Τεκτονισμός και Ορθόδοξη Εκκλησία

 από MATTHEW NAMEE

Τεκτονική στοά στην Ελλάδα, με καθίσματα που θυμίζουν μοναστηριακά στασίδια .

Αν ψάξετε στο διαδίκτυο για Ορθοδοξία και Τεκτονισμό, τα περισσότερα από αυτά που θα βρείτε θα είναι καταδίκες του κινήματος. Μπορείτε επίσης να βρείτε το άρθρο μου του 2012 σχετικά με τον Τεκτονισμό στην Αμερικανική Ορθόδοξη ιστορία. Αλλά, από όσο γνωρίζω, δεν έχει γίνει πολλή δουλειά για να τεκμηριωθεί η βασική ιστορία της Ορθοδοξίας και η αλληλεπίδρασή της με το μασονικό κίνημα.

Ο Τεκτονισμός φαίνεται ότι έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον ελληνορθόδοξο κόσμο τη δεκαετία του 1740. Το 1744 ιδρύθηκε μια μασονική στοά στην Κωνσταντινούπολη και λίγα χρόνια αργότερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Φώτιος Β' καταδίκασε το κίνημα σε μία ή περισσότερες πατριαρχικές εγκυκλίους. Λίγο καιρό μετά από αυτό, ένας εξέχων δάσκαλος στην Κύπρο ονόματι Εφραίμ ο Αθηναίος (ο οποίος ήταν αργότερα Πατριάρχης Ιεροσολύμων από το 1766-70) κήρυξε κατά του Τεκτονισμού, αποκαλώντας τον «νέα άπιστη πίστη». Το 1793, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Νεόφυτος Ζ΄ απαριθμούσε τους Ελευθεροτέκτονες μαζί με άλλα «όργανα της πληρους και τέλειας ασέβειας και αθεΐας» σε μια εγκύκλιο.

Παρά την αντίσταση αυτή, ο Τεκτονισμός εξαπλώθηκε στον ελληνικό κόσμο. Πολλά από τα βασικά πρόσωπα του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας το 1821 ήταν Μασόνοι, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων επισκόπων και ιερέων. Η σχεδον μασονική  μυστική εταιρεία Φιλική Εταιρεία (Εταιρεία Φίλων) οργανώθηκε το 1814 και χρησίμευσε ως η μηχανή της επανάστασης που ξεκίνησε επτά χρόνια αργότερα. Μερικοί ισχυρίστηκαν ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ — ένας αγιος της Ορθοδοξης Εκκλησιας ιεραρχης — ήταν Τέκτονας, αν και δεν ξέρω αν υπάρχουν πραγματικές αποδείξεις για αυτό.

***

Τσάρος Αλέξανδρος Α'

Ταυτόχρονα, ο Τεκτονισμός εξαπλώθηκε και στη Ρωσία, κυριως  ως τάση μεταξύ των ανώτερων τάξεων, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1770. Τουλάχιστον ορισμένοι κληρικοί, και ίσως λίγοι επίσκοποι, ήταν μασόνοι στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα στη Ρωσία. Στον απόηχο της Γαλλικής Επανάστασης, η Μεγάλη Αικατερίνη απαγόρευσε τον Τεκτονισμό το 1794, ανησυχώντας για τις δυνατότητές του να ανατρέψει την εξουσία της μοναρχίας. Όταν ο εγγονός της Αικατερίνης, ο Αλέξανδρος, ανέλαβε το θρόνο το 1801, αντέστρεψε την αυτοκρατορική πολιτική, έγινε προστάτης του Τεκτονισμού, επιτρέποντας στο κίνημα να αναπτυχθεί και να ακμάσει και να περικυκλωθεί με τεκτονες συμβούλους.

Μια πηγή (Jean-François Var, που αναφέρεται στο τέλος αυτού του άρθρου) ισχυρίζεται ότι ο Άγιος Φιλάρετος της Μόσχας ήταν Ελευθεροτέκτονας — ένας μάλλον συγκλονιστικός ισχυρισμός και ένας ισχυρισμός που δεν αντέχει υπό έλεγχο. 

Η πηγή του Var για αυτό είναι ένα γαλλικό κείμενο της Tatiana Bakounine, Répertoire biographique des Francs-Maçons russes, που δημοσιεύτηκε αρχικά το 1940 και στη συνέχεια ξανά το 1967. Δεν έχω διαβάσει αυτήν την πηγή (είναι δύσκολο να τη βρω), αλλά όπως το καταλαβαίνω, η Μπακούνιν δεν είχε  επίσημες λίστες μελών μασονων - προσπαθούσε να ανασκευάσει μια παλαια επι μερους  λίστα μασόνων,η οποια συνταχθηκε εναν αιωνα μετα . Είναι πιθανό ότι ,επειδη πολλοι μασονοι συμμετειχαν στην Ρωσικη Βιβλικη Εταιρια  οπως και ο αγιος Φιλαρετος ,πρόκειται για περίπτωση ενοχής από συνειρμό — πολλοί Ελευθεροτέκτονες συμμετείχαν στη Ρωσική Βιβλική Εταιρεία (συμπεριλαμβανομένου του εισαγγελέα Ober της Ιεράς Συνόδου, πρίγκιπα Αλέξανδρου Γκολίτσιν) και ο Άγιος Φιλάρετος είχε επίσης βαθιά εμπλακεί στη Βιβλική Εταιρεία στα τελευταία Δεκαετία 1810 και αρχές δεκαετίας 1820. (Η συμμετοχή του Αγίου Φιλάρετου είχε τις ρίζες της στη δέσμευσή του στη μετάφραση της Βίβλου και στη διδασκαλία της Ορθοδοξίας, στη δημοτική γλώσσα — μια δέσμευση που κράτησε σε όλη του τη ζωή και τελικά οδήγησε στην παραγωγή μιας επίσημης μετάφρασης της Βίβλου στα ρωσικά, εγκεκριμενη από την Ιερά Σύνοδο.)

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα τεράστιο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων ότι ο Άγιος Φιλάρετος δεν ήταν μασόνος και, στην πραγματικότητα, ήταν πολύ αντίθετος στον Τεκτονισμό. 

Ο πνευματικός του πατέρας, π. Αντώνιος Μεντβέντεφ (μαθητής του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ) ήταν ο ίδιος ειλικρινής αντίπαλος του Τεκτονισμού. 

Ο Άγιος Φιλάρετος αντιτάχθηκε με συνέπεια στις απόκρυφες και εξωτερικές επιρροές και υποστήριξε το μυστήριο της εξομολόγησης και της υπακοης στις πολιτικές αρχές.

Το 1822, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α' έκανε μια στροφη 180 μοιρων και απαγόρευσε τον Τεκτονισμό στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Αυτό συνέπεσε με μια ευρύτερη αλλαγή στις απόψεις και τη συμπεριφορά του Αλέξανδρου, καθώς εμβάθυνε τη δέσμευσή του στην Ορθόδοξη πίστη στα χρόνια που προηγήθηκαν του (υποτιθέμενου) θάνατό του το 1825. Συνέπεσε επίσης με την άνοδο του Αγίου Φιλάρετου, ο οποίος έγινε Αρχιεπίσκοπος Μόσχας το 1821 και συνέγραψε τη μυστική διαθήκη του Αλέξανδρου, με την οποία παρελειψε ο Αλεξανδρος τον νομιμο  υποτιθέμενο κληρονόμο του  (τον αδελφό του Κωνσταντίνο) για να δώσει το θρόνο στον μικρότερο αδελφό του Νικόλαο. Αν μη τι άλλο, τα στοιχεία που έχουμε μπορεί να υποδηλώνουν ότι ο Άγιος Φιλάρετος θα μπορούσε να έπαιξε ρόλο στην απαγόρευση του Τεκτονισμού στη Ρωσία. Δεν υπάρχει καμία λογική βάση που να υποδηλώνει ότι ήταν μασόνος ή έστω συμπαθής.

(Σχετικά με τον Άγιο Φιλάρετο, είμαι υπόχρεος στον καθηγητή Nicholas Racheotes, τον συγγραφέα του εξαιρετικού βιβλίου The Life and Thought of Filaret Drozdov, 1782–1867: The Thorny Path to Sainthood, ο οποίος απάντησε ευγενικά στις ερωτήσεις μου μέσω email.)

***

Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου Διονύσιος Λατάς

Καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ελλάδας, πολλές χώρες με ορθόδοξη πλειοψηφία απέκτησαν την ανεξαρτησία τους και κατά γενικό κανόνα σημαντικό ρόλο έπαιζε ο Τεκτονισμός. Ο Jean-François Var γράφει, «Μέσα σε αυτούς τους πολιτικά και εθνικά αφοσιωμένους Τεκτονες , μπορούμε να βρούμε ιερείς, μοναχούς, ακόμη και επισκόπους, ως μέλη. Έτσι ο Τεκτονισμός και η Ορθόδοξη Εκκλησία συνεργάστηκαν στενά στον αγώνα για την εθνική ελευθερία».

Ενώ πολλοί από τους ηγέτες της ελληνικής ανεξαρτησίας ήταν μασόνοι, το κίνημα δεν ήταν καθολικά αποδεκτό στην Ελλάδα. Μια διαμάχη για τον Τεκτονισμό ξέσπασε στο νησί της Ζακύνθου  τη δεκαετία του 1880. Ο Αρχιεπίσκοπος Διονύσιος της Ζακύνθου ήταν ένας από τους πιο εξέχοντες και σεβαστούς επισκόπους της Εκκλησίας της Ελλάδος και αρκετά χρόνια αργότερα, θα ήταν ο πρώτος Ελληνορθόδοξος επίσκοπος που πάτησε το πόδι του στο Δυτικό Ημισφαίριο όταν ήρθε στην Αμερική για να παρευρεθεί στην Εκθεση  του Σικάγου του 1893.  Ο Διονύσιος εξέδιδε ένα περιοδικό και απαντούσε σε ερωτήσεις των αναγνωστών του. Το 1884, κάποιος έστειλε μια ερώτηση για τον Τεκτονισμό. Η απάντηση του Διονυσίου ήταν επιφυλακτική: Δεν ήξερε πολλά για τον Τεκτονισμό, αλλά είχε ανησυχίες για τη μυστικότητά τους. Είχε συναντήσει πολλούς μασόνους σε διάφορες χώρες και του είπαν ότι ο μοναδικος τους σκοπος  ήταν να κάνουν το καλό, αλλά ο Διονύσιος απάντησε ότι έχουμε την Εκκλησία για αυτό και δεν χρειαζόμαστε μια παράλληλη οργάνωση όπως ο Τεκτονισμός. Ωστόσο, ο Διονύσιος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούσε να πει κάτι πολύ οριστικό για τον Τεκτονισμό, επειδή δεν είχε επαρκή γνώση και είχε ακούσει και θετικά και αρνητικά σχολια.

Λίγα χρόνια αργότερα, ένας από τους παλαιους και πεπειραμένους ιερείς του Διονυσίου, ο π. Ιωάννης Στρατής, έγινε μασόνος, γεγονός που προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο στους πιστούς. Στις 9 Μαΐου 1887, ο Διονύσιος συγκάλεσε σύναξη των κληρικών της Μητροπολης του για να συζητήσουν την κρίση και όλοι συμφώνησαν ότι ο Τεκτονισμός είναι μια αντιχριστιανική αίρεση, εντελώς ασυμβίβαστη με την Ορθοδοξία. Ο Διονύσιος ζήτησε από τον π. Στρατή να μετανοήσει, να αποσύρει τον μασονικό όρκο του και να ζητήσει συγχώρεση από την Εκκλησία. Ο Στρατής αρνήθηκε λέγοντας ότι είναι μασόνος και θα παραμείνει μασόνος. Την επόμενη μέρα, ο Διονύσιος κήρυξε ένα πύρινο αντιμασονικό κήρυγμα και καταδίκασε όποιον ιερέα έμπαινε σε μια μασονική Στοά. 

Μερικές εφημερίδες επέκριναν τον αρχιεπίσκοπο και υπερασπίστηκαν τον Στρατή, ο οποίος στη συνέχεια κλήθηκε στην Ιερά Σύνοδο των Αθηνών. Εκεί ο Στρατής τελικά υποχώρησε και απαρνήθηκε τον μασονικό του όρκο και η Σύνοδος αποφασισε οτι πρεπει να συγχωρεθει και να αποκατασταθει στην ιερωσυνη του. Ο Στρατής επέστρεψε στη Ζάκυνθο, αλλά ο Αρχιεπίσκοπος Διονύσιος αμφέβαλλε για την ειλικρίνειά του και όλος ο κλήρος του νησιού αρνήθηκε να εχει κοινωνια  μαζί του. Τότε ο Διονύσιος απαγόρευσε στον Στρατή να υπηρετήσει στην επισκοπή του.

Ένα χρόνο αργότερα, στις 28 Μαΐου 1888, ο Διονύσιος κλήθηκε ενώπιον της Ιεράς Συνόδου, η οποία τον προέτρεψε να άρει την απαγόρευση του Στρατή. Ο Διονύσιος απάντησε ότι θα προτιμούσε να του κόψουν τα χέρια και να τον κρεμάσουν. Αλλά ενώ ο Διονύσιος έλειπε για προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα, η Ιερά Σύνοδος αποκατεστησε στην ιερωσυνη τον  Στρατή.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Τεκτονισμός είχε κάνει βαθύτερες εισβολές στην Ορθόδοξη Εκκλησία. 

Το 1900 ο Φώτιος Πέρογλου έγινε Πατριάρχης Αλεξανδρείας (Ο συνυποψήφιος του αγιου Νεκταρίου).

 Τον επόμενο χρόνο, ο Ιωακείμ Γ΄ — γνωστός ως «ο Μεγαλοπρεπής» — εξελέγη για τη δεύτερη θητεία του ως Οικουμενικός Πατριάρχης. 

Σύμφωνα με τη Μεγάλη Στοά της Ελλάδας, και οι δύο άνδρες ήταν Τέκτονες. 

Στην εποχή του, κάποιοι μπερδεύτηκαν με τα ανάμεικτα μηνύματα του Ιωακείμ για τον Τεκτονισμό, τα οποία αρχίζουν να γίνονται πιο λογικά υπό το φως των αποδείξεων ότι ο ίδιος ήταν Μασόνος.

Και αυτή ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου: μεταξύ των πολλών μασόνων-επισκόπων του περασμένου αιώνα ήταν ο 

Οικουμενικός Πατριάρχης Βασίλειος Γ' (1925-29), ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος (1938-41), 

ο Πατριάρχης Βενέδικτος Ιεροσολύμων (1957-80). Και πιο γνωστοί οι Οικουμενικοί Πατριάρχες Μελέτιος Μεταξάκης (1921-23, επίσης Πατριάρχης Αλεξανδρείας από το 1926-35) και Αθηναγόρας Σπύρου (1948-72). 

Ο Μελέτιος εντάχθηκε στη Στοά Αρμονίας στην Κωνσταντινούπολη τον Μάρτιο του 1910, λίγο πριν αναχωρήσει για την Κύπρο, όπου είχε εκλεγεί επίσκοπος Κιτίου. 

Ο Αθηναγόρας —ο οποίος, όταν ο Μελέτιος ήταν μητροπολίτης Αθηνών, υπηρετούσε ως αρχιδιάκονός του — συνέχισε να έχει μια πολύ γνωστή φιλία με έναν άλλο Τέκτονα, τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Τεκτονισμός ήταν επίσης αχαλίνωτος μεταξύ των Ορθοδόξων μεταναστών, πολλοί από τους οποίους αθώα τον θεώρησαν ως εργαλείο δικτύωσης που θα μπορούσε να τους βοηθήσει να γίνουν αποδεκτοί στην αμερικανική κοινωνία. 

Μερικοί ιερείς και ακόμη και επίσκοποι εντάχθηκαν στις Τεκτονικές τάξεις. 

Πιο αξιοσημείωτος είναι ο Αθηναγόρας, ο οποίος, πριν γίνει Οικουμενικός Πατριάρχης, ήταν Έλληνας Αρχιεπίσκοπος Βόρειας και Νότιας Αμερικής από το 1930 έως το 1948. 

Ο μακροχρόνιος Μητροπολίτης Αντιοχείας Antony Bashir (1936-66) ήταν επίσης Τέκτονας και ο Αρχιεπίσκοπος Αφτίμιος Οφιές κατηγορήθηκε ευρέως ότι ήταν ένας μασονος , αν και αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί οριστικά.

Από την άλλη πλευρά, Αμερικανοί άγιοι όπως ο Nicholai Velimirovich(Νικολαος Βελιμιροβιτς) και ο Raphael Hawaweeny αντιτάχθηκαν έντονα στον Τεκτονισμό. Στην επιστολή του το 1911 κατά της Επισκοπικής Εκκλησίας, ο Άγιος Ραφαήλ κατηγόρησε τους Αγγλικανούς ότι κατακλύζονταν από μασονικούς κληρικούς και επισκόπους. 

Το 1914 — ένα χρόνο πριν από τον θάνατο του Αγίου Ραφαήλ — έγραψε στον Πατριάρχη Αντιοχείας Γρηγόριο για να ρωτήσει για τον επισκέπτη Μητροπολίτη Γερμανό Σεχάντι: είχε φτάσει στον Ραφαήλ φήμη ότι ο Γερμανός ήταν μασόνος, ήταν αλήθεια; 

Ο Πατριάρχης Γρηγόριος απάντησε: «Ανακρίναμε τον Μητροπολίτη Γερμανό και αρνήθηκε την κατηγορία… Αν όμως πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη χώρα της ελευθερίας, μπορεί να ανακαλύψουμε την αληθινή του φύση». 

Την ίδια χρονιά, ο Αφτίμιος Οφιές, αντιμέτωπος με καταγγελίες για μελος μασωνικής στοας εκανε δημόσια αποκήρυξη παραίτηση από τον Τεκτονισμό στον Άγιο Ραφαήλ. 

Μετά το θάνατο του Ραφαήλ το 1915, ο Γερμανός και ο Αφτίμιος εμφανίστηκαν ως σκληροί αντίπαλοι, διεκδικώντας τον έλεγχο των ενοριών της Συρίας/Αντιοχείας.

***

Καθώς περνούσε ο εικοστός αιώνας, ορισμένες συνόδους επισκόπων έστρεψαν την προσοχή τους στο πρόβλημα του Τεκτονισμού. 

Η Σύνοδος των Επισκόπων ROCOR(Ρωσικη ορθοδοξη Εκκλησια εκτος Ρωσιας), με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αντώνιο Χραποβίτσκι, την καταδίκασε επίσημα το 1932. Την ίδια περίπου εποχή, η Εκκλησία της Ελλάδος διόρισε μια επιτροπή τεσσάρων επισκόπων για τη μελέτη του κινήματος και στις 12 Οκτωβρίου 1933, η επιτροπή παρουσίασε το αρχικά ευρήματα. Η Ιερά Σύνοδος άκουσε αναφορές και από τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά από αυτό, η Σύνοδος υιοθέτησε ομόφωνα διάφορα συμπεράσματα. Εδώ είναι μερικά επιλεγμένα κομμάτια:

«Ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν είναι απλώς μια φιλανθρωπική ένωση ή μια φιλοσοφική σχολή, αλλά αποτελεί ένα μυσταγωγικό σύστημα που μας θυμίζει το αρχαίο ειδωλολατρικό μυστήριο-θρησκείες και λατρείες-από τις οποίες κατάγεται και είναι η συνέχεια και η αναγέννησή τους».

«Ένας τέτοιος δεσμός μεταξύ του Τεκτονισμού και των αρχαίων ειδωλολατρικών μυστηρίων φανερώνεται επίσης από όλα όσα θεσπίζονται και εκτελούνται στις μυήσεις».

«Έτσι, ο Τεκτονισμός είναι, όπως είναι δεδομένο, μια θρησκεία-μυστήρική, εντελώς διαφορετική, ξεχωριστή και ξένη προς τη χριστιανική πίστη».

«Είναι αλήθεια ότι μπορεί αρχικά να φαίνεται ότι ο Τεκτονισμός μπορεί να συμφιλιωθεί με κάθε άλλη θρησκεία, επειδή δεν ενδιαφέρεται άμεσα για τη θρησκεία στην οποία ανήκουν οι μυημένοι του. Αυτό όμως εξηγείται από τον συγκρητιστικό του χαρακτήρα και αποδεικνύει ότι και σε αυτό το σημείο είναι απόγονος και συνέχεια αρχαίων ειδωλολατρικών μυστηρίων που δέχονταν για μύηση λατρευτές όλων των θεών. […] Αυτό σημαίνει ότι με τη μασονική μύηση, ένας Χριστιανός γίνεται αδελφός του Μουσουλμάνου, του Βουδιστή ή οποιουδήποτε είδους ορθολογιστή, ενώ ο χριστιανός που δεν έχει μυηθεί στον Τεκτονισμό γίνεται για αυτόν ξένος».

«Από την άλλη πλευρά, ο Τεκτονισμός […] δείχνει ότι βρίσκεται σε έντονη αντίφαση με τη χριστιανική θρησκεία».

«Έτσι, η ασυμβίβαστη αντίφαση μεταξύ Χριστιανισμού και Τεκτονισμού είναι αρκετά ξεκάθαρη. […] [Η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, διατηρώντας στην ακεραιότητά της τον θησαυρό της χριστιανικής πίστης [έχει] διακηρύξει εναντίον της κάθε φορά που τίθεται το ζήτημα του Τεκτονισμού. Πρόσφατα, η Διορθόδοξη Επιτροπή που συνεδρίασε στο Άγιο Όρος και στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των Αυτοκέφαλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, χαρακτήρισε τον Τεκτονισμό ως «ψεύτικο και αντιχριστιανικό σύστημα».

Κλείνοντας, η Ελληνική Σύνοδος δήλωσε:

Ο Τεκτονισμός δεν μπορεί να είναι καθόλου συμβατός με τον Χριστιανισμό στο βαθμό που είναι μια μυστική οργάνωση, που δρα και διδάσκει με μυστήριακο και μυστικό και θεοποιητικό ορθολογισμό. Ο Τεκτονισμός δέχεται ως μέλη του όχι μόνο Χριστιανούς, αλλά και Εβραίους και Μουσουλμάνους. Συνεπώς, δεν επιτρέπεται η συμμετοχή κληρικών σε αυτόν τον σύλλογο. Θεωρώ άξιο εκπτωσης -υποβάθμισης κάθε κληρικό που το κάνει. Είναι απαραίτητο να παροτρύνουμε όλους όσοι μπήκαν σε αυτό χωρίς τη δέουσα σκέψη και χωρίς να εξετάσουν τι είναι ο Τεκτονισμός, να διακόψουν κάθε σχέση μαζί του, γιατί μόνο ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία που διδάσκει την απόλυτη αλήθεια και εκπληρώνει τις θρησκευτικές και ηθικές ανάγκες των ανθρώπων. Ομόφωνα και με μία φωνή όλοι οι Επίσκοποι της Εκκλησίας της Ελλάδος ενέκριναν όσα ειπώθηκαν και δηλώνουμε ότι όλα τα πιστά τέκνα της Εκκλησίας πρέπει να ξεχωρίσουν από τον Τεκτονισμό…

Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος

Παρόλα αυτά, πέντε χρόνια αργότερα, η Εκκλησία της Ελλάδος βρέθηκε υπό την ηγεσία ενός Τέκτονα, του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου. 

Η Ελληνική Σύνοδος  ανανεώσε  την καταδίκη της για τον Τεκτονισμό το 1949 και ξανά το 1969 — φαίνεται ότι το πρόβλημα δεν εξαλειφθηκε και υπηρχε  εντονο.

Το 1937 και το Πατριαρχείο Ρουμανίας καταδίκασε τον Τεκτονισμό. 

Ηγέτης της Ρουμανικής Εκκλησίας αυτή την περίοδο ήταν ο Πατριάρχης Μυρων, ο οποίος — παραδόξως — έχει κατηγορηθεί ότι ήταν και ο ίδιος Τέκτονας.

Το 1949, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Μητροπόλεως στην Αμερική (σημερινή OCA-Ορθοδοξη Εκκλησια Αμερικης) υιοθέτησε την απόφαση της Εκκλησίας της Ελλάδος του 1933 ως δική της και το 1960 η Μητρόπολη επιβεβαίωσε την απόφαση αυτή.

Από όσο γνωρίζω, αυτές είναι οι μόνες επίσημες συνοδικές καταδίκες του Τεκτονισμού. 

Φαίνεται απίθανο να δούμε περισσότερα, καθώς η μασονική ιδιότητα μέλους βρίσκεται σε απότομη πτώση εδώ και δεκαετίες. 

Στην Αμερική, από το ανώτατο όριο των 4,1 εκατομμυρίων μελών το 1959, ο αριθμός τους έχει μειωθεί σε 800.000 από το 2021 — και τα μέλη μειώνονται κατά περίπου 100.000 ετησίως τα τελευταία χρόνια. 

Αντίστοιχες μειώσεις φαίνεται να συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο. Υπό το πρίσμα αυτό, θα εκπλαγώ αν οι μελλοντικές Ορθόδοξες σύνοδοι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν ξανά το πρόβλημα του Τεκτονισμού.

Κύριες Πηγές

Ελευθεροτεκτονισμός: Επίσημη Δήλωση της Εκκλησίας της Ελλάδος (1933)

Nésiotès Eutychios, «La franc-maçonnerie et l’Église grecque», Échos d’Orient 95 (1912), 333-341. (Σύνδεσμος)

Nésiotès Eutychios, «La franc-maçonnerie et l’Église grecque en Grèce et en Turquie (1898-1908),» Échos d’Orient 100 (1913), 232-236. (Σύνδεσμος)

Oleksii Krykunov, Ο Ελευθεροτεκτονισμός στην Ιστορία της Ανατολικής Ευρώπης: Η πολιτική και πολιτιστική του επιρροή (Βόννη, 2022). (Σύνδεσμος)

Jean-François Var, «Fremasonry and the Orthodox Churches», Handbook of Freemasonry (Brill, 2014), 155-161.

ΠΗΓΗ https://orthodoxhistory.org/2023/09/27/freemasonry-and-the-orthodox-church/?fbclid=IwAR1rn57H-_0IrbI43k-HfTP1o7MWLYvqeHW53rUgsm54b9toZ5vcKiomblE