Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες δὲν ἦταν συνηθισμένοι ἄνθρωποι· εἶχαν ἰσχυρὴ διάνοια, ἦταν προικισμένοι μὲ πολλὰ καὶ ἔξοχα φυσικὰ χαρίσματα. Δὲν ἀρκέσθηκαν ὅμως στὴ φυσική τους ὀξύνοια, ἀλλὰ πόθησαν νὰ κατακτήσουν τὴ γνώση, τὴν ἀνθρώπινη σοφία τῆς ἐποχῆς τους. Χάρη στὴν οἰκονομικὴ ἄνεση τῶν οἰκογενειῶν τους μπόρεσαν νὰ ἱκανοποιήσουν τὸν πόθο τους γιὰ γνώση κοντὰ στοὺς πιὸ φημισμένους τότε δασκάλους στὰ κορυφαῖα κέντρα τῶν γραμμάτων καὶ τῶν τεχνῶν τῆς ἑλληνορωμαϊκῆς οἰκουμένης: Κωνσταντινούπολη, Ἀλεξάνδρεια, Ἀντιόχεια, Ἀθήνα.
Σπούδασαν μὲ ἐπιμέλεια καὶ ἀρίστευσαν. Γιὰ τὸν Μέγα Βασίλειο γράφει ὁ ἐπιστήθιος φίλος του ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ὅτι εἶχε σπουδάσει πολλὲς ἐπιστῆμες, τὶς ὁποῖες ὅλες γνώριζε τόσο καλὰ ὅσο ἄλλοι δὲν γνώριζαν τὴ μία ποὺ εἶχαν σπουδάσει. Τὸν ἴδιο τὸν ἅγιο Γρηγόριο, ὅταν τελείωσε τὶς σπουδές του στὴν Ἀθήνα, οἱ συμφοιτητές του τὸν πίεσαν νὰ γίνει καθηγητής τους· λειτούργημα τὸ ὁποῖο ἀποδέχθηκε γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα. Γιὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο ὁ περίφημος διδάσκαλός του τῆς Ρητορικῆς Λιβάνιος, εἰδωλολάτρης, ὅταν ρωτήθηκε ποιὸν ἐπιθυμοῦσε νὰ ἀφήσει ὡς διάδοχό του στὴ Σχολή του, ἀπάντησε: «Τὸν Ἰωάννη, ἂν δὲν τὸν εἶχαν κλέψει οἱ Χριστιανοί».
Περισσότερο ὅμως ἀπὸ τὴ γνώση τῶν ἐπιστημῶν οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἐπεζήτησαν «τὴν ἄνωθεν σοφίαν», τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία δὲν διδάσκεται σὲ Πανεπιστήμια, ἀλλὰ χαρίζεται ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα σὲ ὅσους εἰλικρινὰ ἀναζητοῦν τὸν Κύριο. Ὁ Μέγας Βασίλειος ἐπισκέφθηκε φημισμένους τόπους ἀσκήσεως (Μεσοποταμία, Παλαιστίνη, Αἴγυπτο) καὶ ἐπικοινώνησε μὲ ἁγίους ἀσκητὲς καὶ κατόπιν ἀσκήτευσε στὸν Πόντο. Ἀναζήτησε τὴν ἐνυπόστατη Σοφία, τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, «ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι» (Κολασ. β´ 3). Μὲ πολὺ αὐστηρὴ ἄσκηση καὶ ἀδιάλειπτη προσευχὴ στὴν ἡσυχία τῆς ἐρήμου καθάρθηκε ἀπὸ τὰ πάθη καὶ χώρεσε τὸν Χριστὸ στὴν ἁγιασμένη καρδιά του. Γράφει ἀργότερα ὅτι, ὅταν κανεὶς ἔλθει σὲ αἴσθηση τοῦ κάλλους τοῦ Θεοῦ, πληγώνεται ἀπὸ τόσο σφοδρὴ ἀγάπη πρὸς Ἐκεῖνον, ὥστε αὐτὰ ποὺ πρὶν ἀγαποῦσε, τὰ θεωρεῖ πλέον στερημένα κάθε ὀμορφιᾶς καὶ ἄξια περιφρονήσεως: «τὰ τέως ἀγαπώμενα ὅλως αἰσχρὰ καὶ ἀπόβλητα καταφαίνεται»1 .
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος τὸν ἀκολούθησε στὸ ἀσκητήριό του στὸν Πόντο καὶ ἔφθασε καὶ ἐκεῖνος σὲ παρόμοια μέτρα. «Ἰησοῦς ὁ ἐμός», γράφει, «ὁ γλυκασμὸς καὶ ὅλος ἐπιθυμία». Ὁ δικός μου Ἰησοῦς εἶναι Ἐκεῖνος ὁ Ὁποῖος γλυκαίνει, χαροποιεῖ καὶ εὐφραίνει ὅποιον πραγματικὰ Τὸν γνωρίσει, καὶ προκαλεῖ σ᾿ ἐκεῖνον σφοδρὴ ἐπιθυμία γιὰ κάθε ἀρετή Του2.
Ὁ δὲ ἅγιος Ἰωάννης ἀρχικὰ ἔγινε ὑποτακτικὸς Σύρου ἀσκητῆ ποὺ ἀσκήτευε σὲ περιοχὴ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια· ἀργότερα ὅμως ποθώντας στενότερη κοινωνία μὲ τὸν Κύριο ἀποσύρθηκε σὲ ἐρημικὸ μέρος, ὅπου μόνος του ἐπιδόθηκε σὲ ὑπεράνθρωπη ἄσκηση καὶ κατέστη ἐπίσης θεοφόρος. Ἀπὸ τὴν πλούσια μυστικὴ ἐμπειρία του προέτρεπε ἀργότερα τοὺς πιστούς: «Φιλήσωμεν οὖν τὸν Χριστὸν πρῶτον… φιλήσωμεν αὐτὸν θερμότητι ψυχῆς». Ἂς ἀγαπήσουμε λοιπὸν τὸν Χριστὸ πρῶτα… ἂς Τὸν ἀγαπήσουμε μὲ φλόγα ψυχῆς· ὥστε νὰ γευθοῦμε τὴν ἰδιαίτερη εὔνοιά Του καὶ ἔτσι νὰ γλυτώσουμε ἀπὸ τὴν τρικυμία τῆς παρούσας ζωῆς καὶ ν᾿ ἀξιωθοῦμε νὰ ἀπολαύσουμε τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἔχει ὑποσχεθεῖ σ᾿ ἐκείνους ποὺ Τὸν ἀγαποῦν3 .
Στὴ σύγχρονη ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία ἡ ψηφιακὴ τεχνολογία παρέχει καταπληκτικὲς δυνατότητες στὴ γνώση καὶ στὴν πληροφόρηση, οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες παραμένουν ἐξαιρετικὰ ἐπίκαιροι. Δὲν ἀρκέσθηκαν σὲ ἐπιφανειακὲς γνώσεις οὔτε χάθηκαν μέσα στὶς ἀτέρμονες φιλοσοφικὲς ἀναζητήσεις τῆς ἐποχῆς τους. Ἔλαβαν συγκροτημένη μόρφωση σπουδάζοντας μὲ ἐπιμέλεια τὴ γλώσσα καὶ τὰ ἔργα τῶν μεγάλων κλασικῶν συγγραφέων. Ἀλλὰ περισσότερο ἀπὸ ὅλα ἀναζήτησαν καὶ ἀγάπησαν τὴν ἐνυπόστατη Σοφία, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἐκεῖνος κατέκτησε τὴν καρδιά τους καὶ τοὺς ἀνέδειξε ἀληθινὰ μορφωμένους ἀνθρώπους, θεόμορφους, ἁγίους, οἰκουμενικοὺς διδασκάλους, ἀνεπανάληπτες μορφὲς τῆς παγκόσμιας ἱστορίας.
1. Μ. Βασιλείου, Ἑρμηνεία εἰς τὸν ΜΔ´ (44) Ψαλμόν, ΕΠΕ 5, 268. 2. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΛΘ´, Εἰς τὰ ἅγια Φῶτα 1, ΕΠΕ 5, 72· Λόγος ΚΘ´, Θεολογικὸς Γ´, Περὶ Υἱοῦ 20, ΕΠΕ 4, 146. 3. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὁμιλία ΜΔ´ Εἰς τὰς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, PG 60, 314.
ΟΣΩΤΗΡ2213
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου