ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΟΥΡΑΝΟΙ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΟΙ

       Στὸ προηγούμενο ἄρθρο γράψαμε ὅτι οἱ Τρεῖς Παῖδες καλοῦν μετὰ τὴ δική τους δοξολογία σὲ αἶνο καὶ δοξολογία «πάντα τὰ ἔργα Κυρίου». 

Ὅμως δὲν ἀρκοῦνται στὸ νὰ καλέσουν τὴν «ἄλογον καὶ ἄψυχον» κτίση γενικὰ μὲ τὴ φράση «εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον», ἀλλὰ ἀπευθύνονται καὶ «κατὰ μέρος» στὰ δημιουργήματα, ἐπειδὴ τὸ μεγάλο θαῦμα τῆς σωτηρίας τους ἀπὸ τὸ πυρακτωμένο καμίνι ἔγινε σὲ χώρα ὅπου βασίλευε ἡ ἀσέβεια.

 Ἔπρεπε λοιπὸν νὰ διδαχθοῦν οἱ εἰδωλολάτρες Βαβυλώνιοι ποιὰ εἶναι τὰ δημιουργήματα καὶ ποιὸς ὁ Δημιουργός τους. 

Ἔτσι οἱ Τρεῖς Παῖδες ἀρχίζουν ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, προχωροῦν στοὺς ἀόρατους ἀγγέλους καὶ στὴ συνέχεια στὰ ὁρατὰ κτίσματα καὶ στὰ διάφορα φαινόμενα, κατόπιν στὰ δένδρα, στοὺς ποταμούς, στὶς θάλασσες καὶ στὰ ὅσα κινοῦνται στὰ ὕδατα, στὰ ζῶα καὶ στὰ πτηνὰ καὶ καταλήγουν στοὺς λογικοὺς ἀνθρώπους. «Εὐλογεῖτε», λέγουν, «οὐρανοὶ τὸν Κύριον· (...) εὐλογεῖτε, ἄγγελοι Κυρίου τὸν Κύριον» (στίχ. 35-36). 

Προσκαλοῦν τοὺς οὐρανοὺς νὰ ὑμνήσουν τὸν Κύριο, διότι τὸ δημιούργημα τοῦτο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ εἶναι κατ’ ἐξοχὴν θαυμαστό, μεγαλοπρεπὲς καὶ ἐπιβλητικὸ καὶ θεατὸ ἀπὸ ὅλους.

 Ὁ ἀπέραντος θόλος τοῦ οὐρανοῦ, ὁ διεστιγμένος ἀπὸ δισεκατομμύρια ἄστρων, τὸ ἀπερίγραπτο τοῦτο θαῦμα καὶ ἔκπαγλο θέαμα τῆς δημιουργίας γιὰ τὸ ὁποῖο ἐλάχιστα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, εἶναι τὸ διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀνοιχτὸ βιβλίο τοῦ Θεοῦ. «Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τὸ στερέωμα» (Ψαλμ. ιη΄ [18] 2), ἀναφωνεῖ ὁ Δαβίδ.

 Τὸ βιβλίο αὐτὸ τοῦ παντοδύναμου Θεοῦ διατηρεῖ διαχρονικὰ τὴ νεότητα καὶ ἐπικαιρότητά του. Μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων μὲ τὸ ἄπειρο κάλλος καὶ τὴν ἀσύγκριτη ὡραιότητά του, τὰ δισεκατομμύρια τῶν γαλαξιῶν καὶ τὰ πολὺ περισσότερα δισεκατομμύρια τῶν ἄστρων, μὲ τὸν λαμπρὸ 

φωστήρα, τὸν μέγα ἥλιο, καὶ τὴν ἀργυρόχρωμη μικρότερη σελήνη δὲν διηγεῖται μόνο τὴν ἄπειρη δόξα, σοφία καὶ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ταυτόχρονα τὸ ἀχανὲς τοῦτο σύμπαν μᾶς εὐφραίνει, κατευθύνει καὶ κατασφαλίζει τὴν πορεία μας στὸ μικρό μας πλανήτη, μᾶς ἀναπαύει, μᾶς παρηγορεῖ καὶ μᾶς βοηθεῖ νὰ ἀναχθοῦμε στὸν πάνσοφο τεχνίτη καὶ Δημιουργὸ τοῦ ὁρατοῦ καὶ ἀοράτου κόσμου. 

Καὶ ἐνῶ ὅλα τὰ ἄλλα βιβλία τῆς ἀνθρώπινης σοφίας λησμονοῦνται καὶ μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου θεωροῦνται πεπαλαιωμένα ἢ καὶ ἀχρηστεύονται, οἱ οὐρανοί, τὸ βιβλίο τοῦ Θεοῦ, μένει αἰωνίως ἀνοιχτὸ καὶ ἐπίκαιρο ὡς μόνιμος διδάσκαλός μας καὶ μόνιμη σφραγίδα τῆς ἄπειρης σοφίας καὶ τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ. 

           Προσκαλοῦν ὅμως οἱ Τρεῖς Παῖδες σὲ δόξα καὶ αἶνο τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς οὐράνιες δυνάμεις, τοὺς Ἀγγέλους Κυρίου. Βεβαίως μόνιμο, κύριο καί πρώτιστο ἔργο τῶν ἁγίων Ἀγγέλων εἶναι ἡ ἐνατένιση τοῦ ἀνείκαστου κάλλους τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ ὕμνος καὶ ἡ δοξολογία τοῦ Θεοῦ σύμφωνα μὲ τὸν δαβιτικὸ λόγο: «Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ» (Ψαλμ. ρβ΄ [102] 20).

 Τοὺς προσκαλοῦν δὲ οἱ ἅγιοι Τρεῖς Παῖδες νὰ ὑμνήσουν τὸν Θεό, «διὰ νὰ δείξουν μὲ τοῦτο τὴν μεγάλην προθυμίαν καὶ ἔφεσιν, ὅπου ἔχουν ἐν τῇ ψυχῇ των (οἱ ἅγιοι ἄγγελοι) εἰς τὸ νὰ ὑμνοῦν καὶ δοξολογοῦν τὸν Θεόν»1.

 Εἶναι γνωστὸ ὅτι μεταξὺ τῶν εἰδωλολατρῶν ὑπῆρχε ἡ πίστη ὅτι οἱ ἄγγελοι εἶναι θεοί. Οἱ εἰδωλολάτρες Ἕλληνες ἔλεγαν: «Τούτους οὕς (τοὺς ὁποίους) προσκυνοῦμεν θεούς, ἄγγελοί εἰσι τοῦ μεγάλου Θεοῦ». Γιὰ νὰ διδαχθοῦν λοιπὸν «οἱ ἄφρονες» εἰδωλολάτρες ὅτι οἱ ἄγγελοι δὲν εἶναι θεοὶ καὶ προσκυνούμενα ὄντα, ἀλλὰ δημιουργήματα ποὺ προσκυνοῦν τὸν Θεό, γι’ αὐτὸ οἱ Τρεῖς Παῖδες λέγουν: «Εὐλογεῖτε, ἄγγελοι Κυρίου τὸν Κύριον»2.

 «Δυνάμεις Κυρίου» ὀνομάζονται στὴν Ἁγία Γραφὴ τὰ ἐννέα τάγματα τῶν ἁγίων Ἀγγέλων. («Δυνάμεις» ὀνομάζονται καὶ τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ ἐννέα ἀγγελικὰ τάγματα).

 Οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, ἡ ἀόρατη αὐτὴ πνευματικὴ δημιουργία τοῦ Θεοῦ, τὰ πνευματικὰ ὄντα, «περιπολοῦν τὸν θεῖον θρόνον», κινοῦνται γύρω ἀπὸ τὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὸν ἱερὸ Θεοδώρητο.  

Ἀλλὰ ἂς μὴν πολυπραγμονήσουμε περισσότερο γιὰ τὶς ἀσώματες νοερὲς αὐτὲς φύσεις. Διότι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ εἶναι ἡ πρόσκληση τῶν μακαρίων Παίδων πρὸς αὐτές. Μιὰ πρόσκληση καὶ ἔκκληση, ἕνα θερμὸ προσκλητήριο, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ βάθος τῆς γεμάτης εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεὸ ψυχῆς τους· ἡ ὁποία εὐγνωμοσύνη τοὺς συγκλονίζει καὶ τοὺς κάνει νὰ καλοῦν καὶ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς ἀγγέλους νὰ ἑνώσουν μαζί τους ὕμνο δοξολογίας πρὸς τὸν «καθήμενον ἐπὶ τοῦ θρόνου» Θεό, τὸν δημιουργό, κυβερνήτη καὶ προνοητὴ ὅλης τῆς κτίσεως· οὐράνιας, ἐπίγειας, ἔλλογων, ἄλογων καὶ ἄψυχων ὄντων.

 Στὴ συνέχεια ἀναφωνοῦν οἱ Τρεῖς Παῖδες: Εὐλογεῖτε καὶ δοξάζετε τὸν Κύριο «ὕδατα πάντα τὰ ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ». Δηλαδὴ ὅλα τὰ ὕδατα ποὺ εἶναι ἀποθηκευμένα μὲ τὴ δύναμη τοῦ Κυρίου ψηλὰ στὴν ἀτμόσφαιρα καὶ στὸ στερέωμα ποὺ ἐκτείνεται κάτω ἀπὸ τὰ ἄστρα (βλ. καὶ Γεν. α΄ 6-7). Τὰ ἴδια γράφει καὶ ὁ συντάκτης τοῦ 148ου 

Ψαλμοῦ: «Αἰνεῖτε» τὸν Κύριο «οἱ οὐρανοὶ τῶν οὐρανῶν καὶ τὸ ὕδωρ τὸ ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν» (Ψαλμ. ρμη΄ [148] 4). Αἰνεῖτε τὸν Κύριο οἱ ὑπεράνω τοῦ ἔναστρου οὐρανοῦ ἐκτεινόμενοι ὑπερύψηλοι οὐρανοὶ καὶ τὸ ὕδωρ τὸ ὁποῖο κρατεῖ ἀποθηκευμένο ὁ Θεὸς διὰ τῶν νεφῶν ψηλὰ στὴν ἀτμόσφαιρα καὶ κάτω ἀπὸ τὰ ἄστρα τοῦ ἐκτεινόμενου στερεώματος. 

 Βέβαια, ὅπως ἀντιλαμβάνεται ὁ ἀναγνώστης, ὅλα αὐτὰ εἶναι εἰκόνες καὶ ἐκφράσεις ποιητικές. Οἱ Τρεῖς Παῖδες καὶ ὁ Ψαλμωδὸς δὲν ἐκφράζονται ἐδῶ μὲ ὅρους ἐπιστημονικούς. Θέλουν μόνο νὰ ἐκφράσουν καὶ νὰ τονίσουν τὸ μεγαλεῖο, τὴν παντοδυναμία καὶ τὴν πανσοφία τοῦ Δημιουργοῦ, πρὸς τὸν Ὁποῖο ὅλοι καὶ ὅλα καλοῦνται σὲ αἶνο καὶ δοξολογία τοῦ ἁγίου ὀνόματός Του. 

 1. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Κῆπος Χαρίτων, σελ. 182. 

 2. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Λόγ. Εἰς τοὺς Τρεῖς Παῖδας, καὶ εἰς τὴν Βαβυλωνίαν κάμινον 3, PG 56, 598.

ΣΩΤΗΡ2038