16 Απριλίου, 2021

Δημήτριος Μακρής (1772-1841 Γαβαλού Αιτωλίας)

Γράφει ο IΩΑΝΝΗΣ ΚΡΑΣΣΑΣ Αντιστράτηγος ε.α.


 «Ὁ μόνος ἲσως τῶν συγχρόνων οπλαρχηγῶν τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδος, ὃστις δὲν φίλησε ποτέ τουρκικήν ποδιάν». Σπυρίδων Τρικούπης.
 
 Ο Δημήτριος Μακρής γεννηθηκε το 1772 στο χωριό Γαβαλού της Αιτωλίας. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Πραγγέλης, αλλά ονομάστηκε Μακρής λόγω του ύψους του. Ο πατέρας του Βαγγέλης ήταν εύπορος κτηματίας της περιοχής. 
Δεκαπεντάχρονος σκότωσε έναν Τούρκο Αγά. Το 1790, μετά τον θάνατό του πατέρα του, ακολούθησε τον αρματολό Γιώργη Σφαλτό. Όταν ο Αλή Πασάς δολοφόνησε τον Σφαλτό, ο Μακρής ανέλαβε αρχηγός, των κλεφτών, διακρινόμενος τόσο για την παλληκαριά του, όσο και για τον χαρακτήρα του. Παρά τις προσπάθειές του ο Αλή Πασάς δεν κατόρθωσε ούτε να τον συλλάβει, ούτε να τον εξαγοράσει. 
Το 1819 ορκίσθηκε μέλος της Φιλικής Εταιρείας στην Ιερά Μονή Κατερινούς(πλησίον της γενέτειρας του), απ’ τον ηγούμενο της μονής Δανιήλ. Σύμφωνα με τον Ιωάννη Παπαρηγόπουλο, γραμματέα του Ρωσικού Προξενείου στην Πάτρα, ο οποίος ήταν παρων στην ορκωμοσία, η συγκίνηση του Μακρή ήταν τόσο μεγάλη που με τα δυσκολίας κατόρθωσε να αρθρώσει το κείμενο του όρκου. 
Όταν ο Αλή Πασάς κηρύχθηκε αποστάτης του σουλτάνου, ο Μακρής διορίστηκε αρματολός του Ζυγού. 

 Ο Επαναστάτης 

 Ο Μακρής πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό της Δυτικής Ελλάδος. 
Την 5η Μαρτίου 1821 επιτέθηκε σε τουρκική χρηματαποστολή, που μετέφερε εισπραχθέντες φόρους, κινούμενη από το Μεσολόγγι στην Ναύπακτο. Η χρηματική λεία δόθηκε για τις ανάγκες της επαναστάσεως στο ταμείο του Μεσολογγίου.
 Την 21η Μαΐου 1821 απελευθέρωσε το Αιτωλικό και επέτρεψε στους Τούρκους κατοίκους του που παραδόθηκαν να μεταβούν στο Βραχώρι(Αγρίνιο). Το Νοέμβριο του 1822 πήρε μέρος στην πολιορκία της Άρτας και στην συνέχεια ακολουθήσε τον Μαυροκορδάτο στην εκστρατεία του στην Δυτική Ελλάδα. Μετά την ήττα στην μάχη του Πέτα συμμετείχε στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, από τον Ομέρ Βρυώνη. Ο Ιωάννης Μαρίνος ο κυνηγός του Τούρκου Πασά ειδοποίησε τον γραμματικό του Μακρή, ότι οι Τούρκοι θα επιτεθούν ανήμερα των Χριστουγέννων του 1822. Την επόμενη χρονιά η κυβέρνηση του απένειμε τον βαθμό του Στρατηγού. 

 Εκ των Πρωταγωνιστών της Εξόδου 

 Τον Απρίλιο του 1824, μετά από υπόδειξη του Μαυροκορδάτου διορίσθηκε μέλος του δικαστηρίου που δίκασε τον Καραϊσκάκη για προδοσία. Απέφυγε να πάρει μέρος στον πρώτο εμφύλιο. Παρείχε μάλιστα προστασία στον Νικηταρά, ο οποίος κατέφυγε στο Μεσολόγγι καταδιωκόμενος από τους «κυβερνητικούς». 
Κατά την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Ιμπραήμ και τον Κιουταχή υπήρξε από τους κύριους συντελεστές της αμύνης. Κατά την διάρκεια της πολιορκίας νυμφεύθηκε την Ευπραξία, θυγατέρα του προεστού Στάμου Ραζηκότσικα, με την οποία απέκτησε στην συνέχεια τρεις υιούς και μία θυγατέρα. Την 10 Απρίλιου 1826 κατά την Έξοδο των Πολιορκουμένων υπήρξε ο αρχηγός της μίας εκ των τριών φαλάγγων. Επικεφαλής στις άλλες δύο ήταν ο Κίτσος Τζαβέλλας και ο Νότης Μπότσαρης. Ο Δημήτριος Μακρής κατά την έξοδο, δεν ίππευσε το άλογο του, αλλά κινήθηκε πεζή όπως οι υπόλοιποι. Όταν οι επιζήσαντες των τριών φαλάγγων συναντήθηκαν στο όρος Ζυγός(Αράκυνθος), ήταν ο μόνος που έφερε όλον τον οπλισμό του και την κάπα του. 
Το 1826 πήρε μέρος στην και έλαβε μέρος στη μάχη της Αράχοβας, στην Ανατολική Στερεά (18 Νοεμβρίου 1826). 
Μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη(23 Απριλίου 1827) και το προσκύνημα που ακολούθησε, αρνήθηκε να συμβιβαστεί και επανήλθε στα βουνά.

 Ανιδιοτελής και Ακέραιος 

 Προσέφερε τις υπηρεσίες στον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια και συμμετείχε στην εκστρατεία του Άγγλου στρατηγού Ρίτσαρντ Τσώρτς στην Δυτική Στερεά Ελλάδα. Μετά την απελευθέρωση απέφυγε να ζητήσει δημόσια αξιώματα και δεν δέχθηκε την θέση του υπασπιστού που του προσέφερε ο Βασιλεύς Όθων. Ονομάσθηκε αξιωματικός της βασιλικής φάλαγγος.1 
Διακατεχόμενος από ισχυρό τοπικιστικό πνεύμα δεν θέλησε να απομακρυνθεί από την ιδιαίτερη πατρίδα του, ασχολούμενος με την γεωργία και την κτηνοτροφία, έως τον θάνατό του. Ο Δημήτριος Μακρής υπήρξε αγνός πατριώτης, ανδρείος, ηθικός, τίμιος, και ικανότατος στρατιωτικός. Ο ιστορικός Ιωάννης Φιλήμων τον περιγράφει ως εξής: «Ἀρχαϊκώτατος, ἀπλοηθέστατος, καὶ ἀπονήρευτος, σκεπτικός δε καὶ ὁλιγόλογος, ἐφερε πάντοτε ἀμετάβλητον τήν ἀθώαν καρδίαν καὶ ἀκατάβλητον τήν σπάνιαν ἀνδρείαν δι’ ὣν πάρα τῆς φύσεως ἧτο προικισμένος». 
Στο δημαρχείο του Μεσολογγίου είναι τοποθετημένα τα όπλα του Δημήτριου Μακρή και ανάμεσά τους το ασημένιο καριοφίλι του, ο φημισμένος Λιάρος, για το οποίο ο ποιητής της επαναστάσεως Τριαντάφυλλος Σποντής αφιέρωσε το παρακάτω ποίημα: 
 Τουρκικά ἔστρωνες κουφάρια 
 Εἲς τόν πύρινόν σου δρόμον 
 Εἲς τούς χρόνους τῆς σκλαβιᾶς μας 
 Τό τουφέκι σου ὁ Λίαρος 
 Ἒσπειρε παντοῦ τόν τρόμον .

 1 Η φάλαγγα υπήρξε στρατιωτικό σώμα που ιδρύθηκε από τον Βασιλέα Όθωνα, στην οποία κατατάσσονταν, όσοι από τους αγωνιστές του Ι821, δεν μπορούσαν να καταταχθούν στον τακτικό στρατό, είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω ελλείψεως στοιχειώδους μορφώσεως και άλλων απαιτούμενων προσόντων.
ΕΘΝΙΚΗ ΗΧΩ ΜΑΡ2021

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου