ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΟΤΗΤΟΣ

 

Ἡ πραότητα εἶναι ἀρχοντικὴ ἀρετή. Φανερώνει καλλιεργημένη ψυχή, ὥριμο Χριστιανό, πνευματικὸ ἄνθρωπο. Ἐπειδὴ εἶναι καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (βλ. Γαλ. ε΄ 22-23), εὐωδιάζει. Ἐπειδὴ εἶναι χριστομίμητη ἀρετή, ἀκτινοβολεῖ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ καὶ προξενεῖ δέος καὶ θαυμασμὸ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος μᾶς καλεῖ νὰ θαυμάσουμε τὴ λαμπρότητά της: «Ὀξυποδήσατε πρὸς τὴν λαμπρότητα τῆς ἀρετῆς». Τρέξτε γρήγορα νὰ θαυμάσετε τὴ λαμπρότητα τῆς ἀρετῆς, νὰ κατανυγεῖτε καὶ νὰ σπουδάσετε, ὅσο μπορεῖτε, νὰ τὴν ἀποκτήσετε. Ἔχει μεγαλεῖο αὐτὴ ἡ ἀρετὴ καὶ εἶναι πανευτυχεῖς ὅσοι τὴν ἔχουν. Ὁ Κύριος στοὺς μακαρισμοὺς τῆς Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίας Του, μακαρίζει τοὺς πράους ἀνθρώπους: «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν» (Ματθ. ε΄ 5). Μακάριοι εἶναι οἱ πράοι, ποὺ συγκρατοῦν τὸν θυμό τους καὶ δὲν παραφέρονται ποτέ· διότι αὐτοὶ θὰ κληρονομήσουν ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴ Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας καὶ θὰ ἀπολαύσουν τὰ ἀγαθὰ τῆς οὐράνιας κληρονομίας ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωή. 

 Ἀλλὰ ποιοὶ εἶναι οἱ πράοι; Πράοι εἶναι οἱ ἤρεμοι ἄνθρωποι, ποὺ ἐπιβάλλονται στὸν ἑαυτό τους καὶ συγκρατοῦν τὸν θυμό τους· αὐτοὶ ποὺ κατορθώνουν νὰ κρατοῦν τὴν αὐτοκυριαρχία τους, ὁποιαδήποτε ἀφορμὴ κι ἂν παρουσιασθεῖ. 

Οἱ πράοι δὲν θυμώνουν, δὲν ὑψώνουν τὴ φωνή τους, δὲν χάνουν τὸν ἔλεγχο τῶν ἐνεργειῶν τους. 

Διατηροῦν τὴν ψυχραιμία τους, τὴν εἰρήνη τους, τὴ γαλήνη τῆς ψυχῆς τους, ἀκόμη καὶ ὅταν βρεθοῦν στὸ μάτι τοῦ κυκλώνα. 

 Ὅπως ὁ βράχος χτυπιέται στὴ θάλασσα ἀπὸ τὰ ἀφρισμένα κύματα, ἀλλὰ τὰ διαλύει καὶ παραμένει ἀκλόνητος, ἔτσι κι ὁ πράος παραμένει ἀόργητος καὶ διαλύει ὅλα τὰ κύματα ποὺ τὸν χτυποῦν, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς «Κλίμακος» (Λόγος ΚΔ΄ 2). 

Ὁ πράος ἔχει ἀποθέματα δυνάμεων ἄλλοτε νὰ σιωπᾶ κι ἄλλοτε νὰ ἀπαντᾶ μὲ λόγους μαλακοὺς καὶ καταπραϋντικούς. Ποτὲ δὲν ρίχνει λάδι στὴ φωτιά, δὲν μαλώνει, δὲν διαπληκτίζεται. Οὔτε ταράζεται, ὅταν ἐξωτερικοὶ παράγοντες ἔρχονται νὰ τὸν ἀναστατώσουν, ἀλλὰ παραμένει ἤρεμος καὶ ἀτάραχος. Ὁ πράος, σημειώνει ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος, καὶ ἂν ἀκόμη τὸν περιφρονοῦν, ἔχει χαρά· καὶ ἂν τὸν στενοχωροῦν, εὐχαριστεῖ τὸν Θεό· αὐτοὺς ποὺ ὀργίζονται, τοὺς γαληνεύει μὲ ἀγάπη· ὅταν τὸν ἐπιπλήττουν, μένει ἀτάραχος. Στὶς φιλονικίες εἶναι γαλήνιος· στὶς προσ ταγὲς ποὺ δέχεται, νιώθει ἀγαλλίαση· δὲν ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια· στὶς ταπεινώσεις ποὺ δοκιμάζει, νιώθει χαρά· στὶς ἐπιτυχίες του δὲν ὑπερηφανεύεται (Ἔργα, τόμ. Α΄, σελ. 53). Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ ἀπὸ τὸν χαρακτήρα τους εἶναι ἠπίων τόνων, ἥσυχοι, γλυκεῖς. Ἡ ἐπαινετὴ πραότητα, ποὺ μακαρίζεται στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ θαυμάζεται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, δὲν ἀρκεῖται μόνο σ᾿ αὐτό, ἀλλ᾿ ἔχει μιὰ δυναμικὴ ποὺ οἱ ὑπερήφανοι, οἱ ἀνυπόμονοι καὶ εὐερέθιστοι ἄνθρωποι δὲν θὰ μπορέσουν ποτὲ νὰ τὴ φθάσουν. Δὲν εἶναι ἀδύνατοι καὶ ἄνευροι ἄνθρωποι οἱ πράοι, ὅπως ὑποστηρίζουν μερικοί, ἀλλ᾿ εἶναι πολὺ δυνατοὶ χαρακτῆρες, προσωπικότητες ἰσχυρῆς θελήσεως, ταπεινοί, ὑπομονετικοί, μακρόθυμοι καὶ ἀνεξίκακοι. Οἱ μεγαλύτεροι ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπως ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Δαβίδ, καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὅπως ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καὶ ὁ ἀπόστολος Βαρνάβας, ἀλλὰ καὶ οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος καὶ ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ θαυματουργός, ἦταν ἀληθινὰ ὑποδείγματα πραότητος. 

 Ἀλλὰ τὸ ὕψιστο παράδειγμα τῆς πραότητος εἶναι ὁ Κύριός μας, ὁ Ὁποῖος σὲ ὅλη τὴν ἐπὶ γῆς ζωή Του ἔδειξε τὸ μεγαλεῖο τῆς πραότητός Του, καὶ ἰδίως στὸν καιρὸ τοῦ Πάθους. Πόσα Τοῦ ἔκαναν, ὅταν στάθηκε ὑπόδικος μπροστὰ στοὺς ἀρχιερεῖς καὶ στὸν Πιλάτο! «Ὁ δὲ Ἰησοῦς... οὐδὲν ἀπεκρίνατο», «ὥστε θαυμάζειν τὸν ἡγεμόνα λίαν» (βλ. Ματθ. κζ΄ [27] 11-14). Ἀποροῦσε καὶ θαύμαζε πάρα πολὺ ὁ Πιλάτος γιὰ τὴ γαλήνη καὶ τὴν ἀταραξία ποὺ ἔδειχνε ὁ Χριστὸς σὲ ὅλα Του τὰ παθήματα!  

Ποῦ χρειάζεται ἡ πραότητα; Σὲ κάθε ἐκδήλωση τῆς ζωῆς, στὸ σπίτι μας, στὴν ἐργασία μας, στὴ συνεργασία μας μὲ ἄλλους ἀνθρώπους. Οἱ πράοι ἐπιβάλλονται μὲ τὴν ἀνωτερότητά τους. Ἡμερεύουν τὰ πνεύματα, προλαβαίνουν τὶς ἐκρήξεις, γαληνεύουν τοὺς φιλόνικους, μαλακώνουν τοὺς σκληρόκαρδους. Ἡ γνώμη τῶν πράων ἔχει βαρύτητα. Γίνεται εὐχαρίστως δεκτὴ καί σεβαστὴ ἀπὸ ὅσους ἔχουν καλὴ διάθεση. Πῶς ἀποκτᾶται ἡ πραότητα; Ὅταν μιμούμαστε τὸ αἰώνιο πρότυπό μας, τὸν Κύριο καὶ Θεό μας ποὺ εἶπε: «Μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια΄ [11] 29). Ἀποκτᾶται μὲ τὴ συντριβὴ καὶ τὴν ταπείνωση. Ὅπου ὑπάρχει συντριβὴ καὶ ταπείνωση, δὲν ὑπάρχει ἔξαψη καὶ θυμός, λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος (PG 59, 332). Τί ἀμοιβὲς ἐπιφυλάσσει ὁ δωρεοδότης Κύριος στοὺς πράους ἀνθρώπους; Οἱ πράοι ἑλκύουν τὴν Χάρι καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐδοκία καὶ τὴν εὐαρέσκειά Του: «Εὐδοκεῖ Κύριος ἐν τῷ λαῷ αὐτοῦ καὶ ὑψώσει πραεῖς ἐν σωτηρίᾳ» (Ψαλ. ρμθ΄ [149] 4). Ὁ δωρεοδότης Κύριος θὰ ὑψώσει τοὺς πράους ἀνθρώπους καὶ θὰ τοὺς δοξάσει· θὰ τοὺς καταστήσει «περιβλέπτους» καὶ «περιφανεῖς», ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος (PG 55, 494). Ὁ Κύριος βεβαιώνει στὸν τρίτο Μακαρισμὸ ὅτι οἱ πράοι καὶ στὴν παρούσα ζωὴ θὰ προγεύονται τὰ ἀγαθὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ θὰ κληρονομήσουν. «Τί τούτου τοῦ μακαρισμοῦ μακαριώτερον;»! «Τί ταύτης τῆς χαρᾶς λαμπρότερον;»! ΟΣΩΤΗΡ2186