Ἀθανασίου Ε. Καραθανάση
καθηγητοῦ ΑΠΘ
Γεννημένος στὴν βενετοκρατούμενη Κέρκυρα ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας τὸ 1776 διέγραψε μία ἐκπληκτικὴ πορεία στὴν ὑπηρεσία τοῦ Γένους ἀπὸ τὴν στιγμή ποὺ ἐπιστρέφει στὸ νησί του χειρουργὸς ἰατρὸς τοῦ φημισμένου Πανεπιστημίου τῆς Πάδοβας.
Ἐνωρὶς ἔχει ἐνεργὸ ρόλο στὶς ἐξελίξεις στὰ Ἰόνια νησιὰ ὡς ἐκπρόσωπος τῆς Διοικήσεώς τους κατὰ τὴν ρωσσικὴ κατοχή. Ἡ συνεργασία του μὲ Ρώσους ἀξιωματούχους τῶν Ἰονίων νήσων τὸν φέρει στὴν ἁγία Πετρούπολη τὸ 1809 ὡς διπλωματικὸ σύμβουλο καὶ τὸ 1811 στὴν ρωσική πρεσβεία τῆς Βιέννης. Ἔχει ἤδη εἰσέλθει στὴν καρδιὰ τῆς Εὐρώπης καὶ στὴν διεθνῆ πολιτικὴ ζωὴ τοῦ καιροῦ του καὶ ὣς τὸ τέλος τοῦ βίου του τὴν ἀποκτηθεῖσα ἐμπειρία του θὰ τὴν θέσει στὴν ὑπηρεσία τῆς πατρίδος του. Στὸ συνέδριο τῶν Παρισίων τοῦ 1815 θὰ δώσει μάχη γιὰ τὸν μὴ διαμελισμὸ τῆς Γαλλίας, μετὰ τὴν συντριβή της στὸ Βατερλώ, χάρη στὶς διπλωματικές του ἱκανότητες ποὺ ἐκτιμῶνται ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους ἡγέτες.
Τὸ φιλελεύθερο πνεῦμα του ἐκφράζει ἡ πρότασή του στὸ συνέδριο τοῦ Ἄαχεν (Νοέμβριος 1818), ὅπου προέτεινε τὴ δημιουργία «πανευρωπαϊκῆς συνεννοήσεως» ποὺ θὰ ἔλυε τὶς διαφορές τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν. Καὶ ὁ τσάρος Ἀλέξανδρος Α΄ ἐκτιμῶντας τὶς ἱκανότητές του τὸν ἀπέστειλε τὸ 1814 -1815 στὴν Ἐλβετία, ὅπου, ἐργασθεὶς συντόνως, κατόρθωσε ὅλα τὰ ἐλβετικὰ κρατίδια νὰ συστήσουν τὴν σημερινὴ Ἐλβετία, διατηρῶντας, γαλλόφωνοι, γερμανόφωνοι, ἰταλόφωνοι Ἐλβετοί, τὴν πολιτειακὴ καὶ πολιτική τους ταυτότητα.
καθηγητοῦ ΑΠΘ
Γεννημένος στὴν βενετοκρατούμενη Κέρκυρα ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας τὸ 1776 διέγραψε μία ἐκπληκτικὴ πορεία στὴν ὑπηρεσία τοῦ Γένους ἀπὸ τὴν στιγμή ποὺ ἐπιστρέφει στὸ νησί του χειρουργὸς ἰατρὸς τοῦ φημισμένου Πανεπιστημίου τῆς Πάδοβας.
Ἐνωρὶς ἔχει ἐνεργὸ ρόλο στὶς ἐξελίξεις στὰ Ἰόνια νησιὰ ὡς ἐκπρόσωπος τῆς Διοικήσεώς τους κατὰ τὴν ρωσσικὴ κατοχή. Ἡ συνεργασία του μὲ Ρώσους ἀξιωματούχους τῶν Ἰονίων νήσων τὸν φέρει στὴν ἁγία Πετρούπολη τὸ 1809 ὡς διπλωματικὸ σύμβουλο καὶ τὸ 1811 στὴν ρωσική πρεσβεία τῆς Βιέννης. Ἔχει ἤδη εἰσέλθει στὴν καρδιὰ τῆς Εὐρώπης καὶ στὴν διεθνῆ πολιτικὴ ζωὴ τοῦ καιροῦ του καὶ ὣς τὸ τέλος τοῦ βίου του τὴν ἀποκτηθεῖσα ἐμπειρία του θὰ τὴν θέσει στὴν ὑπηρεσία τῆς πατρίδος του. Στὸ συνέδριο τῶν Παρισίων τοῦ 1815 θὰ δώσει μάχη γιὰ τὸν μὴ διαμελισμὸ τῆς Γαλλίας, μετὰ τὴν συντριβή της στὸ Βατερλώ, χάρη στὶς διπλωματικές του ἱκανότητες ποὺ ἐκτιμῶνται ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους ἡγέτες.
Τὸ φιλελεύθερο πνεῦμα του ἐκφράζει ἡ πρότασή του στὸ συνέδριο τοῦ Ἄαχεν (Νοέμβριος 1818), ὅπου προέτεινε τὴ δημιουργία «πανευρωπαϊκῆς συνεννοήσεως» ποὺ θὰ ἔλυε τὶς διαφορές τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν. Καὶ ὁ τσάρος Ἀλέξανδρος Α΄ ἐκτιμῶντας τὶς ἱκανότητές του τὸν ἀπέστειλε τὸ 1814 -1815 στὴν Ἐλβετία, ὅπου, ἐργασθεὶς συντόνως, κατόρθωσε ὅλα τὰ ἐλβετικὰ κρατίδια νὰ συστήσουν τὴν σημερινὴ Ἐλβετία, διατηρῶντας, γαλλόφωνοι, γερμανόφωνοι, ἰταλόφωνοι Ἐλβετοί, τὴν πολιτειακὴ καὶ πολιτική τους ταυτότητα.
Στὸ εὐρωπαϊκὸ διπλωματικὸ προσκήνιο ὁ Καποδίστριας, πάντοτε παρών, ἔπεισε τὸν Ρῶσο τσάρο Ἀλέξανδρο Α΄ νὰ παρέμβει στὴν Ὑψηλή Πύλη καὶ νὰ σταματήσει τὶς σφαγὲς στὴν Κωνσταντινούπολη ποὺ ἀκολούθησαν τὴν ἔκρηξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, καὶ ὄχι μόνον αὐτό, ἀφοῦ τοῦ ζήτησε νὰ κηρύξει τὸν πόλεμο κατὰ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας γιὰ τὴν προστασία τῶν χριστιανῶν. Καὶ ὅταν ἀντελήφθη ὅτι ὁ Ρῶσος τσάρος ἀκολουθοῦσε τὴν πολιτικὴ τοῦ Μέττερνιχ, ἀνεχώρησε ἀπὸ τὴν Πετρούπολη καὶ ἐγκατεστάθηκε στὴν Γενεύη, ὥσπου τὸ 1827, Ἀπρίλιο μήνα, ἡ Γ΄ Ἐθνοσυνέλευση τῆς Τροιζήνας τὸν καλοῦσε Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος.
.
Ἄρχιζε ἡ ἑλληνικὴ περιπέτεια τοῦ Κυβερνήτη ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ προηγουμένως ἐπισκέφθηκε τὸ ψυχρὸ Λονδῖνο καὶ τὸ θερμότερο Παρίσι, ἔφθασε στὶς 6 Ἰανουαρίου 1828 στὸ Ναύπλιο, σὲ μία στιγμὴ ποὺ ἡ Ἐπανάσταση ψυχορραγοῦσε· δὲν ὑπῆρχε δημόσια διοίκηση, παιδεία, δικαιοσύνη, ἐμπόριο, οἰκονομία.
Ὁ Καποδίστριας γρήγορα ἀντελήφθη ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐπιβληθεῖ ὅλων τῶν τάσεων μὲ ἐξουσία συγκεντρωμένη στὰ χέρια του. Παραλλήλως, στὸν ἐξωτερικὸ τομέα ἀγωνίσθηκε γιὰ τὴν βελτίωση τῆς συνοριακῆς γραμμῆς τοῦ νέου κράτους μὲ τὰ ἀλλεπάλληλα πρωτόκολλα τῆς περιόδου 1829 -1830.
Ὥς τὸν θάνατό του ἀγωνίσθηκε γιὰ τὴν ὀργάνωση τοῦ κράτους: ἵδρυσε διοικητικὲς ὑπηρεσίες, ὅρισε τοὺς ἐκτάκτους ἐπιτρόπους (τοὺς σημερινοὺς νομάρχες), ποὺ θὰ ἐπέβαλαν τὴν τάξη καὶ τὴν ἀσφάλεια σ’ ἕνα λαὸ ἄστεγο καὶ γυμνό, ὣς χθὲς δοῦλο καὶ ἄμοιρο πολιτικῆς ἀγωγῆς· σεβάστηκε τὸν παλαιὸ θεσμὸ ἐκλογῆς δημογερόντων, ἀναδιοργάνωσε τὴν δημόσια ὑγεία ἱδρύοντας ὑγειονομολιμεναρχεῖα, ἀντιμετώπισε ἐπιδημίες πανώλους. Τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1829 δημοσίευσε τὸν πρῶτο ταχυδρομικὸ ὀργανισμὸ καὶ τὸν Μάιο τοῦ ἰδίου ἔτους ὀργάνωσε τὴν δικαιοσύνη, ἀφοῦ προηγουμένως, τὸν Μάιο τοῦ 1828, ἵδρυσε εἰρηνοδικεῖα, τὰ πρωτόκλητα (πρωτοδικεῖα τῆς σήμερον), ἕνα ἐμπορικὸ δικαστήριο καὶ ἕνα ἀνέκκλητο κριτήριο (ἐφετεῖο τῆς σήμερον). Στὰ πολιτικὰ δικαστήρια διετήρησε τοὺς νόμους τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων μὲ βάση τὴν Ἑξάβιβλο τοῦ Ἀρμενόπουλου καὶ στὰ ἐμπορικὰ τὸν γαλλικὸ ἐμπορικὸ κώδικα.
Στὴν παιδεία προώθησε τὴν ἀποστολὴ εὐφυῶν ἑλληνοπαίδων γιὰ σπουδὲς στὸ ἐξωτερικό, θεωρώντας ὅτι ἡ παιδεία πρέπει νὰ παρέχεται ἀπὸ τὸ Δημόσιο καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς ἰδιῶτες. Ἵδρυσε στὴν ἐλεύθερη ἐπικράτεια σχολεῖα σὲ συνεργασία μὲ τὸν Γάλλο παιδαγωγὸ Dutrône, τὸν γιατρὸ καὶ ἀγγλικανό ἱερέα Chr. Korck καί, κυρίως, τὸν πρῶτο Ἕλληνα παιδαγωγὸ Κλεόβουλο. Στὴν Αἴγινα ἵδρυσε τὸ Κεντρικὸ Σχολεῖο, στὸν Πόρο ἐκκλησιαστικὸ σχολεῖο καὶ βαθύτατα ὀρθόδοξος, ὡς ἦτο, προώθησε τὴν διδασκαλία τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς· μέχρι καὶ τὸν τύπο τῶν προσευχῶν στὰ σχολεῖα καθιέρωσε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανοῦ, τοῦ γνωστοῦ ἐκδότου τῶν Μηναίων. Θέσπισε νόμους γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ἵδρυσε στὴν Αἴγινα τὸ Ἐθνικό Μουσεῖο γιὰ τὴν περισυλλογὴ καὶ διαφύλαξη τῶν ἀρχαιοτήτων, συνεκρότησε τὸν πρῶτο πυρῆνα τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης.
Στὴν γεωργία ἀκολούθησε τοὺς κλασσικοὺς οἰκονομολόγους τῆς ἐποχῆς του, διότι οἱ γεωργοὶ καὶ οἱ βιοτέχνες ἀξίζουν τὴν στήριξη τῶν κυβερνήσεων. Ἀνέστησε, ὅσον ἠδύνατο τὴν καθημαγμένη γῆ ἀπὸ τὸν ἀφρικανικὸ σιμούν τοῦ Ἰμπραΐμ, περιοδεύοντας στὰ χέρσα ἀμπέλια, στοὺς καμένους ἀγροὺς καί, ὀρθῶς, ὁ Γάλλος ἱστορικὸς καὶ ποιητὴς Edgar Quinet ποὺ τὸν εἶδε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1829 ἔγραψε ὅτι ἦταν ἕνας ἱεραπόστολος ποὺ σέρνει πίσω του ἕναν λαὸ ἀγρίων μέσα ἀπό μία ἔρημο. Προέβη σὲ σειρὰ ἐξυγιαντικῶν καὶ πολεοδομικῶν ἔργων στὸ Ναύπλιο, τὴν Πάτρα, τὸ Ἄργος, τὸ Μεσολόγγι, τὴν Καλαμάτα μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Μακεδόνος ἀρχιτέκτονος Σταμάτη Κλεάνθη, τοῦ Βαυαροῦ συνταγματάρχου von Heideck, τοῦ πολεοδόμου Σταμάτη Βούλγαρη. Καὶ μαζὶ μὲ ὅλα αὐτὰ παρουσιάσθηκε καὶ ἡ εὐρωπαϊκὴ μόδα μὲ τὴν συρροὴ Ἑλλήνων καὶ ξένων στὸ ἐλεύθερο κράτος, ποὺ ἔφερναν ξένα ἤθη καὶ ἔθιμα. Ἄρχιζε, ἀπὸ τότε, ἡ ἀλλοτρίωση τῆς ἐθνικῆς ταυτότητος.
Ὁ Καποδίστριας ἐπιχείρησε νὰ ἀναστυλώσει τὴν συνεχῶς αἱμορραγοῦσα πατρίδα, μὲ τὸ ἄδειο ταμεῖο καὶ τὸ ἐξωτερικό χρέος τῶν 2.400.000 λιρῶν ἀπὸ τὰ δάνεια τοῦ 1824 καὶ 1825. Ἵδρυσε ἔτσι τὴν Ἐθνική Χρηματιστική Τράπεζα καλώντας πλούσιους καὶ μεγαλοκτηματίες μὲ ἀνενεργὰ κεφάλαια νὰ ἐπενδύσουν σ’ αὐτήν. στὴν προσπάθειά του αὐτὴν συνεργὸ εἶχε τὸν Γαλλοελβετό φίλο του Eynard, γνωστό τραπεζίτη τῆς ἐποχῆς καὶ τὸν Γάλλο ἐμπειρικὸ οἰκονομολόγο Arthémond de Regny. Δυστυχῶς, δὲν εἶχε τὴν ἀναμενόμενη βοήθεια ἐξαιτίας καὶ τῆς ὀξείας ἀντιπολιτεύσεως ποὺ ἀσκοῦνταν ἀπὸ κοτζαμπάσηδες καὶ Ὑδραίους πλοιοκτῆτες, μόνιμους ἀντιπάλους του. Ἐπιχείρησε, ἀκόμη, νὰ διανείμει τὰ ἐθνικὰ κτήματα, ποὺ λίγο πρὶν κατεῖχαν Τοῦρκοι τσιφλικάδες, στοὺς ἀκτήμονες, ἀλλὰ ἀντιμετώπισε τὴν ἀντίδραση τῶν κοτζαμπάσηδων ποὺ ἐπεδίωκαν τὸν σφετερισμό τους, ἀλλὰ καὶ τῶν ξένων κρατῶν, τὰ ὁποῖα κτήματα ἦσαν ὑποθηκευμένα σὲ τράπεζές τους.
Στὰ ἐθνικὰ κτήματα καὶ τὴν ἀξιοποίησή τους ὁ Καποδίστριας ἔδιδε ἰδιαίτερη σημασία ἱδρύοντας μάλιστα στὴν Τίρυνθα πρότυπη Γεωργική Σχολή μὲ διευθυντὴ τὸν σπουδαγμένο στὴν Roville γεωπόνο Γρηγόριο Παλαιολόγο. Εἰσήγαγε νέες καλλιέργειες, ἔφερε νέα μηχανήματα, μοίρασε βόδια, σπόρους, ἐργαλεῖα, ἄροτρα. Δὲν κατόρθωσε νὰ τιθασεύσει τοὺς ἀντιπάλους του, Φαναριῶτες μεγαλοκτηματίες, Μανιᾶτες καὶ Ὑδραίους πλοιοκτῆτες, εἶχε, ὅμως, τὴν στήριξη τῶν ὁπλαρχηγῶν τοῦ Ἀγῶνος καὶ τοῦ λαοῦ. Ἀντιμετώπισε στασιαστικὰ γεγονότα στὴν Μάνη, τὴν Ὕδρα, ἀκόμη καὶ τὸν Μιαούλη ηὗρε ἀπέναντί του. Κοντὰ σ’ αὐτὰ εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει καὶ τὸν ξένο παράγοντα ποὺ μὲ τοὺς διπλωματικοὺς ἐκπροσώπους του ὑπενόμευε τὸ ἔργο του, κατηγορώντας τὸν Κυβερνήτη ὡς ρωσόφιλο. Ὁ ἐγωϊσμὸς καὶ ἡ αὐταρχικότης του, ἐν συνδυασμῷ μὲ κακὲς ἐπιλογὲς συνεργατῶν του, ηὔξησαν τὴν ἀντιπολιτευτικὴ μερίδα, τὴν ὁποία στήριζαν φανατικῶς οἱ ἐφημερίδες «Ἀνεξάρτητος» καὶ «Ἀπόλλων». Ἄλλοι ἀρθρογράφοι ἐξηγοῦν τὸν αὐταρχισμὸ του ὡς ἀναγκαῖο γιὰ τὶς τότε περιστάσεις. Ἔτσι, ἔφθασε ἡ ὥρα τοῦ ἀνοσιουργήματος τῆς 27ης Σεπτεμβρίου 1831, ἡμέρα Κυριακή, ὥρα 6.15΄ τὸ πρωί, ἔξω ἀπὸ τὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος στὸ Ναύπλιο, ὅταν ἑλληνικὰ χέρια δολοφόνησαν τὸ πρῶτο Κυβερνήτη τῆς πικρῆς πατρίδος Ἰωάννη Καποδίστρια.
Στὴν παιδεία προώθησε τὴν ἀποστολὴ εὐφυῶν ἑλληνοπαίδων γιὰ σπουδὲς στὸ ἐξωτερικό, θεωρώντας ὅτι ἡ παιδεία πρέπει νὰ παρέχεται ἀπὸ τὸ Δημόσιο καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς ἰδιῶτες. Ἵδρυσε στὴν ἐλεύθερη ἐπικράτεια σχολεῖα σὲ συνεργασία μὲ τὸν Γάλλο παιδαγωγὸ Dutrône, τὸν γιατρὸ καὶ ἀγγλικανό ἱερέα Chr. Korck καί, κυρίως, τὸν πρῶτο Ἕλληνα παιδαγωγὸ Κλεόβουλο. Στὴν Αἴγινα ἵδρυσε τὸ Κεντρικὸ Σχολεῖο, στὸν Πόρο ἐκκλησιαστικὸ σχολεῖο καὶ βαθύτατα ὀρθόδοξος, ὡς ἦτο, προώθησε τὴν διδασκαλία τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς· μέχρι καὶ τὸν τύπο τῶν προσευχῶν στὰ σχολεῖα καθιέρωσε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανοῦ, τοῦ γνωστοῦ ἐκδότου τῶν Μηναίων. Θέσπισε νόμους γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ἵδρυσε στὴν Αἴγινα τὸ Ἐθνικό Μουσεῖο γιὰ τὴν περισυλλογὴ καὶ διαφύλαξη τῶν ἀρχαιοτήτων, συνεκρότησε τὸν πρῶτο πυρῆνα τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης.
Στὴν γεωργία ἀκολούθησε τοὺς κλασσικοὺς οἰκονομολόγους τῆς ἐποχῆς του, διότι οἱ γεωργοὶ καὶ οἱ βιοτέχνες ἀξίζουν τὴν στήριξη τῶν κυβερνήσεων. Ἀνέστησε, ὅσον ἠδύνατο τὴν καθημαγμένη γῆ ἀπὸ τὸν ἀφρικανικὸ σιμούν τοῦ Ἰμπραΐμ, περιοδεύοντας στὰ χέρσα ἀμπέλια, στοὺς καμένους ἀγροὺς καί, ὀρθῶς, ὁ Γάλλος ἱστορικὸς καὶ ποιητὴς Edgar Quinet ποὺ τὸν εἶδε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1829 ἔγραψε ὅτι ἦταν ἕνας ἱεραπόστολος ποὺ σέρνει πίσω του ἕναν λαὸ ἀγρίων μέσα ἀπό μία ἔρημο. Προέβη σὲ σειρὰ ἐξυγιαντικῶν καὶ πολεοδομικῶν ἔργων στὸ Ναύπλιο, τὴν Πάτρα, τὸ Ἄργος, τὸ Μεσολόγγι, τὴν Καλαμάτα μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Μακεδόνος ἀρχιτέκτονος Σταμάτη Κλεάνθη, τοῦ Βαυαροῦ συνταγματάρχου von Heideck, τοῦ πολεοδόμου Σταμάτη Βούλγαρη. Καὶ μαζὶ μὲ ὅλα αὐτὰ παρουσιάσθηκε καὶ ἡ εὐρωπαϊκὴ μόδα μὲ τὴν συρροὴ Ἑλλήνων καὶ ξένων στὸ ἐλεύθερο κράτος, ποὺ ἔφερναν ξένα ἤθη καὶ ἔθιμα. Ἄρχιζε, ἀπὸ τότε, ἡ ἀλλοτρίωση τῆς ἐθνικῆς ταυτότητος.
Ὁ Καποδίστριας ἐπιχείρησε νὰ ἀναστυλώσει τὴν συνεχῶς αἱμορραγοῦσα πατρίδα, μὲ τὸ ἄδειο ταμεῖο καὶ τὸ ἐξωτερικό χρέος τῶν 2.400.000 λιρῶν ἀπὸ τὰ δάνεια τοῦ 1824 καὶ 1825. Ἵδρυσε ἔτσι τὴν Ἐθνική Χρηματιστική Τράπεζα καλώντας πλούσιους καὶ μεγαλοκτηματίες μὲ ἀνενεργὰ κεφάλαια νὰ ἐπενδύσουν σ’ αὐτήν. στὴν προσπάθειά του αὐτὴν συνεργὸ εἶχε τὸν Γαλλοελβετό φίλο του Eynard, γνωστό τραπεζίτη τῆς ἐποχῆς καὶ τὸν Γάλλο ἐμπειρικὸ οἰκονομολόγο Arthémond de Regny. Δυστυχῶς, δὲν εἶχε τὴν ἀναμενόμενη βοήθεια ἐξαιτίας καὶ τῆς ὀξείας ἀντιπολιτεύσεως ποὺ ἀσκοῦνταν ἀπὸ κοτζαμπάσηδες καὶ Ὑδραίους πλοιοκτῆτες, μόνιμους ἀντιπάλους του. Ἐπιχείρησε, ἀκόμη, νὰ διανείμει τὰ ἐθνικὰ κτήματα, ποὺ λίγο πρὶν κατεῖχαν Τοῦρκοι τσιφλικάδες, στοὺς ἀκτήμονες, ἀλλὰ ἀντιμετώπισε τὴν ἀντίδραση τῶν κοτζαμπάσηδων ποὺ ἐπεδίωκαν τὸν σφετερισμό τους, ἀλλὰ καὶ τῶν ξένων κρατῶν, τὰ ὁποῖα κτήματα ἦσαν ὑποθηκευμένα σὲ τράπεζές τους.
Στὰ ἐθνικὰ κτήματα καὶ τὴν ἀξιοποίησή τους ὁ Καποδίστριας ἔδιδε ἰδιαίτερη σημασία ἱδρύοντας μάλιστα στὴν Τίρυνθα πρότυπη Γεωργική Σχολή μὲ διευθυντὴ τὸν σπουδαγμένο στὴν Roville γεωπόνο Γρηγόριο Παλαιολόγο. Εἰσήγαγε νέες καλλιέργειες, ἔφερε νέα μηχανήματα, μοίρασε βόδια, σπόρους, ἐργαλεῖα, ἄροτρα. Δὲν κατόρθωσε νὰ τιθασεύσει τοὺς ἀντιπάλους του, Φαναριῶτες μεγαλοκτηματίες, Μανιᾶτες καὶ Ὑδραίους πλοιοκτῆτες, εἶχε, ὅμως, τὴν στήριξη τῶν ὁπλαρχηγῶν τοῦ Ἀγῶνος καὶ τοῦ λαοῦ. Ἀντιμετώπισε στασιαστικὰ γεγονότα στὴν Μάνη, τὴν Ὕδρα, ἀκόμη καὶ τὸν Μιαούλη ηὗρε ἀπέναντί του. Κοντὰ σ’ αὐτὰ εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει καὶ τὸν ξένο παράγοντα ποὺ μὲ τοὺς διπλωματικοὺς ἐκπροσώπους του ὑπενόμευε τὸ ἔργο του, κατηγορώντας τὸν Κυβερνήτη ὡς ρωσόφιλο. Ὁ ἐγωϊσμὸς καὶ ἡ αὐταρχικότης του, ἐν συνδυασμῷ μὲ κακὲς ἐπιλογὲς συνεργατῶν του, ηὔξησαν τὴν ἀντιπολιτευτικὴ μερίδα, τὴν ὁποία στήριζαν φανατικῶς οἱ ἐφημερίδες «Ἀνεξάρτητος» καὶ «Ἀπόλλων». Ἄλλοι ἀρθρογράφοι ἐξηγοῦν τὸν αὐταρχισμὸ του ὡς ἀναγκαῖο γιὰ τὶς τότε περιστάσεις. Ἔτσι, ἔφθασε ἡ ὥρα τοῦ ἀνοσιουργήματος τῆς 27ης Σεπτεμβρίου 1831, ἡμέρα Κυριακή, ὥρα 6.15΄ τὸ πρωί, ἔξω ἀπὸ τὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος στὸ Ναύπλιο, ὅταν ἑλληνικὰ χέρια δολοφόνησαν τὸ πρῶτο Κυβερνήτη τῆς πικρῆς πατρίδος Ἰωάννη Καποδίστρια.
Στὸ σκήνωμά του ἔσκυψε ὅλη ἡ μέσα καὶ ἔξω Ἑλλάδα ποὺ ἔχανε τὸν προστάτη καὶ ὑπερασπιστή της. Τὸν θεώρησαν νεομάρτυρα καὶ ἄνδρες, γυναῖκες καὶ παιδιὰ ἔσκυψαν στὸ ἄψυχο κορμί του σ’ ἕνα βαθύτατο σπαραγμὸ καὶ ἀνάθεμα στοὺς δολοφόνους. Ἄρχιζε ἡ ἀναρχία καὶ ἡ καταστροφὴ ὅσων δημιούργησε. Ἡ σημερινὴ ἐλεύθερη Ἑλλάδα εὐγνωμονεῖ τὸν Κυβερνήτη γιὰ ὅσα ὑπὲρ αὐτῆς ἔπραξε, θυσιαζόμενος, κυριολεκτικῶς, στὴν ὑπηρεσία της, αὐτὸς μὲ τὸ πλούσιο πνεῦμα, τὴν καρδιὰ τὴν γεμάτη ἀγάπη γιὰ τὸν δυστυχισμένο λαό. Χάθηκε, σχεδόν, ἀβοήθητος ζητώντας ἀπελπισμένα ἀρωγὴ ποὺ δὲν τὴν ηὗρε. Χάθηκε ἀντιπαλαίοντας τὰ συμφέροντα, τὶς φιλοδοξίες τῶν ἀρχόντων, τὴν ὑπονόμευση τῶν ξένων ἔχοντας ὡς μόνιμη φροντίδα του καὶ σκοπὸ τὴν ἀναγέννηση τῆς πατρίδος. Γι’ αὐτὸ καὶ αὐτὴ ἡ πατρίδα τὸν τιμᾶ καὶ τὸν εὐγνωμονεῖ, ἀλλὰ σπανίως, δυστυχῶς, τὰ παιδιά της παραδειγματίζονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου