"Βηθανία. Ο Ναός του Αγίου Λαζάρου και η Μονή Μάρθας και Μαρίας''

 Το χωριό Βηθανία βρίσκεται 4 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιερουσαλήμ, πάνω στο δρόμο προς την Ιεριχώ. Αραβικά ονομάζεται ‘Αζαρία’ από το Ελληνικό Λαζαρείο που ήταν εκκλησία που χτίστηκε τους Βυζαντινούς χρόνους πάνω στον Τάφο του Λαζάρου. 

Το ευαγγελικό όνομα Βηθανία αποτελεί παραλλαγή του εβραϊκού ονόματος του χωριού Μπεϊτ- Χανανιά που σήμαινε το χωριό του Χανανία. 

Ιερά Μονή Μάρθας και Μαρίας

Ο Χριστός επισκεπτόταν συχνά τη Βηθανία, γιατί εκτός του ότι ήταν στο δρόμο του για Ιεροσόλυμα, ήταν και η ιδιαίτερη πατρίδα του φίλου του Λαζάρου και των αδελφών του Μάρθας και Μαρίας.  

Ναός Αγίου Λαζάρου

Σήμερα στη Βηθανία που είναι Αραβικό χωριό, υπάρχει το μέρος του Τάφου του Λαζάρου, όπως είναι διασκευασμένο, αποτελείται από μια υπόγεια κρύπτη στην οποία οδηγούν 27 απότομα σκαλοπάτια, σκαλισμένα στο φυσικό βράχο. 

Η είσοδος αλλά και ο τάφος βρίσκονται σήμερα στο χώρο τζαμιού που ανήκει στους Μουσουλμάνους.

Επάνω από τον τάφο η Αγία Ελένη είχε ιδρύσει τον 4ο αιώνα τρίκλιτη βασιλική με αίθριο. Το οικοδόμημα ήταν στρωμένο με πολύχρωμα μωσαϊκά δάπεδα.

Εδώ ο Χριστός ανάστησε το Λάζαρο. Εδώ έφαγε μια εβδομάδα προ του Πάσχα και η Μαρία του έπλυνε τα πόδια με μύρο. Τεσσαράκοντα περίπου μέτρα πρὸς μεσημβρίαν τοῦ τάφου τοῦ Λαζάρου ὑπάρχουν ἕτερα ἐρείπια, εἰς τὰ ὁποῖα λέγεται ὅτι ἦτο ὁ οἶκος τῆς Μάρθας καὶ τῆς Μαρίας, ἐπὶ τῶν ὁποίων παλαιὰ ὑπῆρχε ναός. 

Στο ίδιο χωριό υπάρχει και η Ιερά Μονή Μάρθας και Μαρίας. Λέγεται και Μονή της Προϋπάντησης, γιατί εδώ προϋπάντησαν τον Κύριο οι αδερφές Μάρθα και Μαρία, όταν ερχόταν για να αναστήσει το νεκρό Λάζαρο. 

Ιερά Μονή Μάρθας και Μαρίας 

Στο δεξιό του Ναού υπάρχει βράχος που έχει σχήμα ράχης όνου. Στο βράχο αυτό κάθισε ο Κύριος πριν μπει στη Βηθανία και στο σημείο αυτό τον συνάντησαν η Μάρθα και η Μαρία η οποια  αφού έπεσε στα πόδια του Κυριου,του είπε: «Κύριε εί ής ώδε ο αδελφός μου ούκ αν ετεθνήκει… λέγει αυτή ο Ιησούς ΄αναστήσεται ο αδελφός σου» (Ιωαν.11:21-23). 

Από εδώ ξεκινά το Σάββατο του Λαζάρου η πομπή προς τον τάφο του. Είναι Ελληνορθόδοξο προσκύνημα και υπηρετείται από αδελφές Μοναχές.  

Ὁ χριστιανικὸς αὐτὸς ναὸς –τὸ Λαζάρειον- ἐπέζησε τῆς περσικῆς ἐπιδρομῆς τοῦ 614. 

Μετὰ ἐρειπώθη καὶ ᾠκοδομήθη ξανὰ τὸ 1965 ὑπὸ τῶν Ἀρχιμανδρίτων Θεοδοσίου καὶ Σεραφείμ.

Εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Λαζάρου τὰ κανδήλια ἀνάπτονται ἀπὸ τὰς μοναχὰς τῆς γυναικείας Μονῆς τῆς Προϋπαντήσεως τοῦ Σωτῆρος, ὁ Καθηγούμενος τῆς ὁποίας, Πανοσιολογιότατος Ἀρχιμανδρίτης Θεοδόσιος, προσέφερε τὸ οἰκόπεδον καὶ ἐβοήθησε εἰς τὴν ἔκδοσιν ἀδείας οἰκοδομήσεως τῆς ἐκκλησίας.  Εἰς τὴν ἑορτὴν τοῦ Ἁγίου Λαζάρου (Σάββατον τοῦ Ἁγίου Λαζάρου) γίγνεται Ἀρχιερατικὴ Λειτουργία εἰς τὴν γυναικείαν Μονὴν τῆς Προϋπαντήσεως .

Ναός Αγίου Λαζάρου

 Εἰς τὴν Ἐκκλησίαν παρὰ τὸν Τάφον τοῦ Ἁγίου, εἰς τὸ τέλος τῆς Ἀρχιερατικῆς Θείας Λειτουργίας γίγνεται Λιτανεία Ἱερέων, προσκυνητῶν καὶ ποιμνίου πρὸς τὸν Τάφον τοῦ Ἁγίου, ὅπου ὁ Ἀρχιερεὺς ἀναγιγνώσκει τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ἁγίου Λαζάρου εἰς τρεῖς γλώσσας, τὴν Ἑλληνικήν, τὴν Ἀραβικὴν καὶ τὴν Ρωσικὴν καὶ ἀκολούθως ἡ Λιτανεία φθάνει εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Λαζάρου, ὅπου γίγνεται δέησις πρὸς τὸν Ἅγιον.  Ἡ διώροφος αὐτὴ ἐκκλησία ἔχει κτισθεῖ εἰς τὸ σημεῖον ἀκριβῶς τῆς οἰκίας τοῦ Ἁγίου Λαζάρου καὶ τὸ προαύλιόν της περιλαμβάνει τὸν Τάφον τοῦ Ἁγίου.  

Ιερά Μονή Μάρθας και Μαρίας   

Ἀπὸ τὸν ὁδηγὸν τῶν προσκυνητῶν τοῦ  Δημητρίου Γ. Τάκου (1896) μαθαίνουμε ὅτι «Ἐπὶ τοῦ Τάφου τοῦ Δικαίου Λαζάρου, ἡ Ρωμαία ἡ Ἁγία ἐπισκέφθη τὸν ἀξιόλογον Ναόν, ἐκεῖ ὅπου ὑφίστατο καὶ γυναικεῖον Μοναστήριον τὸ 1139. 

Ὁ Ἱερώνυμος γνωρίζει ὅτι κατὰ τὸ τέλος τοῦ 4ου αἰῶνος ᾠκοδομήθη ἐκκλησία ἐπὶ τοῦ Ἁγίου Λαζάρου. 

Τὸ 870 ὁ Τάφος φαίνεται ἐν ἐκκλησίᾳ, ἡ ὁποία ἀνῳκοδομήθη τὸ 1103 λόγῳ τῆς διώξεως τοῦ χαλιφη Χάκεμ. 

Θεωρεῖται ὅτι τὴν ᾠκοδόμησε ἡ Ἁγία Ἑλένη. Ἐντεῦθεν εἰς 40 μέτρα ἀπόστασιν πρὸς Νότον φαίνεται τόπος, ὅπου εὑρίσκεται ἡ οἰκία τῆς Μάρθας καὶ τῆς Μαρίας, πλησίον δὲ ἡ οἰκία τοῦ λεπροῦ Σίμωνος.

Κείμενα από Πτυχιακή Εργασία Ευαγγελιάδου Δέσποινας με θέμα «Προσκυνηματικός Τουρισμός»