ΕΧΕΙΣ FACEBOOK ? B'

Facebook! Ποιὸς δὲν τὸ ξέρει πλέον; Πόσοι ἀπόμειναν ποὺ δὲν ἔχουν δικό τους λογαριασμὸ εἰδικὰ μεταξὺ τῶν νεοτέρων ἡλικιῶν; Ὑπολογίζεται ὅτι τὸ facebook ἀπασχολεῖ πολὺ περισσότερους ἀπὸ 350 ἑκατομμύρια ἀνθρώπους ὡς χρῆστες(2013). Καὶ εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὰ νέα αὐτὰ ψηφιακὰ μέσα δημιούργησαν μιὰ παγκόσμια κοινωνία ποὺ ξεπέρασε τοὺς φραγμοὺς τῶν ἀποστάσεων καὶ τῶν τοπικῶν καὶ πολιτισμικῶν διαφοροποιήσεων, ἀλλὰ δὲν κατόρθωσαν καὶ οὔτε φαίνεται νὰ μποροῦν νὰ ἐξυπηρετήσουν βαθιὲς σχέσεις μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Παρέχουν τὴν ψευδαίσθηση ἐγγύτητας καὶ ἀμεσότητας στὴν ἐπικοινωνία, ἀλλὰ ἀπέχουν πολὺ ἀπὸ τὸ νὰ πλησιάσουν καρδιακὰ τοὺς ἀνθρώπους μεταξύ τους. Καὶ αὐτὸ γιατὶ ὑψηλὸ ποσοστὸ ἀπὸ τὸν κόσμο ποὺ προβάλλεται μέσα ἀπὸ τέτοια δίκτυα, ἀπέχει πάρα πολὺ ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ πλευρὰ τῆς ζωῆς τῶν χρηστῶν του, ἐμποδίζοντας ἔτσι τὴ δυνατότητα προσεγγίσεως στὸ τί πραγματικὰ συμβαίνει ἔξω ἀπὸ τὸν δικτυακὸ κόσμο, δηλαδὴ στὴν ἀληθινὴ ζωή. Ἀπὸ τὴν ἄλλη τὰ ψηφιακὰ μέσα ἀφήνουν σὲ κοινὴ θέα προσωπικὲς στιγμές, αἰσθήματα, ἀπόψεις καὶ προτιμήσεις, ἀπο στερώντας ἔτσι τὸ «δικαίωμα» τῆς ἰδιωτικῆς, τῆς προσωπικῆς καὶ τῆς ἐσωτερικῆς ζωῆς. Σοῦ ἐπιβάλλουν ἔμμεσα νὰ ἐκτεθεῖς. Νὰ φανερώσεις στοὺς ἄλλους τί διαβάζεις, τί μουσικὴ ἀκοῦς, τί συνήθειες ἔχεις, ποιοὶ εἶναι οἱ φίλοι σου, ποιὸ στὺλ σοῦ ἀρέσει, πῶς περνᾶς τὴν μέρα σου καὶ τί ἀπόψεις ἔχεις πάνω σὲ συγκεκριμένα θέματα. Καὶ αἰσθάνεσαι ἔτσι σχεδὸν ὑποχρεωμένος νὰ ἐκτεθεῖς σὲ μιὰ παγκόσμια ψηφιακὴ βιτρίνα ὅπου κάθε «περαστικὸς» θὰ ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ σὲ «χαζεύει». Καὶ εἶναι πλέον γνωστὲς στοὺς περισσοτέρους οἱ ἀπάτες ποὺ στήνονται ἀπὸ τοὺς ἐπιτηδείους μὲ τὴν ἐκμετάλλευση καὶ διαχείριση τῶν προσωπικῶν στοιχείων καὶ τῶν προτιμήσεων τῶν χρηστῶν. Ἄλλωστε εἶναι καὶ αὐτὸ γνωστό, ὅτι τὸ facebook καὶ τὰ παρόμοια ἀποτελοῦν τὴ βασικὴ πηγὴ πληροφοριῶν τῶν μυστικῶν ὑπηρεσιῶν ἀλλὰ καὶ τῶν πάσης φύσεως διαφημιστικῶν ἑταιρειῶν. Ὅλα αὐτὰ δημιουργοῦν τὴν ἐξαρτημένη ἀνάγκη διαρκῶς νὰ ἐπισκέπτεσαι τὸ προφίλ σου, νὰ σχολιάζεις σχόλια, νὰ ἀπαντᾶς σὲ κρίσεις, νὰ ἐνημερώνεις γιὰ προσωπικές σου κινήσεις, νὰ συνδέεσαι μὲ νέα πρόσωπα καὶ παρόμοια. Παρέχουν τὰ ἴδια μιὰ ναρκισσιστικὴ ψευδαίσθηση κοινωνικοποιήσεως. Μιὰ ψυχολογικὴ αὐτάρκεια κοινωνικῆς ἐπιφάνειας καὶ μιᾶς αὐταρέσκειας ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴν ἐπιπόλαιη ἀποδοχὴ τῶν τόσων «ψηφιακῶν» φίλων. Πρόσφατα ἔλεγε ἐκπαιδευτικὸς πόσο ἀνοχύρωτα εἶναι τὰ σημερινὰ παιδιὰ στὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς καὶ τί ὑπεροπτικὸ ὕφος ἀποκτοῦν ἀπὸ τὰ ἐπαινετικὰ σχόλια ποὺ εἰσπράττουν στὰ προσωπικά τους προφίλ: «Εἶσαι θεός!»· «Εἶσαι θεά, πανέμορφη!». Πῶς μετὰ νὰ προσγειωθοῦν στὴν πραγματικότητα; Ἀλλάζουν τὰ δεδομένα τῆς ζωῆς τους ἀφήνοντάς τα οὐσιαστικὰ ἔκθετα καὶ εὔθραυστα στὶς δυσκολίες καὶ τὶς τρικυμίες τῆς ζωῆς. Βασίζονται σὲ τηλεγνωριμίες, σὲ πολὺ ρηχὲς σχέσεις μὲ τεράστιους ἠθικοὺς κινδύνους. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δὲν ἱκανοποιεῖται μὲ μηνύματα, δὲν ἐπικοινωνεῖ μὲ smileys1 καὶ δὲν ἀναπαύεται τελικὰ μὲ ψηφιακοὺς δεσμούς. Ζητάει μιὰ θερμὴ χειραψία, μιὰ συμπονετικὴ ἀγκαλιά, δυὸ δακρυσμένα μάτια ποὺ θὰ κοιτάξουν κατάματα τὸν πόνο του, ἕνα χαμόγελο συμπόρευσης, συμμετοχῆς στὴ χαρά του, ἕνα χάδι συμπαράστασης, δυὸ λόγια προσευχῆς. Πιὸ βαθιὰ καὶ σὲ ἄλλο ἐπίπεδο, ἂν παρατηρήσει κανεὶς τὰ σύγχρονα μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης, θὰ διακριβώσει ὅτι σὲ μεγάλο βαθμὸ λειτουργοῦν σὰν ἰσοπεδωτικοὶ ὁδοστρωτῆρες ποὺ καταφέρνουν βεβαίως νὰ φέρουν «κοντὰ» πρόσωπα ἀπὸ ἐντελῶς διαφορετικὰ μέρη, μὲ ἐντελῶς διαφορετικὲς συνήθειες, νοοτροπίες, τάσεις καὶ πολιτισμούς, συμπιέζοντας ὅμως ὁτιδήποτε ἐξέχει. Δηλαδὴ ἐξαφανίζοντας ὁποιαδήποτε ἰδιομορφία. Ἔτσι ὅμως ὅλες οἱ προσωπικές μας ἰδιαιτερότητες, οἱ τοπικὲς ἰδιομορφίες, οἱ πολιτισμικὲς διαφορές, οἱ μορφωτικὲς διαφοροποιήσεις καὶ οἱ θρησκευτικὲς πεποιθήσεις ἐξατμίζονται μπροστὰ στὴν ἀνάγκη νὰ συνυπάρξουμε στὸν διαδικτυακὸ κόσμο. Τὸ θέμα εἶναι πολύπλευρο καὶ ἀρκετὰ δύσκολο. Χρειάζεται ἔρευνα σὲ βάθος τόσο κοινωνιολογικῶν ὅσο καὶ πνευματικῶν ἐπιπτώσεων. Ὁ ὑψηλὸς δείκτης ἀποδοχῆς σὲ ὅλο τὸν πλανήτη τοῦ facebook καὶ τῶν ἄλλων μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης δὲν φανερώνει τίποτε ἄλλο παρὰ τὴν ἀνάγκη τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου γιὰ ἐπικοινωνία. Μπορεῖ ὅμως νὰ ἐκπληρωθεῖ ὁ πόθος του αὐτὸς μέσα ἀπὸ τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης; Ἀλλὰ γι’ αὐτὸ στὸ ἑπόμενο. 

 1. Smileys: Προκαθορισμένες ἀπεικονίσεις προσώπων μὲ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ π.χ. χαρούμενος, λυπημένος, χαμογελαστός, λαχανιασμένος, νὰ κλείνει τὸ μάτι, νὰ βγάζει τὴ γλώσσα, κλπ. Ἀποτελοῦν ἐδῶ καὶ χρόνια λεξικὸ ἐπικοινωνίας τόσο μεταξὺ τῶν κινητῶν ὅσο καὶ στὶς ἐπικοινωνίες μέσῳ internet (chat). Τὸ facebook διαθέτει ἐνσωματωμένο σύστημα smileys.ΟΣΩΤΗΡ2071