ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

          πατμος

῾Η σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου στόν Γολγοθᾶ, πού εἶναι τό μέγιστο δεῖγμα τῆς ἀγάπης Του πρός τόν ἄνθρωπο, εἶναι τό ἐκπληκτικώτερο γεγονός τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου.

Τό ἐμελέτησαν, ἐνεβάθυναν κατά τό δυνατόν σ᾿ αὐτό καί τό διεκήρυξαν καί τό ἀνύμνησαν τό ἐκπληκτικό αὐτό γεγονός ἑκατομμύρια ἄνθρωποι μέσα στούς αἰῶνες. Πρῶτοι ἀνάμεσά τους οἱ ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι, οἱ ἱεροί Πατέρες καί οἱ ἐμπνευσμένοι ὑμνωδοί τῆς ᾿Εκκλησίας. ῎Ανθρωποι προικισμένοι μέ τό ἁγιοπνευματικό χάρισμα τῆς διακρίσεως τῶν γεγονότων, ἀτενίζουν τόν ᾿Εσταυρωμένο, σκέπτονται τήν σταύρωσι καί ξεσποῦν σέ θαυμαστές δοξολογίες. Σέ ἐκφράσεις πού φανερώνουν τήν ἔκπληξί τους ἐμπρός στό μυστήριο τῆς σταυρώσεως.

«Εἰ ἐσταυρώθη ἐξ ἀσθενείας», γράφει ὁ ἄλλοτε φανατικός ἐχθρός τοῦ ᾿Εσταυρωμένου ᾿Απόστολος Παῦλος, ἐάν δηλαδή ἐσταυρώθη λόγῳ τοῦ ὅτι ἦταν ἑνωμένος μέ τήν ἀσθενῆ ἀνθρωπίνη φύσι, ἡ ὁποία καί ἔπαθε καί ἐθανατώθη, ὅμως «ζῇ ἐκ δυνάμεως Θεοῦ». Ζῆ καί χαρίζει ζωή, διότι εἶχε συγχρόνως ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένη στό Πρόσωπό του καί τήν παντοδύναμη θεία φύσι, πού ἔμεινε ἀπαθής (Β´ Κορ. ιγ´ 4). Καί ζῶντας ὁ ἅγιος ᾿Απόστολος τῶν ᾿Εθνῶν αὐτό τό μυστήριο τῆς σταυρώσεως, ἐκήρυττε μέ ἀτρόμητο θάρρος σέ ᾿Ιουδαίους καί εἰδωλολάτρες «Χριστόν ἐσταυρωμένον, ᾿Ιουδαίοις μέν σκάνδαλον, ῞Ελλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς (στούς πιστούς δηλαδή Χριστιανούς)... Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν» (Α´ Κορ. α´ 23-24). Οἱ ᾿Ιουδαῖοι δέν ἐδέχοντο ἐπ᾿ οὐδενί λόγῳ ὅτι ὁ Μεσσίας τους θά ἔπασχε. Οἱ ῞Ελληνες θεωροῦσαν ἀνοησία νά σταυρώνεται ἕνας θεός καί νά κηρύσσεται ὡς νικητής τοῦ θανάτου. Γιά ὅσους ὅμως πιστεύουν, ὁ ᾿Εσταυρωμένος εἶναι δύναμις Θεοῦ, πού ἀναγεννᾶ καί ἐξαγιάζει τόν κόσμο, καί σοφία Θεοῦ πού φωτίζει αὐτόν πού τόν πιστεύει.
.

῎Εκπληκτος ἐμπρός στό μυστήριο τῆς σταυρώσεως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός ἀναφωνεῖ· «Τί τούτου παραδοξότερον, Θεόν σταυρούμενον βλέπειν, καί τοῦτον μετά λῃστῶν, καί ὑπό τῶν παριόντων γελώμενον, τόν ἀνάλωτον καί τοῦ παθεῖν ὑψηλότερον;». ῾Υπάρχει πιό παράδοξο καί ἐκπληκτικό γεγονός ἀπό τοῦ νά βλέπης νά σταυρώνεται ὁ Θεός, καί μάλιστα μαζί μέ ληστάς, νά γίνεται ἀντικείμενο καγχασμῶν ἀπό τούς περαστικούς αὐτός πού εἶναι ἀνίκητος καί ἀνώτερος ἀπό κάθε πάθημα, ἀπαθής; (Ε.Π.Ε. 6, 238).

῾Η σταύρωσι τοῦ Κυρίου, ἔλεγε ὁ ἱερός Χρυσόστομος, εἶναι «πρᾶγμα... λογισμόν ἀνθρώπινον ὑπερβαῖνον καί μυστήριον... ἀπόρρητον». Εἶναι μυστήριο πού ξεπερνᾶ τίς ἀνθρώπινες νοητικές δυνατότητες (Ε.Π.Ε. 20, 282). Τό ὅτι μέ τήν σταύρωσι καί τόν θάνατό Του ἔφερε νέα ζωή στόν κόσμο καί χάρις σ᾿ αὐτή τήν σταύρωσι ὑπάρχει ἡ ᾿Εκκλησία μέ ὅλα τά θαυμαστά ἔργα της, προσθέτει ὁ ἴδιος ἱερός Πατήρ, «τοῦτό ἐστι τό μάλιστα πολλῆς ἐκπλήξεως γέμον, καί τήν θείαν καί ἀπόρρητον ἀνακηρῦττον δύναμιν» (ΡG 61, 581). Αὐτό πού πρό πάντων προκαλεῖ ἔκπληξι καί θάμβος καί ἀνακηρύττει τήν θεία καί ἀνέκφραστη δύναμι τοῦ ᾿Εσταυρωμένου, εἶναι ὅτι μέ τήν νέκρωσί του στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ ἐχάρισε καί χαρίζει ζωή. Αὐτός ὁ ἀδύνατος φαινομενικῶς ἐσταυρωμένος ζῆ διαρκῶς καί ζωοποιεῖ ὡς Θεός τά σύμπαντα.
«῎Ω καινῶν καί παραδόξων πραγμάτων!», ἀναφωνεῖ μέ θαυμασμό καί ὁ ἅγιος ᾿Αμφιλόχιος, ἐπίσκοπος ᾿Ικονίου. «Ξύλῳ τείνεται ὁ λόγῳ τείνας τόν οὐρανόν». Αὐτός πού ἅπλωσε τόν οὐρανό μέ τό δημιουργικό του πρόσταγμα, ἁπλώνεται τώρα στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ. Δέν εἶναι ἀδύναμος ἄνθρωπος ὁ σταυρωθείς. Τό ἀποδεικνύει τοῦτο, συνεχίζει ὁ ἅγιος, καί τό ὅτι τόν ἐφοβοῦντο καί τόν πολεμοῦσαν οἱ ἐχθροί του περισσότερο μετά τήν σταύρωσί Του. «Τίς ἤκουσε τελευτήν... δέος ἐμποιοῦσαν τοῖς ἐργασαμένοις; (Ποιός ἄκουσε ποτέ νά προκαλῆ φόβο καί τρόμο ὁ θάνατος σ᾿ αὐτούς πού τόν προκάλεσαν;)... Τί ὅν ἀνήλωσας δειλιᾷς, ὦ ᾿Ιουδαῖε; (Γιατί φοβᾶσαι αὐτόν πού ἐθανάτωσες;), τί φοβῇ ὅν ἀπέκτεινας; τρέμεις τόν μεταστάντα; τί δέδοικας τόν ἀναιρεθέντα;» Γιατί ἀσφαλίζεις τόν τάφο του καί φρουρεῖς ἕνα νεκρό; (ΡG 39, 89-92).

Γεμάτος συγκίνησι ἐμπρός στό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καί ὁ ἐμπνευσμένος ὑμνογράφος ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Μελωδός παρακινεῖ τόν οὐρανό καί τήν γῆ νά συγκλονισθοῦν γιά τό γεγονός τῆς σταυρώσεως· «῎Εκστηθι φρίττων, οὐρανέ, καί σαλευθήτωσαν τά θεμέλια τῆς γῆς! ᾿Ιδού γάρ ἐν νεκροῖς λογίζεται ὁ ἐν ὑψίστοις οἰκῶν». ᾿Ενεκρώθη καί θά ὁδηγηθῆ στόν τάφο Αὐτός πού κατοικεῖ στά δυσθεώρητα ὕψη τοῦ οὐρανοῦ ὡς Θεός.

Καί ἡ ταλαντοῦχος ὑμνογράφος ἁγία Κασσιανή προσθέτει· «Τήν ἐν σταυρῷ σου θείαν κένωσιν, προορῶν ᾿Αββακούμ ἐξεστηκώς ἐβόα· Σύ δυναστῶν διέκοψας κράτος, ᾿Αγαθέ...». Καί ἑρμηνεύει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ ῾Αγιορείτης· «῏Ω ἀγαθέ καί φιλανθρωπότατε ᾿Ιησοῦ, ὁ Προφήτης ᾿Αββακούμ, προβλέπων μέ τούς νοερούς ὀφθαλμούς τῆς ψυχῆς τήν μέχρι Σταυροῦ καί θανάτου κένωσίν σου καί συγκατάβασιν... ἔγινεν ὅλος ἐξεστηκώς διά τήν παράδοξον θεωρίαν· πῶς γάρ δέν εἶναι πρᾶγμα ἐκστατικόν τό νά νικήσῃ ὁ νεκρωθείς τόν νεκρώσαντα; ἤ πῶς δέν εἶναι παράδοξον τό νά κατακόψῃ τόν κρατοῦντα ὁ ὑπ᾿ ἐκείνου κρατούμενος; ῞Οθεν ἐφώναξε τήν ἀνωτέρω πολυθρύλλητον φωνήν· Σύ, Δέσποτα, διέκοψας τῶν νοητῶν δυναστῶν (δαιμόνων) τάς κεφαλάς, τοὐτέστι τό κράτος καί τήν αὐτῶν δύναμιν» («῾Εορτοδρόμιον», σελ. 385).

Τί ἄλλο νά προσθέσουμε ἐμεῖς στίς θεοκίνητες αὐτές ἐκφράσεις τῶν ῾Αγίων γιά τό ἐκστατικό μυστήριο τῆς σταυρώσεως τοῦ Κυρίου; Κλίνουμε μόνο εὐλαβικά τό γόνυ τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ καί ἀναφωνοῦμε·

«Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα...».