμεθα προετοιμασμένοι, εὐκίνητοι, ἀκέραιοι, στέρεοι. Ἀκόμα, ὁ βίος καὶ τὸ μαρτύριο τοῦ παπα-Κάτσαρη μᾶς διδάσκει ἔντονα καὶ ἀποκαλυπτικά το θυσιαστικὸ πνεῦμα ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας, ποὺ εἶναι προϋπόθεση γιὰ τὴν κατάκτησή της, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴ διατήρησή της. Δὲν εἶναι δυνατὸν ἀθυσίαστα νὰ ζήσουμε καὶ νὰ δημιουργήσουμε στὴν ζωή μας. Οἱ πρόγονοί μας – καὶ ὁ παπα-Κάτσαρης - πρόσφεραν τὸ αἷμα τους, θυσίασαν τὴ ζωή τους. Ἡ θυσία ποὺ ἀπαιτεῖται ἀπὸ ἐμᾶς, τοὺς νεοέλληνες, μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι θυσία αἵματος, ἀλλὰ εἶναι ὁπωσδήποτε θυσία ἐγωισμοῦ, θυσία γιὰ νὰ πετύχουμε ἑνότητα καὶ συνεργασία, θυσία τοῦ τρυφηλοῦ βίου καὶ τῶν μάταιων ἀπολαύσεων, θυσία γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὶς σειρῆνες τῆς πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς ὀρθότητος, - καὶ εἰδικώτερα γιὰ τοὺς νέους - θυσία γιὰ νὰ δημιουργήσουν ἀπέναντί σέ κλίμα γενικευμένης ἀρνητικότητος καὶ κυνισμοῦ, θυσία νὰ ἀντισταθοῦν στὸ ἀτομικὸ βόλεμα, ποὺ πολλὲς φορὲς κρύβεται πίσω ἀπὸ ψευδοπροοδευτικὲς ρητορικές. 

 Ὑπάρχει, ὅμως, καὶ κάτι ἄλλο ποὺ ἰσχύει στὴν θυσία τοῦ παπα-Κάτσαρη καὶ ὅλων τῶν ἱερωμένων ποὺ ἀγωνίσθηκαν καὶ θυσιάσθηκαν στὸν ἀγῶνα τοῦ ΄21. Κάτι μεγαλύτερο καὶ ὑψηλότερο ἀπὸ τὴ θυσία τοῦ αἵματος. Καὶ θὰ ἀναρωτηθεῖ κάποιος εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρχει; Ναί, εἶναι ἡ θυσία τῆς ἱερωσύνης τους. Διότι ἡ θυσία γιὰ μεγάλα ἰδανικὰ καὶ ἀρχές, μπορεῖ νὰ λειτουργεῖ μέσα στὸν ἱστορικὸ χρόνο καὶ νὰ περικλείεται ἀπὸ αὐτόν. Ἡ ἱερωσύνη, ὅμως, εἶναι ἔργο ὑπερκόσμιο ὑπὲρ-ἱστορικό, εἶναι ἔργο «ἁπτόμενον τῶν ψυχῶν καὶ διαβαῖνον εἰς τὸν οὐρανὸν» κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο. Ἀποτελεῖ λειτουργία συνεχιζόμενη στὸ Οὐράνιο Θυσιαστήριο «….Καὶ ὥσπερ ἐπὶ τῆς γῆς ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ Σου αὐτὸν λειτουργὸν κατέστησας, οὕτω καὶ ἐν τῷ Οὐρανῷ ἀνάδειξον Κύριε….» (Εὐχὴ πρὸς κεκοιμημένον ἱερέα). 

Οἱ ἱερεῖς, λοιπόν, μάρτυρες τοῦ ΄21 – ὅπως ὁ παπα-Κάτσαρης – προσέφεραν διπλὴ θυσία, αἵματος καὶ ἱερωσύνης. 

Ἔτσι, ἡ μνημόσυνη προσευχή μας γιὰ αὐτοὺς εἶναι ὅπως ὁ Πανάγαθος Θεὸς τοὺς τοποθετήσει σὲ χώρα ζώντων ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀποδώσει ἄσπιλο τό πετραχήλι τους, γιὰ νὰ λειτουργοῦν καὶ νὰ δοξάζουν εἰς τοὺς αἰῶνας τὴ ζῶσα Ἁγία Τριάδα, καθότι πολὺ ἠγάπησαν τὴν φιλτάτη πατρίδα καὶ τὴν ἐλευθερία της. 

 Ὑποκλινόμεθα σήμερα εὐλαβικὰ μπροστὰ στὴ θυσία τοῦ π. Ἰωάννη – ἀλλὰ καὶ στὴν θυσία ὅλων τῶν ἄλλων ἱερέων – ἀγωνιστῶν καὶ μαρτύρων τοῦ ΄21 καὶ δὴ τῆς Λακεδαίμονος – Μητροπολίτου Ἀνανία Λαμπάρδη, Μητροπολίτου Χρυσάνθου ἐκ Μπαρσινίκου, Μητροπολίτου Βρεσθένης Θεοδωρήτου, Μητροπολίτου Ἕλους Ἀνθίμου, ἱερέως Καλομοίρη ἐκ Βορδόνιας, ἱερέως Δημητρίου ἐκ Βρονταμᾶ καὶ ἄλλων τοὺς ὁποίους γνωρίζει ὁ Κύριος. Αἰσθανόμεθα τιμὴ καὶ ὑπερηφάνεια ποὺ ἔχουμε τέτοιους προγόνους, Τιμοῦμε τὴ θυσία τοῦ αἵματος καὶ τῆς ἱερωσύνης τους, Κατακλυζόμεθα ἀπὸ χαρμολύπη γιὰ τὸ ὑπὲρ ἐλευθερίας μαρτύριό τους, Γευόμεθα τὸ παλαμικὸ ἀθάνατο κρασὶ τοῦ ΄21, καὶ μὲ νηφάλιο μέθη, «ἐν μέσῃ ἐκκλησίᾳ καὶ ἐν τοῖς κελλίοις», πάντοτε καὶ τώρα, ἄς εἴπωμεν 

 Αἰωνία ἡ μνήμη Ἰωάννου ἱερέως τοῦ Κάτσαρη, τοῦ ἐθνομάρτυρος. 

Αἰωνία ἡ μνήμη ἀρχιερέων, ἱερέων, μοναχῶν καὶ μοναζουσῶν τῶν ἀγωνισθέντων καὶ μαρτυρησάντων στὸν ἀγῶνα τοῦ ΄21. 

 Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ὑπὸ τοῦ Ἰμπραὴμ ἀπαχθέντων Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. 

*Ὁμιλία ποὺ ἐκφωνήθηκε κατὰ τὸ Ἱερὸ Μνημόσυνο τοῦ Μακαριστοῦ Ἱερέως π. Ἰωάννη Κάτσαρη στὶς 28/5/2016 στὴν Κονιδίτσα. ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΩΝ194