31 Μαρτίου, 2023

«Ὦ πανύμνητε Μῆτερ... »


 Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος εἶναι ὡραιότατος ὕμνος πρὸς τιμὴν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Θεωρεῖται ἀριστούργημα τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας. Ἀποτελεῖται ἀπὸ εἴκοσι τέσσερις οἴκους (=στροφές) σὲ ἑλληνικὴ ἀλφαβητικὴ ἀκροστοιχίδα ἀπὸ τὸ Α ὣς τὸ Ω. Ἡ τελευταία στροφή του ἀρχίζει μὲ τὴν κλητικὴ προσφώνηση: «Ὦ πανύμνητε Μῆτερ»! Τί γλυκύτατη προσφώνηση! Μέσα σὲ τρεῖς λέξεις περικλείει ἡ προσφώνηση αὐτὴ ὅλο τὸν πλοῦτο τῆς εὐλάβειας κάθε θεοφιλοῦς ψυχῆς πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Νιώθουμε νὰ μᾶς ἀγγίζει ἡ μητρικὴ τρυφερότητά της, νὰ μᾶς σκεπάζει ἡ ἄμαχη προστασία της, νὰ μᾶς στηρίζουν οἱ ἀκοίμητες πρεσβεῖες της «πρὸς τὸν φιλάνθρωπον Θεόν». Καὶ αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ τὴν εὐχαριστοῦμε ἐκ βαθέων, νὰ τὴ μεγαλύνουμε γιὰ τὶς εὐεργεσίες της, «ἃς ὑπερεκένωσεν εἰς ἡμᾶς», αὐτὲς ποὺ τὶς πρόσφερε πλούσια σὲ μᾶς, καὶ νὰ τὴν ἱκετεύουμε γιὰ τὶς πολλὲς δοκιμασίες ποὺ ἀντιμετωπίζουμε στοὺς δύσκολους χρόνους ποὺ ζοῦμε. Γλυκιὰ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, Μεγάλη Παναγία! Εἶσαι ἡ πανύμνητη Μητέρα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ κάθε πιστοῦ Χριστιανοῦ. Σὲ ὑμνεῖ ὅλη ἡ κτίση. Σὲ μεγαλύνουν ὅλες οἱ γενεὲς τῶν πιστῶν, ὅπως σὺ ἡ ἴδια προφητικὰ τὸ ἔψαλες στὴ δική σου ὠδή: «Ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί» (Λουκ. α΄ 48). Κανεὶς δὲν ἔχει μακαρισθεῖ, κανεὶς δὲν ἔχει μεγαλυνθεῖ τόσο πολὺ ὅσο ἡ Ὑπερευλογημένη Θεοτόκος! Μόνο ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος τὴ χαιρετίζει μὲ 144 Χαιρετισμούς. Ἀλλὰ καὶ ὅλες οἱ Ἀκολουθίες τοῦ Νυχθημέρου, σὲ ὅλες τὶς ἡμέρες τοῦ χρόνου, μὲ πόσους ὕμνους, μὲ πόσα Μεγαλυνάρια, μὲ πόσα Θεοτοκία, μεγαλύνουν «τὴν ἀειμακάριστον καὶ παναμώμητον, καὶ μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»! Γιατί τόση τιμὴ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο; Γιατί τόσο πολὺ τὴν εὐλαβούμαστε οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί; Διότι εἶναι «ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον»! Εἶναι ἡ μοναδικὴ ἀνθρώπινη ὕπαρξη στὸν κόσμο ποὺ ἀξιώθηκε νὰ γίνει ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ὑπηρέτησε στὸ μέγα μυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Γέννησε τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ὑπερβαίνει ἀπείρως τὴν ἁγιότητα ὅλων τῶν Ἁγίων. Ἀλλὰ εὐλαβούμαστε τὴν Κυρία Θεοτόκο καὶ διότι ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ εἶναι καὶ Μητέρα ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Καταλαβαίνει τοὺς πόνους μας, τοὺς καημοὺς καὶ τὰ βάσανά μας, τῆς ψυχῆς τὰ σκιρτήματα, τῆς καρδιᾶς τὰ μιλήματα, τῶν χειλέων τὰ ψελλίσματα. Εἶναι ἡ μεγάλη Μητέρα τοῦ λαοῦ μας ποὺ στέκεται πάνω ἀπὸ τὶς πολιτεῖες καὶ τὰ χωριά, τοὺς κάμπους καὶ τὰ βουνά, τὴ θάλασσα καὶ τὴ στεριὰ καὶ μᾶς σκεπάζει μὲ τὴν κραταιὰ προστασία της. Εἶναι ἀκόμη ἡ ἁγία Σκέπη, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς τοῦ Ἔθνους μας, ποὺ μᾶς προστατεύει ἀπὸ τὶς ἐπιβουλὲς τῶν πολεμίων. Τὴ μεγαλύνουμε, τὴν εὐχαριστοῦμε καὶ τὴν παρακαλοῦμε νὰ δεχθεῖ τὴν προσφορά μας καὶ νὰ μᾶς γλυτώσει ἀπὸ κάθε συμφορά: «δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας»! Εἶναι πολλὲς οἱ συμφορὲς καὶ τὰ βάσανά μας, πολλοὶ οἱ πειρασμοὶ καὶ οἱ θλίψεις μας. Αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ καταφύγουμε ἐπειγόντως στὴν ἀκαταίσχυντη προστασία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ νὰ τὴν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς βοηθήσει, νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς συμφορὲς ποὺ ἔρχονται ἡ μιὰ κατόπιν τῆς ἄλλης καὶ νὰ μᾶς σώσει. Βοήθησέ μας, Παναγία, στὴ φτώχεια, τὴ χηρεία, τὴν ὀρφάνια καὶ τὴν ἀσθένεια. Σῶσε μας ἀπὸ σεισμούς, λιμοὺς καὶ καταποντισμούς. Σῶσε μας ἀπὸ ἐθνικὲς συμφορὲς καὶ ἀπὸ κάθε κίνδυνο: «Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον»! Τὴν παρακαλοῦμε νὰ μᾶς λυτρώσει καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση, ποὺ εἶναι ἡ χειρότερη ἀπ᾿ ὅλες τὶς συμφορές: «καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως»! Μὲ τὸ αἴτημα αὐτὸ τὴν παρακαλοῦμε, καὶ ὅταν ἀπαγγέλλουμε τὸ «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε», λέγοντας: «ἐν δὲ τῇ φοβερᾷ ἡμέρα τῆς Κρίσεως, τῆς αἰωνίου με ρυομένη κολάσεως...». Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν θέλουν νὰ ἀκούσουν γιὰ αἰώνια κόλαση. Ἴσως καὶ νὰ μὴν πιστεύουν σ᾿ αὐτὴ τὴν ἀποκεκαλυμμένη θεία ἀλήθεια. Ἀλλὰ οἱ πιστοὶ Χριστιανοὶ δὲν παγιδευόμαστε ἀπὸ τέτοιες ἀνεπίτρεπτες ἐπιπολαιότητες. Καταφεύγουμε στὴ βοήθεια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τὴν εὐλαβοῦνται καὶ ἐπικαλοῦνται τὴ Χάρι καὶ τὴν εὐλογία της, δὲν ἐπιστρέφει μὲ ἄδεια τὰ χέρια: «Οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοί, κατῃσχυμμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε· ἀλλ᾿ αἰτεῖται τὴν χάριν, καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα, πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως». Ἂς συνεχίσουμε ὡς πιστὸς λαὸς τοῦ Θεοῦ νὰ ἐμπιστευόμαστε στὸν Κύριο τῶν Δυνάμεων καὶ στὴν Παναγία Μητέρα Του μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι δὲν θὰ μᾶς ἀφήσουν χωρὶς προστασία. Ἂς παρακαλοῦμε τὸν Κύριο νὰ μᾶς εὐλογεῖ καὶ νὰ μᾶς προστατεύει καὶ τὴν Παναγία Μητέρα Του νὰ μᾶς λυτρώνει ἀπὸ κάθε συμφορὰ καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση, λέγοντας: «Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον, δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως τοὺς συμβοῶντας· Ἀλληλούϊα».ΟΣΩΤΗΡ2217

30 Μαρτίου, 2023

Το γλαυκό του Ουρανού

 Λένε πὼς σὰν τὸ χρῶμα τοῦ ἑλληνικοῦ οὐρανοῦ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ βρεθεῖ ἀλλοῦ στὸν κόσμο· τὸ ἴδιο καὶ αὐτὸ τῆς θαλάσσης, ποὺ εἶναι ὁ καθρέφτης τ᾿ οὐρανοῦ. Καὶ τί ἀπόλαυση νὰ κάθεσαι στὸν βράχο πάνω ἀπ᾿ τὸ κύμα, ἴσως σ᾿ ἕνα ἀπ᾿ τὰ σμαραγδένια νησιά μας τοῦ ἑλληνικοῦ ἀρχιπελάγους, καὶ ν᾿ ἀφήνεις τὸ βλέμμα σου νὰ βυθίζεται στὸ ἀτέλειωτο γλαυκὸ τοῦ οὐρανοῦ! Ὁ ἥλιος μεσούρανα νὰ διαφεντεύει, τὸ πέλαγος νὰ σὲ θαμπώνει ἀπ᾿ τὸ ἀντιφέγγισμα, καὶ ἡ ὕπαρξή σου νὰ χάνεται μέσα στὸ ἄπειρο τοῦ βαθυκύανου! Σὰν νὰ σὲ κυκλώνουν μυριάδες ζαφείρια... Ἀλλὰ καὶ κάπου ἀλλοῦ μπορεῖ νὰ σὲ παραπέμπει τὸ γλαυκὸ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὸ κρύσταλλο τῆς θαλάσσης....

Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι στὴν Ἁγία Γραφὴ ἡ παρουσία τῆς ἀκτίστου δόξης, φωτός, ἁγιότητος καὶ μακαριότητος τοῦ Θεοῦ συμβολίζεται ἐπανειλημμένως μὲ τὸ χρῶμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς θαλάσσης. Μία ὡραιότατη περιγραφὴ ἐμφανίσεως τοῦ Θεοῦ στὴ γῆ ὑπὸ τὰ χρώματα αὐτὰ συναντοῦμε στὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Πρόκειται γιὰ τὴν περιγραφὴ τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Θεοῦ στὸ ὄρος Σινὰ μετὰ τὴν ἔξοδο τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς πορείας τους πρὸς τὴ Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἦταν τότε ποὺ ἐπρόκειτο νὰ συνάψει ὁ Θεὸς διαθήκη μὲ τὸν λαό Του καὶ νὰ τοὺς παραδώσει τὸν Νόμο Του, τὶς δέκα ἐντολές, σὲ λίθινες πλάκες. Τότε λοιπὸν δήλωσε τὴν παρουσία Του πρὸς τὸν λαὸ ἐπάνω στὸ ὄρος μὲ φοβερὸ μεγαλεῖο καὶ ἐπιβλητικότητα, τέτοια ποὺ νὰ προκαλεῖ ἔκπληξη, θάμβος, δέος, τρόμο σὲ ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτες. Τὸ ὄρος Σινὰ «ἐκαπνίζετο ὅλον διὰ τὸ καταβεβηκέναι ἐπ᾿ αὐτὸ τὸν Θεὸν ἐν πυρί» (Ἐξ. ιθ΄ 18), ἐνῶ συνάμα συνταραζόταν ἀπὸ βροντὲς καὶ ἀστραπὲς σὰν ἐκρήξεις ἡφαιστείου. Ἐπιπλέον ἕνα σκοτεινὸ σύννεφο κάλυπτε τὴν κορυφή του, κάνοντας ἀκόμη φοβερότερο τὸ θέαμα ποὺ ἀντίκριζε ὅλος ὁ λαός. Τὴ συγκεκριμένη περικοπὴ τὴν ἀκοῦμε νὰ διαβάζεται στὶς Ἐκκλησίες τὴ Μεγάλη Πέμπτη τὸ πρωί, στὸν Ἑσπερινό. Ὅμως αὐτὸ ποὺ ἐπακολούθησε εἶναι ἀκόμη πιὸ ἐκπληκτικό: Ὁ Θεὸς δηλαδή, ἀφοῦ ἔδωσε αὐστηρὴ ἐντολὴ κανεὶς νὰ μὴν τολμήσει νὰ ἀνεβεῖ στὸ ὄρος, ξεχώρισε κάποιους ἐπίλεκτους ἄνδρες ἀπὸ τὸν λαό, τὸν Ἀαρών, τὸν Ναδάβ, τὸν Ἀβιοὺδ καὶ ἄλλους ἑβδομήντα, καὶ ὅλους αὐτοὺς τοὺς κάλεσε μαζὶ μὲ τὸν Μωυσῆ νὰ πλησιάσουν κοντύτερα. Τελικά, ἐπάνω στὴν κορυφὴ ἀνέβηκαν μόνο ὁ Μωυσῆς μὲ τὸν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ· ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἔμειναν κάπου στὴ μέση τῆς διαδρομῆς μετὰ ἀπὸ σχετικὴ παραγγελία τοῦ Κυρίου. Ἀπὸ τὸ μέρος αὐτό, καὶ ἐνῶ μέχρι τώρα τὰ δείγματα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ ἦταν τρομερά, οἱ ἑβδομήντα τέσσερις αὐτοὶ ἄνδρες ἀξιώθηκαν νὰ ἀπολαύσουν ἕνα μεγαλειῶδες καὶ ὑπέροχο θέαμα: τὴν παρουσία τοῦ Κυρίου ὑπὸ ἄλλες ὅμως τώρα συνθῆκες καὶ σύμβολα. «Καὶ εἶδον τὸν τόπον, οὗ εἱστήκει ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ· καὶ τὰ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡσεὶ ἔργον πλίνθου σαπφείρου καὶ ὥσπερ εἶδος στερεώματος τοῦ οὐρανοῦ τῇ καθαριότητι» (Ἐξ. κδ΄ 10). Τὸ σκηνικὸ τώρα ἄλλαξε τελείως: Καθὼς ἔριξαν μπροστὰ τὰ βλέμματά τους, ἀντίκρισαν ἀπὸ μακριὰ τὸν τόπο ὅπου εἶχε σταθεῖ ὁ Κύριος. Κι ἐκεῖ ὅπου πατοῦσαν οἱ ἅγιοι πόδες Του, φαινόταν σὰν νὰ ὑπῆρχε κάποιο βῆμα κατασκευασμένο μὲ πλίνθους κρυστάλλινους, διαυγεῖς, ἀπὸ τὸν πολύτιμο ἐκεῖνο λίθο ποὺ ὀνομάζεται σάπφειρος, ζαφείρι. Καὶ ἦταν τόσο λαμπερός, φωτεινός, γεμάτος ἀπὸ ἀστραφτερὸ γαλάζιο χρῶμα ὁ τόπος, ποὺ ἔμοιαζε μὲ κατακάθαρο, ὁλόλαμπρο οὐρανό! Ἔμειναν οἱ πρόκριτοι τοῦ Ἰσραὴλ νὰ θαυμάζουν καὶ νὰ ἀπολαμβάνουν... Δείγματα ὅλα αὐτὰ τῆς ἀπείρου μεγαλειότητος, ἀπαστράπτουσας καθαρότητος καὶ ἁγιότητος τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ καὶ τῆς καταλλαγῆς καὶ εἰρήνης πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, καθὼς καὶ τῆς μελλούσης μακαριότητος. Μὲ τὰ ἴδια χρώματα ἐξάλλου περιγράφεται ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὸν προφήτη Ἰεζεκιὴλ στὸ ὅραμά του (βλ. Ἰεζ. α΄ 26), ἐνῶ ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου ὀμιλεῖ γιὰ «θάλασσα ὑαλίνη, ὁμοία κρυστάλλῳ...» «ἐνώπιον τοῦ θρόνου» τοῦ Θεοῦ (Ἀποκ. δ΄ 6) Οὐρανὸς ἀστραφτερός, κρυστάλλινη θάλασσα, ζαφείρινα δάπεδα... Γαλανὲς ὅλες ἀποχρώσεις. Τὰ πάντα βυθισμένα στὸ γλαυκό, στὸ ἄπειρο γλαυκὸ τῆς θείας εἰρήνης, τῆς παραδείσιας τρυφῆς καὶ μακαριότητος. Μυστικὲς ἀνταύγειες τῆς ἀκτίστου δόξης τοῦ Θεοῦ!... 

 

Ἂν ποτὲ βρεθεῖς νὰ ἀπολαμβάνεις τὸ ἄπειρο γλαυκὸ τοῦ ἑλληνικοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς ζαφειρένιας θάλασσας, τότε μὴ μείνεις μόνο σ᾿ αὐτά. Προσπάθησε νὰ ἀναχθεῖς μὲ τὴ διάνοιά σου στὰ βαθύτερα νοήματα ποὺ κρύβονται πίσω ἀπὸ αὐτά. Συνειδητοποίησε βαθιὰ ὅτι ἔχεις ἕνα Θεὸ ποὺ σὲ ἀγαπᾶ καὶ σὲ περιμένει κοντά Του. Τὰ ἐλέη Του εἶναι πλατιὰ σὰν τοὺς οὐρανούς, καὶ οἱ οἰκτιρμοί Του βαθεῖς σὰν τὰ πελάγη. Καὶ ἔχει ἑτοιμάσει γιὰ σένα δόξα ἄπειρη στοὺς οὐρανούς. Τοὺς αἰώνιους γλαυκοὺς οὐρανούς...ΟΣΩΤΗΡ2217