ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ AΓΙΟΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ 9o

 2.3 Ιερά Μονή Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης 

 Η Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ και συν Αυτώ Αγίων έχει ιδιαίτερη θρησκευτικό, πνευματικό και κοινωνικό ενδιαφέρον καθώς η ιστορία του πηγάζει από θείο χέρι των ιδίων των τιμούμενων αυτών Αγίων και επηρέασε την τοπική κοινωνία σε μεγάλο βαθμό ανά τους αιώνες. Η Μονή σήμερα τοποθετείται βορειοανατολικά της περιοχής Θέρμης και σε απόσταση 3χλμ. από αυτή, πιο συγκεκριμένα στον λόφο των Καρυών.33 

 Η ιστορία της μονής μακρά και ήλθε στο φως και εισακούστηκε σε όλη την οικουμένη από τον ίδιο τον Άγιο Ραφαήλ μέσω των πολλαπλών εμφανίσεων και υποδείξεων του και αργότερα επιβεβαιώθηκε από γραπτά και επιγραφές. Όλα αυτά τα στοιχεία μαζί τα συνέθεσε η Ηγούμενη της Μονής Ευγενία Κλειδαρά και τα εξιστορεί και αφηγείται με θαυμαστό τρόπο καθώς ο Άγιος την καθοδηγούσε καθ’ όλη την διάρκεια της μοναστικής της ζωής. Η πρώτη μονή στην οποία υπάρχει αναφορά υπολογίζεται ότι χτίστηκε το 10ο αιώνα μ.Χ. υπό την μορφή γυναικείου μοναστηριού και στις 11 Μαΐου του 1235 ,οι Πειρατές της εποχής επιδρομώντας το λεηλάτησαν και κατέστρεψαν. Η Ηγουμένη της μονής Ολυμπία καθώς και 30 μοναχές βασανίστηκαν και θανατώθηκαν με καρφιά, τα οποία βρέθηκαν καθ’ υπόδειξη του Αγίου Ραφαήλ. Στην συνέχεια το 1433 μία θεοσεβούμενη γυναίκα η Μελπομένη εκτελώντας ιερό τάξιμο προς την Παναγία που θεράπευσε τον γιό της έχτισε με την περιουσία της μονή προς τιμήν της Θεοτόκου πάνω στα ερείπια της πρώτης. 

Πριν η ανάλυση προχωρήσει στην σημερινή εποχή για την ευκολότερη καταγραφή και την συνοχή της μελέτης γίνεται αναφορά στον Βίο του Αγίου Ραφαήλ και των δύο νεοφανών μαρτύρων.34 

 Το 1410 μ.Χ. ο Διονύσιος και η Μαρία φέρνουν στον κόσμο τον Γεώργιο Λάσκαρη (ή Λασκαρίδη) στην Ιθάκη και τον ανέθρεψαν έως τα 13 του χρόνια με χριστιανική πίστη και μεγάλη μόρφωση. Έπειτα, μετακομίζει στον Μυστρά για σπουδές πάνω στην Δυτική και Ελληνική φιλοσοφία και την ιατρική. Κατετάγη στον Βυζαντινό στρατό όπου έλαβε σημαντικό βαθμό. Τα χρόνια που υπηρετούσε στον στρατό και στην ηλικία των 35 ετών γνωρίζει τον γέροντα Ιωάννη, ηγούμενο της ιερας μονης Τιμιου Προδρόμου Σερρών, ο οποίος τον μάγεψε με τον ασκητικό του λόγο. Αργότερα ο Γεώργιος τον ακολούθησε και εκάρη μοναχός υπό το όνομα Ραφαήλ και έπειτα πρεσβύτερος. Υπηρετώντας αποστολή του Πατριαρχείου, πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης πήγε στην Γαλλία στην πόλη Μορλαί. Εκεί γνώρισε το Νικόλαο. Ο Νικόλαος ήταν ένας νέος προερχόμενος από την Θεσσαλονίκη από μια πλούσια οικογένεια και σπούδαζε Ιατρική στο πανεπιστήμιο της Γαλλίας. Ο Νικόλαος έγινε φίλος με τον Ραφαήλ και παράτησε τις σπουδές του και έγινε μοναχός και ακολούθησε τον Ραφαήλ. Στην συνέχεια ο Ραφαήλ επέστρεψε στην Ελλάδα, κήρυξε τον λόγο του Θεού στην Αθήνα και βρέθηκε στην Μακεδονία να ασκεί την ασκητική και ο Νικόλαος ως διάκονος να τον υπηρετεί. Το 1453 με την Άλωση της Πόλης υπό τον φόβο χριστιανικών διωγμών στην κοντινή περιοχή της Θράκης, ο Ραφαήλ μαζί με τον Νικόλαο  διαφεύγουν μέσου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης στην Λέσβο. Το νησί της Λέσβου δεν είχε επηρεαστεί ακόμα από την Τουρκοκρατία και υπαγόταν υπό την προστασία του τότε Σουλτάνου και συνεπώς η χριστιανική πίστη και οι μονές λειτουργούσαν ακόμα ελεύθερες.35 Φτάνοντας στην Λέσβο το 1454 και στο λιμάνι της Θέρμης κατευθύνθηκαν στην μονή των γενεθλίων της Θεοτόκου που βρισκόταν πάνω στον λόγο τον Καρυών. 

Στην μονή αυτή υπήρχε ένας καλόγερος που μόναζε εκεί μόνος του. Ο Άγιος Ραφαήλ χρίστηκε ηγούμενος και για τα επόμενα εννέα χρόνια έζησαν ελεύθερα καθώς ο φόρος υποταγή πληρωνόταν στον Μωάμεθ τον Πορθητή και αυτός δεν ενοχλούσε το νησί. Το 1462 όμως η στάση του Μωάμεθ άλλαξε και πολιόρκησε το νησί για 17 μέρες και το οποίο τελικά έπεσε στα χέρια του στις 17 Σεπτεμβρίου.36 Τον Απρίλιο του 1463 και συγκεκριμένα την Μεγάλη Εβδομάδα οι κάτοικοι της Θέρμης ξεσηκώθηκαν και υπό τον φόβο των τουρκικών αντιποίνων κατευθύνθηκαν στις Καρυές. Μαζί με τους κατοίκους στο μοναστήρι εισήλθε κ ο προεστός Βασίλειος με την οικογένειά του και ο δάσκαλο Θεόδωρος. Ο Ηγούμενος Ραφαήλ λειτούργησε κανονικά την Μ. Πέμπτη και την επόμενη μέρα οι Τούρκοι πήραν στο μοναστήρι με μένος. Οι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά και στο μοναστήρι απέμειναν ο Ραφαήλ, ο Νικόλαος, ο δάσκαλος, ο προεστός και η οικογένειά του. Οι Τούρκοι προέβησαν σε τρομερά βασανιστήρια στους εναπομείναντες για να ομολογήσουν. Έσφαξαν τον δάσκαλο και τον προεστό, βασάνισαν την γυναίκα του και το βρέφος μέχρι θανάτου, την κόρη του προεστού Ειρήνη, 12 ετών, της έκοψαν το χέρι και μετά την έκλεισαν σε ένα πιθάρι και την έκαψαν ζωντανή. Τον Ηγούμενο Ραφαήλ δε, αφού τον βασάνισαν χτυπώντας και μαχαιρώνοντάς τον, τον έσερναν από την γενειάδα και τον κρέμασαν ανάποδα και την Τρίτη μέρα της Διακαινησίμου του πριόνισαν την γνάθο και την πέταξαν. Ο Νικόλαος βλέποντας όλα αυτά δεν άντεξε και έπαθε συγκοπή. Υπολογίζεται ακριβώς ότι η ημερομηνία έδειχνε 9 Απριλίου 1463. Έτσι μαρτύρησαν οι τρεις σημερινοί Άγιοι όπως λεπτομερώς τα φανέρωσε ο Άγιος Ραφαήλ σε κατοίκους και την Ηγουμένη Ευγενία Κλειδαρά. 37

 Πέντε αιώνες μετά την σφαγή ο ιερός τόπος αυτός παρέμενε στην αφάνεια. Όμως, περί τα 1900 στην περιοχή εκείνη που είχε καλυφθεί με δέντρα υπήρχε ένα σημείο που ονομαζόταν Καλόγερος και από παράδοση οι κάτοικοι άναβαν καντήλι κάθε Λαμπροτρίτη χωρίς να ξέρουν το γιατί. Έβλεπαν ενίοτε να κάθεται ένας καλόγερος με μαύρα ράσα και να εξαφανίζεται. Στον τόπο αυτό υπήρξε ένα εκκλησάκι ερειπωμένο αφιερωμένο στην Παναγία38. Μετά την μικρασιατική καταστροφή η περιοχή ήλθε στην ιδιοκτησία Ελλήνων και καθώς συνέχιζαν να βλέπουν τον καλόγερο και θέλοντας να γιορτάζουν την Λαμπροτρίτη ως παράδοση των προγόνων τους, ζήτησαν από τον Μητροπολίτη Ιάκωβο να δώσει άδεια για την ανέγερση μια εκκλησίας. Το 1959 ξεκίνησαν οι εργασίες εκσκαφής για τη νέα εκκλησία και μαζί το θαύμα της αποκάλυψης και η εμφάνιση του Αγίου Ραφαήλ σε πληθώρα ανθρώπων για την λεπτομερή περιγραφή και ανεύρεση όλων των ιερών λειψάνων των τριών μαρτύρων και των υπολοίπων, των ιερών σκευών και εικόνων και των θεμελίων και επιγραφών που επιβεβαιώνουν όλη την προηγούμενη παρουσίαση.39

-32-