Πρόκειται γιὰ μιὰ Εὐχὴ τῆς θείας Λειτουργίας, τὴν ὁποία ἀπευθύνει ὁ Λειτουργὸς πρὸς τὸν Θεὸ μετὰ
τὴ θεία Κοινωνία καὶ ἀφοῦ οἱ ἱεροψάλτες ψάλουν τὸ «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν...». Εἶναι μιὰ ἐξαιρετικὴ προσευχή,
ποὺ συνδυάζει ἄριστα τὴν εὐχαριστία
πρὸς τὸν Κύριο καὶ τὴν αἴτηση πρὸς Ἐκεῖνον.
Προσευχὴ μικρὴ σὲ ἔκταση ἀλλὰ πολὺ μεγάλη σὲ νοήματα. Ἰδοὺ ἡ προσευχὴ αὐτή: «Εὐχαριστοῦμέν σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, εὐεργέτα τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὅτι καὶ τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ κατηξίωσας ἡμᾶς τῶν ἐπουρανίων σου καὶ ἀθανάτων Μυστηρίων. Ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδόν, στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου τοὺς πάντας· φρούρησον ἡμῶν τὴν ζωήν, ἀσφάλισαι ἡμῶν τὰ διαβήματα, εὐχαῖς καὶ ἱκεσίαις τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας καὶ πάντων τῶν ἁγίων σου».
Αὐτὴ εἶναι ἡ λειτουργικὴ προσευχὴ μετὰ τὴ θεία Κοινωνία. Στὴν ἀρχὴ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο, τὸν φιλάνθρωπο Δεσπότη καὶ Θεό μας, τὸν εὐεργέτη τῶν ψυχῶν μας γιὰ τὴ συμμετοχή μας στὸ μέγα Μυστήριο τῆς θείας Κοινωνίας.
Ἐπειδὴ εἶναι σὲ πληθυντικὸ ἀριθμὸ τὸ ρῆμα «εὐχαριστοῦμεν», φροντίζουν πολλοὶ ἱερεῖς νὰ λένε ὅσο μποροῦν πιὸ καθαρὰ καὶ δυνατὰ τὶς λέξεις τῆς προσευχῆς αὐτῆς, γιὰ νὰ τὶς νιώθει καὶ νὰ τὶς ζεῖ ὅλο τὸ ἐκκλησίασμα. Τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ τὸ ὅτι μᾶς ἀξίωσε νὰ κοινωνήσουμε, νὰ πάρουμε μέσα μας τὸ πανάγιο Σῶμα καὶ τὸ τίμιο Αἷμα του. Ὑπάρχει ἄραγε μεγαλύτερη δωρεὰ καὶ εὐεργεσία καὶ χάρις ἀπὸ αὐτήν; Καὶ δὲν πρέπει νὰ σκιρτᾶ ἡ καρδιά μας ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν φιλάνθρωπο Εὐεργέτη μας καὶ νὰ θέλει νὰ τοῦ ἐκφράσει τὸ ὁλόθερμο εὐχαριστῶ της ἀμέσως; Ἀλλὰ καὶ ὅσοι γιὰ τὸν ἄλφα ἢ βήτα λόγο δὲν κοινωνήσαμε ἐκείνη τὴ συγκεκριμένη ἡμέρα ποὺ τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία, πάλι Τὸν εὐχαριστοῦμε. Γιατί; Διότι ἀξιωθήκαμε νὰ λάβουμε μέρος στὴν τέλεση τοῦ μεγάλου Μυστηρίου καὶ νιώσαμε νὰ ἀγγίζει τὴν καρδιά μας ἡ αὔρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ κατῆλθε στὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ μετέβαλε τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Καὶ μετὰ τὴν εὐχαριστία ἀρχίζουν τὰ αἰτήματα, διότι καταλαβαίνουμε ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη τῆς βοηθείας τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ εὐαρεστήσουμε ἐνώπιόν του καὶ νὰ βαδίζουμε σταθερὰ πρὸς τὸν οὐρανό. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ πρῶτο αἴτημα;
«Ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδόν». Ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Παν. Τρεμπέλας στὸ ἐξαίρετο βιβλίο του «Ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξον Λατρείαν μας» γράφει: «Ὁ δρόμος τῆς ἁμαρτίας δὲν εἶναι δρόμος εὐθὺς καὶ ὁμαλός. Εἶναι ὁδὸς σκολιὰ καὶ τραχεῖα. Τὸ αἴτημα λοιπὸν ‘‘ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδὸν’’ σημαίνει κατάστησον εὐθεῖαν τὴν συμπεριφοράν μας καὶ τὸν ὅλον τρόπον τῆς ζωῆς μας. Ἐλευθέρωσέ μας, Κύριε, ἀπὸ πᾶσαν στρεβλότητα καὶ πονηρίαν. Εὐδόκησον νὰ συμπεριφερώμεθα πάντοτε καὶ πρὸς πάντας μὲ εὐθύτητα καὶ εἰλικρίνειαν καὶ ἀπομάκρυνέ μας ἀπὸ τὴν διεστραμμένην ὁδὸν τῆς ἁμαρτίας».
Μὲ τὸ δεύτερο αἴτημα παρακαλοῦμε θερμὰ τὸν Κύριο νὰ μᾶς στηρίζει στὸν ἅγιο φόβο του: «Στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου τοὺς πάντας», δέεται ἐκ μέρους ὅλου τοῦ ἐκκλησιάσματος ὁ
Λειτουργός. Στήριξε ὅλους μας στὴ συναίσθηση τοῦ ἱεροῦ φόβου σου, ὥστε ὅ,τι σκεφτόμαστε, ὅ,τι ποθοῦμε, ὅ,τι λέμε, ὅ,τι κάμνουμε καί ἐνεργοῦμε, τὰ πάντα νὰ ρυθμίζονται ἀπὸ τὸν ἅγιο φόβο σου. Σὰν ἄλλο φρένο ὁ φόβος σου νὰ μᾶς συγκρατεῖ ἀπὸ τὸ κακό. «Στήριξέ μας εἰς τὸν ἅγιον φόβον ποὺ προκαλεῖ ἡ συναί- σθησις τῆς παρουσίας σου» (Παν. Τρεμπέλας). Καὶ ὅπως ἀποφεύγουμε νὰ παρεκτρεπόμαστε μπροστὰ σὲ σεβαστὰ πρόσωπα, ἀλλὰ προσέχουμε τὴ συμπεριφορά μας, ἔτσι ὁ ἅγιος φόβος ποὺ προκαλεῖ ἡ συναίσθηση τῆς ἁπανταχοῦ παρουσίας σου ἂς μᾶς συγκρατεῖ ἀπὸ κάθε κακό.
Καὶ προσθέτει ὁ Λειτουργός: «Φρούρησον ἡμῶν τὴν ζωήν». Μᾶς ἀπειλοῦν πολλοὶ κίνδυνοι, Κύριε, μέρα καὶ νύχτα. Κίνδυνοι ὁρατοὶ καὶ ἀόρατοι, ὑλικοὶ καὶ πνευματικοὶ, ἀπὸ ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ δαίμονες. Στὴν ἐποχή μας οἱ κίνδυνοι αὐτοὶ ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ καὶ ἀπειλεῖται διαρκῶς ἡ ὕπαρξή μας. Δὲν ξέρουμε ἀπὸ ποιοὺς καὶ πῶς νὰ φυλαχθοῦμε. Κινδυνεύει ἡ ζωή μας,
κινδυνεύει ἡ ψυχή μας, κινδυνεύει ἡ οἰκογένειά μας, κινδυνεύει ἡ πατρίδα μας. Μόνο Ἐσύ, φιλάνθρωπε, πανάγαθε καὶ παντοδύναμε, Κύριε καὶ Θεέ μας, μπορεῖς νὰ μᾶς φρουρήσεις. Ἐσὺ μπορεῖς νὰ στείλεις τοὺς ἀγγέλους σου, ὅπως τὸ ἔκαμες πολλὲς φορὲς στὴν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία καὶ φρούρησες καὶ ἔσωσες τοὺς πιστούς, ποὺ κατέφευγαν μὲ πίστη στὴ βοήθεια καὶ προστασία σου.
Καὶ τὸ τελευταῖο αἴτημα: «Ἀσφάλισαι ἡμῶν τὰ διαβήματα». Δανειζόμαστε πάλι ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Παν. Τρεμπέλα, ὁ ὁποῖος γι’ αὐτὸ τὸ αἴτημα γράφει τὰ ἑξῆς: «Περιπατοῦμεν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς. Δὲν εἴμεθα ὅμως ἀσφαλεῖς καὶ ἀμετακίνητοι εἰς αὐτήν. Τρικλίζομεν καὶ μόλις στεκόμεθα εἰς τὰ πόδια μας. Σύ (Κύριε) θὰ μᾶς στηρίξῃς. Σὺ θὰ μᾶς στερεώσῃς, ὥστε νὰ παύσωμεν ἀπὸ τοῦ νὰ ταλαντευώμεθα... Σὺ θὰ μᾶς κάμῃς σταθερούς, ὥστε τίποτε νὰ μὴ δύναται νὰ μᾶς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ τὸν δρόμον τῆς ἀρετῆς...».
Καὶ κλείνει ἡ ὡραία καὶ συγκινητικὴ αὐτὴ λειτουργικὴ προσευχὴ μὲ ἐπίκληση τῆς βοηθείας τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Σὰν νὰ λέει δηλαδὴ ὁ συντάκτης τῆς προσευχῆς, ποὺ εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος συνέθεσε καὶ τὴν ὅλη θεία Λειτουργία: Σοῦ τὰ ζητοῦμε ὅλα αὐτά, Κύριε, παίρνοντας θάρρος ἀπὸ τοὺς μεσολαβητὲς ποὺ ἔχουμε ὑπὲρ ἡμῶν ἐνώπιόν Σου. Ξέρουμε πόσο μᾶς ἀγαποῦν καὶ πόσο ποθοῦν νὰ βρεθοῦμε κι ἐμεῖς κοντά τους καὶ πόσο δέονται γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἄκουσε, Σὲ παρακαλοῦμε, τὴν Παναγία Μητέρα σου, ποὺ δέεται γιὰ μᾶς καὶ βοήθησέ μας. Δέξου καὶ τὶς ὑπὲρ ἡμῶν ἱκεσίες τῶν Ἁγίων σου, ποὺ ἔχυσαν καὶ τὸ αἷμα τους γιὰ τὸ ἅγιο ὄνομά Σου καὶ ἐλέησέ μας. Σὺ εἶσαι ὁ Ἐλεήμων, εἶσαι ὁ Πανάγαθος καὶ ὁ
Παντοκράτωρ, καὶ Σὲ ὑμνοῦν τὰ σύμπαντα στοὺς αἰῶνες.Ο ΣΩΤΗΡ 2038
Προσευχὴ μικρὴ σὲ ἔκταση ἀλλὰ πολὺ μεγάλη σὲ νοήματα. Ἰδοὺ ἡ προσευχὴ αὐτή: «Εὐχαριστοῦμέν σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, εὐεργέτα τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὅτι καὶ τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ κατηξίωσας ἡμᾶς τῶν ἐπουρανίων σου καὶ ἀθανάτων Μυστηρίων. Ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδόν, στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου τοὺς πάντας· φρούρησον ἡμῶν τὴν ζωήν, ἀσφάλισαι ἡμῶν τὰ διαβήματα, εὐχαῖς καὶ ἱκεσίαις τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας καὶ πάντων τῶν ἁγίων σου».
Αὐτὴ εἶναι ἡ λειτουργικὴ προσευχὴ μετὰ τὴ θεία Κοινωνία. Στὴν ἀρχὴ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο, τὸν φιλάνθρωπο Δεσπότη καὶ Θεό μας, τὸν εὐεργέτη τῶν ψυχῶν μας γιὰ τὴ συμμετοχή μας στὸ μέγα Μυστήριο τῆς θείας Κοινωνίας.
Ἐπειδὴ εἶναι σὲ πληθυντικὸ ἀριθμὸ τὸ ρῆμα «εὐχαριστοῦμεν», φροντίζουν πολλοὶ ἱερεῖς νὰ λένε ὅσο μποροῦν πιὸ καθαρὰ καὶ δυνατὰ τὶς λέξεις τῆς προσευχῆς αὐτῆς, γιὰ νὰ τὶς νιώθει καὶ νὰ τὶς ζεῖ ὅλο τὸ ἐκκλησίασμα. Τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ τὸ ὅτι μᾶς ἀξίωσε νὰ κοινωνήσουμε, νὰ πάρουμε μέσα μας τὸ πανάγιο Σῶμα καὶ τὸ τίμιο Αἷμα του. Ὑπάρχει ἄραγε μεγαλύτερη δωρεὰ καὶ εὐεργεσία καὶ χάρις ἀπὸ αὐτήν; Καὶ δὲν πρέπει νὰ σκιρτᾶ ἡ καρδιά μας ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν φιλάνθρωπο Εὐεργέτη μας καὶ νὰ θέλει νὰ τοῦ ἐκφράσει τὸ ὁλόθερμο εὐχαριστῶ της ἀμέσως; Ἀλλὰ καὶ ὅσοι γιὰ τὸν ἄλφα ἢ βήτα λόγο δὲν κοινωνήσαμε ἐκείνη τὴ συγκεκριμένη ἡμέρα ποὺ τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία, πάλι Τὸν εὐχαριστοῦμε. Γιατί; Διότι ἀξιωθήκαμε νὰ λάβουμε μέρος στὴν τέλεση τοῦ μεγάλου Μυστηρίου καὶ νιώσαμε νὰ ἀγγίζει τὴν καρδιά μας ἡ αὔρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ κατῆλθε στὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ μετέβαλε τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Καὶ μετὰ τὴν εὐχαριστία ἀρχίζουν τὰ αἰτήματα, διότι καταλαβαίνουμε ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη τῆς βοηθείας τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ εὐαρεστήσουμε ἐνώπιόν του καὶ νὰ βαδίζουμε σταθερὰ πρὸς τὸν οὐρανό. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ πρῶτο αἴτημα;
«Ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδόν». Ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Παν. Τρεμπέλας στὸ ἐξαίρετο βιβλίο του «Ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξον Λατρείαν μας» γράφει: «Ὁ δρόμος τῆς ἁμαρτίας δὲν εἶναι δρόμος εὐθὺς καὶ ὁμαλός. Εἶναι ὁδὸς σκολιὰ καὶ τραχεῖα. Τὸ αἴτημα λοιπὸν ‘‘ὀρθοτόμησον ἡμῶν τὴν ὁδὸν’’ σημαίνει κατάστησον εὐθεῖαν τὴν συμπεριφοράν μας καὶ τὸν ὅλον τρόπον τῆς ζωῆς μας. Ἐλευθέρωσέ μας, Κύριε, ἀπὸ πᾶσαν στρεβλότητα καὶ πονηρίαν. Εὐδόκησον νὰ συμπεριφερώμεθα πάντοτε καὶ πρὸς πάντας μὲ εὐθύτητα καὶ εἰλικρίνειαν καὶ ἀπομάκρυνέ μας ἀπὸ τὴν διεστραμμένην ὁδὸν τῆς ἁμαρτίας».
Μὲ τὸ δεύτερο αἴτημα παρακαλοῦμε θερμὰ τὸν Κύριο νὰ μᾶς στηρίζει στὸν ἅγιο φόβο του: «Στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου τοὺς πάντας», δέεται ἐκ μέρους ὅλου τοῦ ἐκκλησιάσματος ὁ
Λειτουργός. Στήριξε ὅλους μας στὴ συναίσθηση τοῦ ἱεροῦ φόβου σου, ὥστε ὅ,τι σκεφτόμαστε, ὅ,τι ποθοῦμε, ὅ,τι λέμε, ὅ,τι κάμνουμε καί ἐνεργοῦμε, τὰ πάντα νὰ ρυθμίζονται ἀπὸ τὸν ἅγιο φόβο σου. Σὰν ἄλλο φρένο ὁ φόβος σου νὰ μᾶς συγκρατεῖ ἀπὸ τὸ κακό. «Στήριξέ μας εἰς τὸν ἅγιον φόβον ποὺ προκαλεῖ ἡ συναί- σθησις τῆς παρουσίας σου» (Παν. Τρεμπέλας). Καὶ ὅπως ἀποφεύγουμε νὰ παρεκτρεπόμαστε μπροστὰ σὲ σεβαστὰ πρόσωπα, ἀλλὰ προσέχουμε τὴ συμπεριφορά μας, ἔτσι ὁ ἅγιος φόβος ποὺ προκαλεῖ ἡ συναίσθηση τῆς ἁπανταχοῦ παρουσίας σου ἂς μᾶς συγκρατεῖ ἀπὸ κάθε κακό.
Καὶ προσθέτει ὁ Λειτουργός: «Φρούρησον ἡμῶν τὴν ζωήν». Μᾶς ἀπειλοῦν πολλοὶ κίνδυνοι, Κύριε, μέρα καὶ νύχτα. Κίνδυνοι ὁρατοὶ καὶ ἀόρατοι, ὑλικοὶ καὶ πνευματικοὶ, ἀπὸ ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ δαίμονες. Στὴν ἐποχή μας οἱ κίνδυνοι αὐτοὶ ἔχουν πολλαπλασιαστεῖ καὶ ἀπειλεῖται διαρκῶς ἡ ὕπαρξή μας. Δὲν ξέρουμε ἀπὸ ποιοὺς καὶ πῶς νὰ φυλαχθοῦμε. Κινδυνεύει ἡ ζωή μας,
κινδυνεύει ἡ ψυχή μας, κινδυνεύει ἡ οἰκογένειά μας, κινδυνεύει ἡ πατρίδα μας. Μόνο Ἐσύ, φιλάνθρωπε, πανάγαθε καὶ παντοδύναμε, Κύριε καὶ Θεέ μας, μπορεῖς νὰ μᾶς φρουρήσεις. Ἐσὺ μπορεῖς νὰ στείλεις τοὺς ἀγγέλους σου, ὅπως τὸ ἔκαμες πολλὲς φορὲς στὴν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία καὶ φρούρησες καὶ ἔσωσες τοὺς πιστούς, ποὺ κατέφευγαν μὲ πίστη στὴ βοήθεια καὶ προστασία σου.
Καὶ τὸ τελευταῖο αἴτημα: «Ἀσφάλισαι ἡμῶν τὰ διαβήματα». Δανειζόμαστε πάλι ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Παν. Τρεμπέλα, ὁ ὁποῖος γι’ αὐτὸ τὸ αἴτημα γράφει τὰ ἑξῆς: «Περιπατοῦμεν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς. Δὲν εἴμεθα ὅμως ἀσφαλεῖς καὶ ἀμετακίνητοι εἰς αὐτήν. Τρικλίζομεν καὶ μόλις στεκόμεθα εἰς τὰ πόδια μας. Σύ (Κύριε) θὰ μᾶς στηρίξῃς. Σὺ θὰ μᾶς στερεώσῃς, ὥστε νὰ παύσωμεν ἀπὸ τοῦ νὰ ταλαντευώμεθα... Σὺ θὰ μᾶς κάμῃς σταθερούς, ὥστε τίποτε νὰ μὴ δύναται νὰ μᾶς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ τὸν δρόμον τῆς ἀρετῆς...».
Καὶ κλείνει ἡ ὡραία καὶ συγκινητικὴ αὐτὴ λειτουργικὴ προσευχὴ μὲ ἐπίκληση τῆς βοηθείας τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Σὰν νὰ λέει δηλαδὴ ὁ συντάκτης τῆς προσευχῆς, ποὺ εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος συνέθεσε καὶ τὴν ὅλη θεία Λειτουργία: Σοῦ τὰ ζητοῦμε ὅλα αὐτά, Κύριε, παίρνοντας θάρρος ἀπὸ τοὺς μεσολαβητὲς ποὺ ἔχουμε ὑπὲρ ἡμῶν ἐνώπιόν Σου. Ξέρουμε πόσο μᾶς ἀγαποῦν καὶ πόσο ποθοῦν νὰ βρεθοῦμε κι ἐμεῖς κοντά τους καὶ πόσο δέονται γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἄκουσε, Σὲ παρακαλοῦμε, τὴν Παναγία Μητέρα σου, ποὺ δέεται γιὰ μᾶς καὶ βοήθησέ μας. Δέξου καὶ τὶς ὑπὲρ ἡμῶν ἱκεσίες τῶν Ἁγίων σου, ποὺ ἔχυσαν καὶ τὸ αἷμα τους γιὰ τὸ ἅγιο ὄνομά Σου καὶ ἐλέησέ μας. Σὺ εἶσαι ὁ Ἐλεήμων, εἶσαι ὁ Πανάγαθος καὶ ὁ
Παντοκράτωρ, καὶ Σὲ ὑμνοῦν τὰ σύμπαντα στοὺς αἰῶνες.Ο ΣΩΤΗΡ 2038
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου