“Καλύτερα, αδελφέ μου, να έχεις ελληνικό σχολείο στην χώρα σου, παρά να έχεις βρύσες και ποτάμια, διότι οι βρύσες ποτίζουν το σώμα, τα δε σχολεία ποτίζουν την ψυχή. Και ωσάν μάθεις το παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται άνθρωπος· το σχολείο ανοίγει τας Εκκλησίας, όλα τα παιδιά να μανθάνουν ολίγα έστω, αλλά γερά γράμματα, ποτισμένα με το πνεῡμα της Χριστιανικής θρησκείας, που περικλείει μέσα της όλα τα αναγεννητικά στοιχεία”.
“Από το σχολείο μανθάνομεν τι είναι Θεός, τι είναι Αγία Τριάς, τι είναι άγγελοι, δαίμονες, παράδεισος, κόλασις, αρετή, κακία· τι είναι ψυχή, σώμα. Ανοίγουν τα όμματα των ευσεβών και ορθοδόξων Χριστιανών να μανθάνουν τα Μυστήρια. Διότι χωρίς το σχολείο περιπατούμεν εις το σκότος”.
«Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα, όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβεις εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας. Πρέπει να στερεώνετε σχολεία ελληνικά, να φωτίζονται οι άνθρωποι, διότι διαβάζοντας ελληνικά τα ηύρα, οπού λαμπρύνουν και φωτίζουν τον νουν του μαθητού ανθρώπου».
«Δεν βλέπετε πώς αγρίεψε το Γένος μας από την αμάθειαν και εγινήκαμεν ωσάν θηρία;».
***
Λόγοι και Διδαχές που, στους ζοφερούς καιρούς της σκλαβιάς και της αμάθειας της Τουρκοκρατίας, απηχούν το πολυσήμαντο παιδευτικό έργο του Εθναπόστολου, Αναµορφωτή και ∆ιδασκάλου του Γένους, Αγίου Κοσµά του Αιτωλού, του Πατροκοσµά.
Εκτιμώντας ο ίδιος τη σπουδαιότητα της γνώσης διακρίνεται καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του για την άοκνη φιλομάθειά του. Ο ίδιος μάς πληροφορεί πως κυρίως στο Άγιον Όρος διδάχτηκε “πολλών λογιών γράμματα… και από όλα τα έθνη”. “Έφθειρα την ζωήν μου εις την σπουδήν σαράντα-πενήντα χρόνους… τα βάθη της σοφίας ερεύνησα”. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σπουδή και ο θαυμασμός του για την αρχαία γνώση. Λέει: «…τα αρχαία ελληνικά συγγράµµατα αποτελούν λαµπερά φανάρια για όλη την ανθρωπότητα». Και μέσα από το έργο του διακρίνονται ακόμα και επιρροές από τον Σωκράτη, τον Όμηρο και άλλους φιλοσόφους. Η βάση όμως της μορφώσεως του υπήρξε η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη.
Προβληματισμένος από την απαιδευσιά του υπόδουλου ελληνισμού περιόδευσε τρεις η κατά άλλους τέσσερις φορές την ελληνική επικράτεια περνώντας από πολλές πόλεις περισσότερες φορές από μία και, όπως ομολογεί σε επιστολή στον αδελφό του Χρύσανθο, ιδρύοντας περισσότερα από 10 “σχολεία ελληνικά” και 200 περίπου για “κοινά γράμματα” (στοιχειώδης εκπαίδευση). Πολλές φορές μάλιστα μετείχε και ο ίδιος τοποθετώντας τους θεμέλιους λίθους. Και στη συνέχεια δημιουργεί ομάδα συνεργατών που φροντίζει για τις ανάγκες των σχολείων, τη μισθοδοσία των δασκάλων, παροτρύνοντας την παροχή χορηγιών από πλούσιες οικογένειες, μαθαίνοντάς τους να περιορίζουν μάταιες σπατάλες.
Η παιδεία που διέδιδε ο Πατροκοσμάς «απέβλεπε στην αναγέννηση του Έθνους, εις την διαφύλαξιν της πίστεως και την ελευθερίαν της πατρίδος, διαφοροποιημένη ριζικά από εκείνη των δυτικόπληκτων και άθεων Διαφωτιστών». Ζητούσε ένα σχολείο, το οποίο θα διδάσκει την ενιαία ελληνική γλώσσα και μάλιστα τη γλώσσα της Θείας Λατρείας, «διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν». Γνώριζε καλά τη διαβρωτική προπαγανδιστική δράση εκείνων που υπονόμευαν την πίστη και τη γλώσσα των υποδούλων Ελλήνων.
Στους κρίσιμους πνευματικά καιρούς μας είναι επιτακτική ανάγκη να προβάλλουμε ως πρότυπο και πνευματικό ορόσημο τη μορφή του Αγίου Εθνομάρτυρα και Ισαπόστολου Κοσμά του Αιτωλού, για μια παιδεία ελληνοπρεπή και ορθόδοξη!
Φ.
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Νοέμβριος 2019
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου