Το παραμυθοδιήγημα στον «Λακωνικό Τύπο»
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα κορίτσι, η Αντιγόνη. Ζούσε σε ένα πέτρινο σπίτι κάτω από το βράχο της Μονεμβασιάς με τους γονείς της. Ήθελε να μαθαίνει ιστορίες από τα παλιά. Της άρεσε να γυρίζει τα καλντερίμια και τα μονοπάτια του κάστρου. Ρωτούσε τα γεροντάκια να της πουν όσα ήξεραν για τον τόπο. Η Αντιγόνη έγραφε όσα άκουγε και συλλογιόταν: «Μια μέρα θα γίνω συγγραφέας και θα γράψω βιβλίο για την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου μας. Δεν πρέπει να χαθούν».
Μια μέρα η Αντιγόνη πέρασε από το σπίτι μιας γριούλας. Αυτή σάρωνε την αυλή και τραγουδούσε ένα τοπικό τραγούδι. Η Αντιγόνη γοητεύτηκε. Σταμάτησε κι αφουγκραζόταν. Όταν η γριούλα τελείωσε, το κορίτσι της είπε: «Κυρούλα, δεν έχω ακούσει πιο όμορφα λόγια. Ξέρεις κι άλλα τέτοια τραγούδια;» «Ξέρω, κόρη μου, τραγούδια, παραδόσεις, παραμύθια, ιστορίες για τις εκκλησιές του τόπου, για θαυματουργά εικονίσματα κι ό,τι άλλο ποθεί η ψυχή σου».
«Για την Παναγία μας τη Χρυσαφίτισσα, γνωρίζεις κάτι, κυρούλα;» «Ναι, κόρη μου! Έμπα στην αυλή να σου διηγηθώ πως έφτασε στη Μονεμβασιά η εικόνα της Παναγιάς». «Σε ευχαριστώ, κυρούλα!
Πέρασε στην αυλή η Αντιγόνη και κάθισε. Η γριούλα της πρόσφερε σύκα. Μετά άρχισε να διηγείται: «Οι παλαιότεροι λέγανε ότι η εκκλησιά της ‘‘Χρυσαφίτισσας’’ κτίστηκε γύρω στον 17ο αιώνα πάνω σε παλαιά εκκλησιά της Παναγίας της Οδηγήτριας, που υπήρχε εκεί πριν το 1100.
Η εικόνα της ‘‘Παναγίας Χρυσαφίτισσας’’ βρισκόταν πρώτα στο χωριό Χρύσαφα. Στη Μονεμβασία έφτασε η εικόνα[1] μόνη της - με τρόπο θαυμαστό - σε τόπο όπου αναβλύζει σήμερα πόσιμο νερό[2]. Το λένε «αγίασμα της Χρυσαφίτισσας» και θεραπεύει πολλές αρρώστιες. Βοηθάει και στην απόκτηση παιδιών. Εκεί έκτισαν οι ντόπιοι την εκκλησιά και το μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας[3].
Την εικόνα τη βρήκε εκεί μια γερόντισσα και το είπε στον επίσκοπο. Οι χριστιανοί την πήραν και τη λιτάνευσαν μέχρι την εκκλησιά τους, όπου την έβαλαν. Αλλά τη νύχτα η εικόνα εξαφανίστηκε. Γύρισε στον τόπο που την είχαν βρει. Τότε οι ντόπιοι έχτισαν εκεί εκκλησιά κι έβαλαν την εικόνα της Παναγιάς.
Κάποτε ήρθαν στην Μονεμβασιά έμποροι από το χωριό Χρύσαφα Μπήκαν στην εκκλησιά της Παναγίας - μαζί με άλλους προσκυνητές - για να προσφέρουν «τάματα». Είδαν την εικόνα τους την ‘‘Χρυσαφίτισσα’’ και φώναζαν: «Οι Μονεμβασίτες έκλεψαν τη Εικόνα μας». Ζήτησαν να γίνει δίκη. Ο δικαστής έδωσε την εικόνα στους Χρυσαφίτες. Την πήγαν στα Χρύσαφα στην εκκλησιά τους. Τη νύχτα, η Εικόνα έφυγε και γύρισε στη Μονεμβασιά. Εδώ έμεινε από τότε και θαυματουργούσε στους πιστούς».
«Κυρούλα, ξέρεις να μου πεις για θαύματα της Παναγιάς;» «Ξέρω πολλά θαύματα[4]. Μα θα σου ιστορήσω το θαύμα της ‘‘Χρυσαφίτισσας’’ σε ένα μικρό παιδί. Άκουσε:
‘‘Κάποτε ένας ντόπιος, ο κυρ - Λευτέρης, έστειλε το πεντάχρονο παιδί του τις απόκριες, να πάει ένα σακούλι ρύζι στον θείο του τον Γιάννη. Στο δρόμο το παιδί σεληνιάστηκε κι έπεσε χάμω. Η μάνα του έτρεξε, το αγκάλιασε και το πήρε σπίτι. Αυτό έτρεμε κι έβγαζε αφρούς από το στόμα. Ο κυρ - Λευτέρης, που ήταν στη αγορά, έμαθε για το παιδί. Γύρισε σπίτι και το είδε. Έτρεξε στην εικόνα της ‘‘Παναγίας της Χρυσαφίτισσας’’ στην εκκλησιά του ‘‘Ελκόμενου Χριστού’’. Γονάτισε και παρακάλεσε για τη θεραπεία του παιδιού του. Είδε ότι τα χρυσά και ασημένια τάματα, που κρέμονταν στην Εικόνα, έκρουαν μεταξύ τους. Νόμισε πως η Παναγία τον έδιωχνε σαν αμαρτωλό και ανάξιο. Γονάτισε και ξαναπροσευχήθηκε.
Ένας συγγενής του κυρ - Λευτέρη, τον είδε στην εκκλησιά. Επισκέφτηκε το παιδί στο σπίτι και το είδε να συνέρχεται. Ο κυρ - Λευτέρης, σαν το έμαθε, δόξασε την Παναγιά. Γύρισε σπίτι του και είπε στο παιδί: «Τι έχεις, Μελέτη; Δώσε μου τα χέρια σου». Εκείνο έδωσε το δεξί χέρι. Το αριστερό κρεμόταν σαν παράλυτο. Ο πατέρας προσευχήθηκε στην Παναγιά. Το παιδί άπλωσε και το αριστερό χέρι, γιατί έγιανε για τα καλά».
«Η πίστη του πατέρα έσωσε το παιδί, έτσι κυρούλα;» «Ναι, κόρη μου! Άκου τώρα και την ιστορία του Αγαρηνού, που έλεγαν οι παλαιοί γέροντες του τόπου:
Ένας Αγαρηνός είχε σπίτι κοντά στην εκκλησιά της ‘‘Χρυσαφίτισσας’’. Χάλασε το ιερό της εκκλησιάς κι έκτισε εκεί λουτρό για να πλένεται αυτός, οι γυναίκες και τα παιδιά του. Όσα παιδιά είχε ο Αγαρηνός πέθαναν όλα και όσα γέννησε μετά. Όταν πέθανε κι αυτός, όποιος πήγαινε να λουστεί στο λουτρό έβλεπε μία γυναίκα που απειλούσε ότι θα τον πνίξει. Οι άνθρωποι φοβούνταν και δεν έμεναν στο σπίτι αυτό. Όσοι Τούρκοι ήταν γείτονες της εκκλησιάς, για να μην πάθουν κακό, πρόσφεραν κάθε Σάββατο θυμίαμα. Πολλοί Τούρκοι και Τουρκάλες αφιέρωσαν στην εκκλησιά της ‘‘Παναγίας της Χρυσαφίτισσας’’ χρυσά και ασημένια τάματα για την υγεία τους[5]».
Σαν πάω στο σπίτι μου, θα κάτσω να γράψω στο χαρτί όσα μου ιστόρησες, κυρούλα. Θέλω να γίνω συγγραφέας. Τα παιδιά στο σχολειό, όταν τους το λέω, με περιγελάνε, αλλά δε με νοιάζει». «Να ακολουθήσεις το όνειρό σου, κόρη μου. Μην ακούς κανέναν. Η ψυχή σου τι λέει; Αν το θέλεις πολύ, τότε το θέλει κι ο Θεός. Μα χρειάζεται να έχεις πίστη και να κοπιάσεις. Για ό,τι καλό πρέπει να κουραστεί κανείς. Τίποτα δε μας χαρίζεται στη ζωή». «Θα προσπαθήσω, κυρούλα! Σε ευχαριστώ! Να έρθω πάλι να σε δω;» «Το ρωτάς; Θα σε περιμένω, κόρη μου!»
Ύστερα, η Αντιγόνη αποχαιρέτησε τη γριούλα κι έφυγε. Ξαναπήγε στο σπίτι της κυρούλας πολλές φορές κι έμαθε παλιές ιστορίες. Και ζήσανε αυτές καλά κι εμείς καλύτερα.
Δήμητρα Μπουμποπούλου
[1] Πηγή: διαδίκτυο: saint.gr - Είναι έργον του 15ου-16ου βυζαντινής τέχνης.
[2] Πηγή: διαδίκτυο: monemvasianews.gr - Κάτω από τον ναό αναβλύζει πηγή, η μοναδική στη Μονεμβασία, που το θαυματουργό νερό της συντελεί στην απόκτηση τέκνων, και μάλιστα αγοριών.
[3] Πηγή: διαδίκτυο: saint.gr
[4] Πηγή: διαδίκτυο: monemvasianews.gr - Το πιο παλαιό θαύμα έχει να κάνει με την ίδρυση εκεί της γυναικείας μονής της ‘‘Οδηγήτριας’’ τον 10ο αιώνα. Έχει να κάνει με τη γιατρειά της ηγουμένης Μάρθας από πολύχρονη, ασταμάτητη αιμορραγία. // Το όραμα της ηγουμένης - Ήταν Δεκαπενταύγουστος και η αδελφότητα αγρυπνούσε στην εκκλησία. Κάποια στιγμή η ηγουμένη Μάρθα είδε σε όραμα την Παναγία. Καθόταν σε θρόνο και κοίταζε την ηγουμένη με γλυκύτητα. Εκείνη έκλαιγε από χαρά σε όλη την αγρυπνία. Προς το τέλος της δοξολογίας οι μοναχές έψαλλαν με δυνατές φωνές. Τότε η Παναγία εξαφανίστηκε. – Αχ τι κάνατε! Φώναξε η γερόντισσα στενοχωρημένη. Η αγρυπνία τελείωσε και οι μοναχές ρώτησαν με απορία την ηγουμένη τι της συνέβη. – Στη διάρκεια της αγρυπνίας, αποκρίθηκε εκείνη, είδα σε όραμα την Παναγία. Μόλις στη δοξολογία δυναμώσατε τις φωνές, η Παναγία χάθηκε. Άλλη φορά να ψάλλετε ήσυχα, με ταπεινή φωνή και καρδιά συντετριμμένη. Μπροστά σε ένα θνητό βασιλιά καθένας στέκεται ταπεινός και φοβισμένος. Αν δεν κρατήσει τέτοια στάση, μπορεί να θυμώσει ο βασιλιάς και να τον διώξει. Καταλαβαίνετε πόσο προσεκτικές πρέπει να στεκόμαστε μπροστά στον ουράνιο Βασιλιά, για να μην Τον παρενοχλήσουμε και μας τιμωρήσει.
[5] Πηγή: διαδίκτυο: monemvasianews.gr - Ο ναός της Παναγίας Χρυσαφίτισσας υπέστη τα δεινά του πολέμου. Η επίκαιρη θέση της Μονεμβασίας, το ονομαστό εμπορικό ναυτικό και το φημισμένο κρασί της, ο πλούτος και η ακμή της προκαλούσαν. Δοκίμασε πολιορκίες, λεηλασίες και καταστροφές από πειρατές, Φράγκους, Καταλανούς, Τουρκαλβανούς και άλλους. Σε κάποια τουρκική επιδρομή λεηλατήθηκε ο ναός της Χρυσαφίτισσας κι έγινε σιταποθήκη.
https://lakonikos.gr/plus/item/159973-i-antigoni-ki-i-panagia-i-xrysafitissa-monemvasia?fbclid=IwAR16Dx1NttCDabRY0fokPnKzpXHjgOljE8wHcdPrh2sTeCFcw02zUE2qia8
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου