Βρισκόμαστε στο 2003. Η Ελλάδα ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Εκείνη την εποχή ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος, λάμβανε τρία με τέσσερα τηλεφωνήματα την εβδομάδα από τράπεζες που προσέφεραν δάνεια. Μέχρι και δάνεια για να πάμε διακοπές! Παράλληλα, ήταν και οι πιστωτικές κάρτες, κοινώς το πλαστικό χρήμα.
Η φυσική συνέπεια αυτών των δύο παραγόντων ήταν να μας δημιουργηθεί μια ψευδαίσθηση ότι είμαστε πλούσιοι. Ήμασταν που ήμασταν στερημένοι, αντιδράσαμε όπως οι Ινδιάνοι που πουλήσανε το Μανχάταν για χάντρες αξίας 20 $ τότε.
Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα αποφάσισα και εγώ να αγοράσω ένα αυτοκίνητο 2000 κυβικών που ήταν μάλιστα και κάμπριο. Την εποχή εκείνη η αγορά, μας ενθάρρυνε για αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού. Μου πήρε 4 χρόνια να το εξοφλήσω.
Λίγα χρόνια μετά, και αφού η οικονομία μας μπήκε σε κρίση, τα αυτοκίνητα με πολλά κυβικά έγιναν ασύμφορα. Τα τέλη κυκλοφορίας ήταν δυσβάστακτα.
Στη συνέχεια, η πολιτεία άρχισε να ενθαρρύνει τα αυτοκίνητα που δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον. Το κίνητρο ήταν πως δεν θα πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας. Τώρα ο κανόνας άλλαξε: Θα πληρώνουν!
Το παιχνίδι είναι άδικο. Οι νόμοι αλλάζουν κάθε λίγο και λιγάκι και κανείς δεν προλαβαίνει να παρακολουθήσει αυτές τις αλλαγές. Σου λένε να παίξεις σ΄ ένα παιχνίδι που τα μονά κερδίζουν. Κι εκεί που έχεις μαζέψει κάποια λεφτά, ο κανόνας αλλάζει. Αν η αλλαγή είναι χονδροειδής λέει τα ζυγά κερδίζουν. Αν είναι εκλεπτυσμένη η διατύπωση αλλάζει. Λέει ότι οι νικητές (μονά - ζυγά δεν έχει σημασία) θα δίνουν το 65% των εισπράξεων στο κράτος. Ο επόμενος μπορεί να το κάνει 75% και ο μεθεπόμενος ...το καταργεί!
Μπορώ ν΄ αναφερθώ σε πολλά παραδείγματα: Για φαντάσου σ΄ έναν αγώνα μπάσκετ ή ακόμα και πόκερ να άλλαζαν οι κανόνες στη μέση του παιχνιδιού. Πώς να παίξεις;
Δυστυχώς, σ΄ αυτή τη χώρα αυτό συμβαίνει. Κι αν ήταν μόνο αυτό θα το αντέχαμε. Έλα όμως που μερικές αλλαγές νόμων ισχύουν και αναδρομικά! Δηλαδή σου λένε στο ημίχρονο ότι καταργείται το οφσάιντ. Προηγείστε 2-0. Όμως, οι αντίπαλοι σας είχαν βάλει δύο γκολ που ακυρώθηκαν σαν οφσάιντ. Τώρα, με την αναδρομική αλλαγή των κανόνων, το σκορ μετατρέπεται σε 2-2 !
Ο προγραμματισμός δεν υπήρξε ποτέ χαρακτηριστικό των Ελλήνων και μάλιστα δικαιολογημένα: Εμείς ήμαστε ένας λαός του «αν θέλει ο Θεός». Ζούμε σε μια χώρα που για 3.500 χρόνια παλεύει με την επιβίωση. Δεν είχαμε τα μέσα να προστατευτούμε από τη φύση. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, πώς να προγραμματίσεις;
Παρόλα αυτά, τα τελευταία 50 χρόνια, θέλεις η τεχνολογία, θέλεις η Ευρώπη που μας πιέζει να είμαστε παραγωγικοί συνέτειναν ώστε να καταλάβουμε την αξία του προγραμματισμού. Πιστεύω πως σήμερα ένα ποσοστό 15-20% των Ελλήνων έχει μάθει να προγραμματίζει.
Όμως, προκειμένου να προγραμματίσεις, πρέπει το περιβάλλον να είναι προβλέψιμο. Αυτό θα πει ότι, για να παραγγείλεις 20.000 μολύβια από τη Γερμανία θα πρέπει και να τα πληρώσεις. Αν όμως μια μέρα ο νόμος αλλάξει και περιορίζει τα ποσά χρημάτων που μπορείς να στείλεις στο εξωτερικό, τότε ο προγραμματισμός σου έχει καταρρεύσει.
Αυτό είναι το πρόβλημα του μέσου Έλληνα: Δεν έχει εμπιστοσύνη στο κράτος, διότι το κράτος αλλάζει τους νόμους κάθε λίγο και λιγάκι. Μέχρι τώρα παραπονιόμαστε ότι, ενώ έχουμε πάρα πολλούς νόμους, αυτοί δεν τηρούνται. Μα οι νόμοι δεν γίνονται για να τηρούνται. Γίνονται για να στηρίζουν την αόρατη κυβέρνηση που ονομάζεται Γραφειοκρατία.
Και βέβαια, αυτές οι αλλαγές ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη γραφειοκρατία, διότι μέχρι να μάθεις εσύ τις αλλαγές οι δημόσιοι υπάλληλοι τις έχουν μάθει ένα μήνα πριν.
Δηλαδή το πρόβλημα του μέσου Έλληνα που είναι έμπορος, επιχειρηματίας και γενικά ελεύθερος επαγγελματίας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο κράτος. Το κράτος σου λέει «βάλε φωτοβολταϊκά, πάρε για θέρμανση αέριο, αγόρασε υβριδικό αυτοκίνητο» και άλλα πολλά. Ακολουθείς την κρατική προτροπή και μετά χτυπάς την καράφλα σου, διότι τα μαλλιά σου έχουν ήδη πέσει.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης δεν περιορίζεται μόνον στο χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Προεκτείνεται και στους δημόσιους και κρατικούς υπάλληλους. Μπορεί ν΄ αποτελούν τον κορμό της γραφειοκρατίας, αλλά δεν είναι εκείνοι που αποφασίζουν. Με κάθε αλλαγή της νομοθεσίας τους παίρνει κι αυτούς η μπάλα. Απλά, υπερτερούν στο ότι πληροφορούνται νωρίτερα από το μέσο πολίτη τι πρόκειται να γίνει και -μερικές φορές- προλαβαίνουν και παίρνουν τα μέτρα τους.
Το θεμέλιο της ανθρώπινης ανάπτυξης είναι η εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι συγκεκριμένα πράγματα: Για να εμπιστευτούμε κάποιον, θέλουμε να είναι βάσιμος: να τηρεί τις συμφωνίες που έχει κάνει (δηλαδή να είναι συνεπής) και ταυτόχρονα να λέει την αλήθεια (δηλαδή να είναι έντιμος).
Για την εντιμότητα του κράτους μας, δεν μπορώ να μιλήσω. Πιστεύω ότι κάποιοι άλλοι είναι πιο αρμόδιοι από μένα. Όμως, για τη συνέπεια (ή μάλλον την ασυνέπεια) έχουμε όλοι οι Έλληνες πολλά να πούμε.
