Αὐτοκριτική

Ἀρχιμ. Ἐφραίμ Μιλτιάδου, 

 Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Σπάρτης

 Μέ πολύ μεγάλη εὐκολία ὁ ἄνθρωπος καθημερινά μπορεῖ νὰ ρίχνει τὶς δικές του εὐθύνες στὸν συνάνθρωπό του, ἀπομακρύνοντας τὴν ἐνοχὴ ἀπὸ ἐπάνω του. Φυσικὰ αὐτὸ λειτουργεῖ ἐνοχικά λόγω τῆς πτώσεώς μας ἀπὸ τὸν Παράδεισο. 

 Ὅταν ὁ Ἀδὰμ παρέβηκε τὴν ἐντολὴ, ὁ Θεός τὸν ρώτησε «Ἀδάμ ποῦ εἶσαι» καί ἐκεῖνος ἀπάντησε «ἐγὼ δὲν φταίω, ἀλλὰ ἡ γυναῖκα πού μοῦ ἔδωσες μέ παρέσυρε». 

Καμιὰ εὐθύνη. Καμιὰ αὐτοκριτικὴ στὸ λάθος του.

 Εἶναι ἀδιανόητο νὰ σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἐὰν δὲν ἔχει αὐτοκριτική. 

Εἶναι ἀπαραίτητο καὶ γιὰ τὴν ἐδῶ ζωή μας, ἀλλὰ περισσότερο γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Εἶναι δυνατὸν ὅλα νὰ τὰ κάνουμε τέλεια καὶ οἱ ἄλλοι νὰ ἔχουν τὸ πρόβλημα; 

Ποῦ εἶναι ἡ ταπείνωση, ὁ καλός λογισμός, ἀλλὰ καὶ ὁ ἀπολογισμὸς τῶν δικῶν μας σφαλμάτων τὰ ὁποῖα διαπράττομε καθημερινὰ χωρὶς καμία συστολή; 

 Ἡ εὐκολότερη λύση εἶναι τὸ φταίξιμο τῶν ἄλλων, ἡ ἐνοχὴ τῶν ἄλλων, ἐμεῖς βρισκόμαστε στὸ ἀπυρόβλητο καὶ δικαιώνομε καθημερινὰ τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὶς ἄνομες καὶ ἐν πολλοῖς ἄδικές μας πράξεις. 

 Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος μᾶς λέγει ὅτι γιὰ νὰ προχωρήσομε πνευματικὰ πρέπει νὰ σκύψουμε στὶς δικές μας πράξεις, στὸ πέλαγος τῶν δικῶν μας ἁμαρτημάτων καὶ νὰ ζητήσουμε εὐθύνες ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὰ λόγια καὶ τὰ ἔργα μας, γιὰ ἐκεῖνα τὰ κακὰ ποὺ εἴπαμε καὶ γιὰ τὰ κακὰ ποὺ κάναμε. Ὅποιος κατακρίνει τώρα τὸν ἑαυτό του καὶ ζητήσει λεπτομερεῖς εὐθύνες γιὰ τὰ ἁμαρτήματά του ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, δὲ θὰ λογοδοτήσει στὸ μέλλον. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς τὸ λέει ξεκάθαρα «ἂν κατακρίναμε τὸν ἑαυτό μας, δὲν θὰ καταδικαζόμασταν ἀπὸ τὸν Κύριο » (Α’ Κορ. 11, 31). Σήμερα ἡ πατρίδα μας περνάει μία πνευματικὴ πρωτίστως κρίση καὶ δευτερευόντως οἰκονομική. Ὅλοι μας προσπαθοῦμε νὰ βροῦμε ἐνόχους. Ὅλοι φταῖνε ἐκτὸς ἀπὸ ἐμᾶς. Ὅλοι ἔχουν κάνει λάθος, μόνο ἐμεῖς τὰ κάναμε σωστά. Ρίχνομε καθημερινὰ χιλιάδες λίθους τοῦ ἀναθέματος χωρὶς νὰ σκεφτοῦμε ὅτι κι ἐμεῖς βάλαμε ἕνα λιθαράκι σὲ αὐτὴ τὴν κρίση. Προσπαθοῦμε διακαῶς νὰ «διορθώσομε τοὺς ἄλλους», γιὰ νὰ φτιάξομε τὰ πράγματα. Ἡ διόρθωση δὲν εἶναι ἐξωτερικὴ, ἀλλὰ ἐσωτερικὴ ὑπόθεση. Οἱ πατέρες τονίζουν ὅτι ἡ κάθαρση ἡ δική μας προηγεῖται τῆς καθάρσεως τῶν ἄλλων : «καθαρθῆναι καί εἶτα καθάραι» (ἅγ. Γρηγόριος Παλαμᾶς). Νὰ προσπαθήσομε νὰ γνωρίσομε καλὰ τὸν ἑαυτό μας, τὶς ἀδυναμίες μας, νὰ γνωρίσουμε τὰ τραύματα τῆς ψυχῆς μας καὶ τότε θὰ μπορέσουμε νὰ θεραπευθοῦμε. 

 Γιατί ἐκεῖνος ποὺ ἀγνοεῖ τὴν ἀρρώστια του, δὲ θὰ λάβει κανένα μέτρο γιὰ τὴ θεραπεία της. 

Τὸ νά ἀγνοοῦμε τοὺς ἑαυτούς μας εἶναι φοβερότερο ἀπὸ τὴ χειρότερη μορφὴ μανίας καὶ παραλογισμοῦ, καθόσον ἡ μανία εἶναι φυσικὸ νόσημα, ἐνῷ ἡ ἄγνοια τοῦ ἑαυτοῦ μας εἶναι ἀποτέλεσμα διεφθαρμένης προαιρέσεως. 

 Τίποτα δὲ φτιάχνεται ἀπὸ μόνο του. Ἡ μόνη βοήθεια ποὺ ἔχομε εἶναι ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας. Ὅσο Τὸν ἀπομακρύνομε ἀπὸ κοντά μας εἴμεθα ἐκτεθειμένοι σὲ πολλοὺς κινδύνους, γιατί κάνομε αὐτὸ πού μᾶς ὑπαγορεύει ὁ λογισμός μας, ἡ φιλαυτία μας καὶ τὸ ἀρρωστημένο θέλημά μας. 

Ὁ φιλόσοφος Σωκράτης ἔκανε τὴ δική του αὐτοκριτικὴ λέγοντας ὅτι δὲ γνωρίζει τίποτα. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῷ εἶχαν φθάσει σὲ μεγάλα ὕψη ἁγιότητος, θεωροῦσαν τὸν ἑαυτὸ τους ἀσήμαντο, τιποτένιο. Ἐμεῖς ποὺ δὲν ἔχουμε καμία συναίσθηση τῆς καταστάσεώς μας ἀσφαλῶς βρισκόμαστε στὸν ἀντίθετο δρόμο, τῆς φθορᾶς καὶ τῆς πνευματικῆς ἀναισθησίας. 

 Νὰ ζητήσομε μέσα ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μας νὰ ἔλθει τὸ ἔλεος καὶ τὸ φῶς τοῦ Κυρίου νὰ φωτίσει τὴ σκοτισμένη διάνοιά μας καὶ νὰ ζεστάνει τὴν παγωμένη καρδιά μας γιὰ νὰ δοῦμε τὰ δικά μας σφάλματα καὶ λάθη. Μόνο ἔτσι θά διορθωθεῖ ἡ ἐσωτερική μας κατάσταση καί ἐν συνεχείᾳ ἡ πάσχουσα κοινωνία μας.ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΩΝ193