Ὁ ἁγιασμός καί ἡ ἀνακαίνιση ὅλης τῆς κτίσεως.

      

      Χρόνος ἀνεόρταστος, δρόμος μακρύς ἀπανδόχευτος ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας, ἀγαπητοί ἀδελφοί καί δἐν εἶχαν ἄδικο. Εἶναι θαρρῶ εὔκολο νά ἀντιληφθοῦμε πόσο πιό δύσκολη καί ἀφόρητη θά ἦταν ἡ ζωή μας, ἐάν δέν ὑπῆρχαν οἱ ἐορτές καί οἱ ἀργίες μέσα στήν πορεία τοῦ χρόνου. 

Πραγματικά ὑπάρχουν καί λειτουργοῦν ὡς πανδοχεία ὅπου σέ αὐτά ὅλοι ἐμεῖς, οἱ κουρασμένοι διαβάτες τῆς ζωῆς, στεκόμαστε γιά λίγο, ἀναπαυόμαστε, παίρνουμε ἀνάσα καί κουράγιο καί κοιτοῦμε τό μέλλον μέ δύναμη καί αἰσιοδοξία. 

Ὁ χρόνος γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς, τά παιδιά τοῦ Θεοῦ καί μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του, εἶναι καί χρόνος λατρείας.

 Κατά τή διάρκεια τοῦ ἔτους διάφορες ἐορτές μεγάλες καί μικρές, ὑπάρχουν γιά νά νοηματοδοτοῦν τήν καθημερινότητά μας καί νά μᾶς δίνουν τήν εὐκαιρία νά δείχνουμε καί νά ἐκφράζουμε τήν πίστη καί τήν ἀγάπη μας στόν 

Αγιο Τριαδικό Θεό, τήν κυρία Θεοτόκο καί τούς ἁγίους Του. 

Μιά ἀπό τίς μεγαλύτερες καί σέ ἀρχαιότητα ἡ δεύτερη μετά τό Πάσχα, τήν ὁποία γιά ἄλλη μιά φορά εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά ζήσουμε στή ζωή μας εἶναι ἡ ἐορτή τῶν Θεοφανείων ἤ τῶν Φώτων, ὅπως ἀλλιῶς τήν ὀνομάζουμε. Νομίζω λοιπόν πώς εἶναι μία καλή εὐκαιρία νά ποῦμε λίγα λόγια για αὐτήν. 

Ἀς ἀρχίσουμε μέ τήν ἐορταστική της περίοδο. Ὅπως κάθε μεγάλη γιορτή ἔχει τά προεόρτια, τήν κύρια ἡμέρα καί τά μεθέορτά της. Ἔτσι λοιπόν ἀπό τήν 3η Ἰανουαρίου ἀρχίζει ἡ ὑμνολογία της, τονίζεται ἱδιαίτερα τήν κύρια ἡμέρα καί συνεχίζει μέχρι καί τήν 14η Ἰανουαρίου κατά τήν ὁποία ἀποδίδεται, τελειώνει δηλαδή ἡ ἐορτή. 

Ὅπως εἴπαμε καί προηγουμένως ἱστορικά εἶναι ἡ δεύτερη ἀρχαιότερη μετά τό Πάσχα.

 Ἀρχικά λοιπόν τήν ἵδια ἡμέρα 6 Ἰανουαρίου, ἐορταζόταν ἀπό τούς χριστιανούς καί ἡ γέννηση καί ἡ βάπτιση τοῦ Χριστοῦ μας. Γιά τό λόγο αὐτό ὀνομαζόταν καί Ἐπιφάνεια μαζί μέ τό Θεοφάνεια. Τελικά ἐπικράτησε ὁ ὅρος Θεοφάνεια, ἀφοῦ μέ αὐτόν προσδιορίζεται πιό χαρακτηριστικά τό γεγονός της. Ἡ φανέρωση τοῦ Θεοῦ καί ὡς Θεάνθρωπος Χριστός καί ὡς Ἁγία Τριάδα. Σέ σχετικά ὄμως σύντομο χρόνο διαχωρίστηκε ἡ γέννηση καί καθιερώθηκε στίς 25 Δεκεμβρίου. 

Μέ ἀφορμή ἀλλά καί αἰτία τό ἐορταζόμενο γεγονός , αὐτό τῆς βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ μας, θεωρήθηκε καί ὡς μιά συμβολική ἡμέρα κατά τήν ὁποία θά μποροῦσαν νά γίνονται οἱ βαπτίσεις τῶν ὑποψηφίων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι λοιπόν κατά τήν παραμονή της, 5η Ἰανουαρίου, τελοῦνταν ὁμαδικά οἱ βαπτίσεις, ὅσων κατηχουμένων εἶχαν κριθεῖ ἔτοιμοι γι αὐτό. Τήν ἐπομένη κύρια ἡμέρα τῆς ἐορτῆς ὅλοι μαζί, παλαιοί καί νεοφώτιστοι, θά μετεῖχαν στό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Λόγω λοιπόν τοῦ βαπτίσματος τῶν κατηχουμένων ἤ τοῦ φωτίσματος ὅπως ἀλλιῶς λέγεται, ὀνομάστηκε ἡ παραμονή τῆς ἐορτῆς Φῶτα. Ἐμεῖς σήμερα βέβαια ὅταν θέλουμε νά μιλήσουμε γιά τήν ἐορτή λέμε καί τίς δύο ὀνομασίες καί Φῶτα καί Θεοφάνεια. Νομίζω ὅμως πώς μέσα ἀπό τή διευκρίνηση πού κάνουμε μποροῦμε πλέον νά ὀνομάζουμε σωστά ἀπό τοῦδε καί τίς δύο ἡμέρες μέ τό ὄνομά τους. 

Ἀπό ἀρχῆς γενομένης τῆς ἐορτῆς ἡ λατρευτική πράξη μέ τήν ὁποία ἐκδηλωνόταν ἀλλά καί ἐτιμᾶτο ἡ λατρευτική διάθεση τῶν πιστῶν, ἤταν ἡ τέλεση τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Μεγάλος Ἁγιασμός δέν γινόταν. Ὅπως ἀναφέραμε προηγουμένως τήν παραμονή τῆς ἐορτῆς γινόταν οἱ ὁμαδικές βαπτίσεις καί ὅπως σήμερα καί πάντοτε, πρίν τήν τριπλή κατάδυση καί ἀνάδυση τοῦ πιστοῦ καθαγιαζόταν τό νερό ὅπου θά ἔμπαινε. Ἡ εὐχή ἡ ὁποία εἶχε συνταχθεῖ γιά αὐτό εἶναι ἡ γνωστή σέ ὅλους μας « Μέγας εἰ Κύριε καί θαυμαστά τά ἔργα Σου καί οὐδείς λόγος ἐξαρκέση πρός ὕμνον τῶν θαυμασίων Σου...». Μέ αὐτήν τήν ἀρχαιότατη εὐχή καθαγιάζεται τό νερό τῆς βαπτίσεως. Κάποιοι λοιπόν πιστοί ἀναγνωρίζοντας τή χάρη τοῦ καθαγιασμένου νεροῦ, ἄρχισαν ὅπως ἐμεῖς σήμερα νά παίρνουν καί νά πίνουν ἀπό αὐτό , γιά εὐλογία καί ἁγιασμό τους . Ἔτσι καθιερώθηκε νά τελεῖται ὁ Μεγάλος Ἁγιασμός ξεχωριστά καί γιά τούς πιστούς ἐκτός ἀπό τίς βαπτίσεις. Καί βεβαίως πλέον μποροῦμε νά καταλάβουμε πώς τό νερό τῆς κολυμβήθρας ὅπου βαπτίζεται ὁ ἄνθρωπος εἶναι Μεγάλος Ἁγιασμός. Ὁ ὁποίος γιά τή γιορτή γίνεται δύο φορές τό χρόνο, παραμονή καί ἀνήμερα τῶν Θεοφανείων καί εἶναι ὁ ἵδιος καί τίς δύο ἡμέρες. 

Ἡ νηστεία τῆς παραμονῆς, δέν ὑποβιβάζει τόν ἁγιασμό τῆς ἡμέρας ἀπό αὐτόν τῆς κύριας, ἀλλά εἶναι εὐλογημένο κατάλοιπο τῆς νηστείας πού ἔκαναν οἱ ὑποψήφιοι γιά τό βάπτισμα, ἀλλά καί τῆς παρόμοιας τῶν πιστῶν κατά τήν παραμονή γιά τή συμμετοχή τους στή Θεία Εὐχαριστία τῆς κύρια ἡμέρας. Ἐμεῖς πάντως γιά νά πιοῦμε τόν Μεγάλο Ἁγιασμό καί τίς δύο ἡμέρες πρέπει νά εἴμαστε νηστικοί καί νά πάρουμε τόσο ὅσο χρειάζεται γιά νά πιοῦμε καί νά ρίξουμε ὅπου θέλουμε γιά νά ἁγιαστεῖ. Τόν καταναλώνουμε κάθε ἡμέρα ὅπως εἴμαστε ἔτοιμοι καί νηστικοί, δοξάζουμε τό Θεό καί τόν παρακαλοῦμε καί τοῦ χρόνου νά μᾶς ἀξιώσει. Νά ἐπισημάνουμε ἐπίσης πώς κατά τίς ἡμέρες αὐτές πρώτα πίνουμε τόν ἁγιασμό καί μετά τρῶμε τό ἀντίδωρο. 

Τό θεολογικό νόημα καί μήνυμα τῆς ἐορτῆς, εἶναι αὐτό τῆς καθάρσεως τοῦ ἀνθρώπου, ἀπό τό κακό τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος καί τῆς ἀνακαινίσεώς του. Τῆς νίκης ἐπί τοῦ πονηροῦ καί τῆς καταπατήσεως του. Ὁ ἁγιασμός καί ἡ ἀνακαίνιση ὅλης τῆς κτίσεως. 

Ὁ Θεάνθρωπος Χριστός ὡς νέος Ἁδᾶμ, ὡς ἄνθρωπος, βαπτίζεται στά νερά τοῦ Ἰορδάνη ἀπό τόν Τίμιο Πρόδρομο καί μέ αὐτό ξεπλένει τήν ἀνθρώπινη φύση ἀπό τήν ἁμαρτία. Παράλληλα τήν ντύνει μέ νέα φωτεινή στολή, αὐτήν τῆς χάριτος καί τῆς δόξας πού ἔχει καί δίνει ὁ Θεός σέ ὅποιον πιστεύει καί βαπτίζεται στό ὄνομά Του. Εἶναι ἡ στολή ἡ πρώτη, αὐτή πού εἶχε ὡς πλάσμα καί δημιούργημα τοῦ Θεοῦ στόν παράδεισο. Λέει ἕνα τροπάριο τῆς ἑορτῆς «...καί γάρ γυμνούς ἰδόν ἡμᾶς ἐπέφανεν, ἴνα ἐνδύση τήν πρώτην στολήν...». Ἔτσι ὁ ἵδιος ὁ Θεός διορθώνει καί ὁλοκληρώνει αὐτό πού χάλασε καί δέν μπόρεσε νά ὁλοκληρώσει ὁ ἄνθρωπος στόν παράδεισο. Ταυτόχρονα μέ τήν πράξη Του αὐτή δικαιώνει τόν ἄνθρωπο καί τοῦ δίνει τό δικαίωμα νά βρίσκεται δίπλα Του ὡς παιδί Του. 

Στά νερά τῶν ποταμῶν καί τῆς θαλάσσας ὑπάρχουν διάφορα τέρατα ζῶα, ἐπικίνδυνα γιά τόν ἄνθρωπο. Ἐπίσης τά νερά ἀποτελοῦν καί ἕνα μέρος ὅπου μπορεῖ νά κρυφθεῖ ὁ πονηρός καί τά πνεύματά του. Ὁ Χριστός μέ τήν εἴσοδό Του στά νερά τοῦ Ἰορδάνη καταπατᾶ καί νικᾶ ὅλους αὐτούς τούς ἐχθρούς τούς ἀνθρώπου «...συντρίβει καί συνθλᾶ τᾶς κάρας τῶν δρακόντων...» ὅπως λέει ἕνα ἄλλο τροπάριο τῆς ἑορτῆς. Μέ τόν τρόπο δέ αὐτό καθαρίζει τή γῆ ἀπό κάθε κίνδυνο καί τήν κάνει ἀσφαλή γιά τόν ἄνθρωπο. 

Τό νερό εἶναι πολύτιμο καί ἀπαραίτητο στοιχεῖο ζωῆς. Χωρίς αὐτό ζωή δέν ὑπάρχει γι αὐτό καί κατά τή δημιουργία τοῦ κόσμου γίνεται στήν ἀρχή ἀπό τό Θεό, ταυτόχρονα μέ τόν οὐρανό καί τή γῆ. «Ἐν ἀρχή ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν...καί πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος». Τό νερό ὑπάρχει παντοῦ καί ἐπίγεια καί ὑπόγεια. Ἀρδεύει καί ζωογονεῖ τά φυτά, τά ζῶα. τόν ἄνθρωπο. Μέ τήν εἴσοδό Του λοιπόν ὁ Χριστός στό ὑγρό στοιχεῖο, ἁγιάζοντας αὐτό, ἁγιάζει ὅλη τήν πλάση. 

Τέλος μέ τό βάπτισμά Του ὁ Χριστός μᾶς διδάσκει, μᾶς δείχνει καί μᾶς δίνει τόν τρόπο μέ τόν ὁποίο θά μπορεῖ κάθε ἄνθρωπος μέχρι Δευτέρας Παρουσίας, νά ἀπαλάσσεται ἀπό τό προπατορικό ἁμάρτημα καί καθαρός, φωτισμένος καί δικαιωμένος νά μπαίνει στή ζωή τοῦ Θεοῦ ὥς παδί Του. Τό Ἁγιο Βάπτισμα. Νά γίνεται μέλος τῆς Ἐκκλησίας Του καί κληρονόμος τῆς Βασιλείας Του. Αὐτήν πού ὅπως ἀκούσαμε καί στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ἦταν ἡ πρώτη ἐπισήμανση τοῦ Χριστοῦ μας στό κηρυκτικό Του ἔργο καί πού ταυτόχρονα εἶναι κάλεσμα μετανοίας «...Μετανοεῖτε. Ἤγγικεν ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν». 

Μεγαλείο καί δόξα ἀσύληπτα καί ἀκατανόητα στήν πραγματική τους διάσταση, γιατί ἀκριβῶς εἶναι θεϊκά, δίνει ἀπό ἀγάπη ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο. 

Αὐτά δείχνουν καί ἐπισημαίνουν τά 

Αγια Θεοφάνεια ἀλλά καί κάθε γιορτή τῆς πίστεώς μας. Εἴθε λοιπόν νά μᾶς ἀξιώνει ἡ χάρις καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, αὐτά νά ἀναγνωρίζουμε καί νά τά ἐκτιμοῦμε μέσα ἀπό τίς ἐορτές τῆς Ἐκκλησίας μας καί νά ἐπιδιώκουμε τήν μετάνοια. Διότι εἶναι ὁ μόνος τρόπος νά ἀπολαύσουμε αὐτό πού δικαιούμαστε ὥς παιδιά καί κληρονόμοι τοῦ Πατέρα Θεοῦ, τῆς αἰώνιας Βασιλείας Του. Γένοιτο!

Ι.Ν.ΑΓΙΟΥ  ΝΙΚΟΛΑΟΥ  ΔΡΑΜΑΣ  π.ΦΙΛΙΠΠΟΣ  ΜΠΕΝΑΖΗΣ