ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΑΝ ΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ;

 Άλλο έντυπο αναφέρει πως ο μάρτυρας Σπ. Παπασπυρίδης φοιτητής είπε πως είχε αλληλογραφία με τον αρχιεπ. Αργολίδος ο οποίος ουδέποτε του έκανε οποιαδήποτε νύξη για δωροδοκία, συμπληρώνοντας πως η αιτία της καταστροφής του αρχιεπ. ήταν ο Σπηλιόπουλος ο οποίος αντί να ετοιμάσει παραγγελία 4.000 δρχ, ετοίμασε δώρα αξίας 17.000 δρχ. 

Ο μάρτυρας Βερενίκης κατέθεσε ελάχιστα πράγματα για την υπόθεση. Ο μάρτυρας του Βαλασσόπουλου Β. Λυκάκης τμηματάρχης είπε πως επί των ημερών του Βαλασσόπουλου διαιρέθηκαν οι μονές Πετράκη και Ασωμάτων. Στη συνέχεια ανέφερε τα εξής: "[...] ότι τον Βαλασσόπουλον εγνώρισεν ως πολύ εντίμως διεχειριζόμενον το υπουργείον, ότι τας φανεράς μόνον ενεργείας του εγνώριζεν, ότι είδεν επιστολάς του Αργολίδος και Κεφαλληνίας προς τον Βαλασσόπουλον, ότι ο Γούδας είχεν απαίτησίν τινα άδικον κατά την γνώμην κληθείσης επιτροπής, ότι κατά του Ανθίμου Αντωνοπούλου υπάρχει δικογραφία εκκρεμμής από του 1867, ότι εματαιώθη διάταγμά τι κοινοποιηθέν εις την Σύνοδον, κατηγορηθέντος του επισκόπου, τινά περί αναβολής κοινοποιήσεως διαταγμάτων, περί ων σαφέστερα εκτίθενται υπό του ακολούθου μάρτυρος κ. Κ. Φριδερίκου υπ. Γραμματέως. Ούτος ερωτηθείς είπεν, ότι μετά την χειροτονίαν δεν αναστέλλεται το διάταγμα, ότι την 3 ή 4 Αυγούστου τω έδωκεν ο υπουργός το Διάταγμα της εγκρίσεως του Αβερκίου ειπών, εφύλαξέ το, θα κοινοποιηθή όταν σου είπω· ότι ο Αργολίδος έστειλεν επιστολήν περικλείουσαν χρήματα μονών διά τα ιερά σχολεία. Ότι αι προτάσεις της Συνόδου εστάλησαν εις το υπουργείον 19 Ιουνίου εγράφησαν την 25 ή 26 Ιουλίου, και υπεγράφησαν την 1 Αυγούστου, και κατόπιν ως έμαθεν ανεστάλη η κοινοποίησις ένεκα λόγων πολιτικών»251 . 

Ένα άλλο έντυπο δημοσιεύει περιληπτικά τις καταθέσεις άλλων μαρτύρων. Ο Αγγελινίδης είπε πως ο Νικολόπουλος ήταν αξιόλογος άνθρωπος, ο Ευστ. Δάσιος γνώριζε τον Νικολόπουλο ως χρηματίσαντα υπουργό των οικονομικών και πως δεν δημιουργήθηκε πρόβλημα κατά την άσκηση των καθηκόντων του. Ο Π. Χρυσανθακόπουλος κατέθεσε πως ο αρχιεπ. Καλλίνικος τον είχε παρακαλέσει το μήνα Ιούλιο του 1874 να μεσολαβήσει στον  υπουργό Νικολόπουλο, ο οποίος του είπε πως δεν μπορεί να κάνει κάτι. 

Ο Ν. Γκιταράκος είπε πως είχε σχέσεις με τον αρχιεπ. Αργολίδος, ο οποίος ουδέποτε του μίλησε για δωροδοκία. Ο Κ. Θωμόπουλος κατέθεσε πως γνώριζε τους κατηγορούμενους εκτός του Οικονομόπουλου, μία φορά τον είχε δει μαζί χωρίς να γνωρίζει τι συζητούσαν, και ότι πριν από 20 ημέρες ο Πετσάλης του ανέφερε πως δεν υπήρχε αποδείξεις κατά του Νικολόπουλου. Ο Σακελλαριάδης είπε πως στην οικία του Δεληγιάννη άκουσε πως οι κατά του Νικολόπουλου διαδόσεις είναι συκοφαντία και όπως ήταν αναμενόμενο να γίνει αρχιεπ. Αργολίδας ο Καλλίνικος αφού γνώριζε τον υπουργό από το 1862. Ο αδελφός του Βαλασσόπουλου ρώτησε τον μάρτυρα "τις ιδέα υπάρχει εν Σπάρτη περί Βαλασσοπούλου; -Ότι είναι ο τύπος της αρετής (!!!) απεκρίθη". 

Η ίδια εφ. αναφέρει για τις καταθέσεις Κ. Λυκάκη και Κ. Φρειδερίκου οι οποίοι ήταν μάρτυρες του Βαλασσόπουλου τα εξής: «Κ. Λυκάκης, υπάλληλος του υπουργείου της Παιδείας· ότι το υπουργείον ο κ. Βαλασσόπουλος διεχειρίζετο εντίμως· ότι μετά την χειροτονίαν είδεν επιστολάς του Αργολίδος προς τον Βαλασσόπουλον· ότι κατά του Ανθίμου Αντωνοπούλου υπάρχει εκκρεμής δικογραφία από του 1867· ότι ο Κορομηλάς επί της υπουργείας Βαλασοπούλου εζήτει να γείνουν υπότροφα δύο τέκνα του· ότι το της εγκρίσεως του Αβερκίου Διάταγμα εκοινοποιήθη μετά 7 ημέρας από της υπογραφής· ότι τα διατάγματα ει και εγράφησαν περί τα τέλη Ιουνίου δια να υποβληθώσιν εις τον βασιλέα, υπεγράφησαν τη 1 αυγούστου. 

Κ. Φρειδερίκος τμηματάρχης του υπουργείου της Παιδείας· ότι μετά την χειροτονίαν δεν δύναται ν’ ανασταλή το διάταγμα της επικυρώσεως· ότι το διάταγμα της εγκρίσεως του Αβερκίου έδωκεν αυτώ ο υπουργός ειπών· φύλαξέ το, θα κοινοποιηθή όταν σου ειπώ· αυτός δε το εφύλαξε μέχρι της 7 Αυγούστου· ότι μετά την χειροτονίαν ο Αργολίδος έπεμψε  τω Βαλασσοπούλω επιστολήν περιέχουσαν χρήματα, προερχόμενα εκ συνεισφοράς των μονών διά τα ιερατικά σχολεία· ότι αυτός έγραφε τα διατάγματα της εγκρίσεως των αρχιερέων με το κενόν το όνομα του εγκρινομένου· ότι αι προτάσεις της Συνόδου εστάλησαν την 19 Ιουνίου εις το υπουργείον, τα δε διατάγματα εγράφησαν τη 25 ή 26 Ιουλίου και υπεγράφησαν τη 1 Αυγούστου»252 . 

Η εφ. "Ειρήνη" συνεχίζει να αρθρογραφεί την ώρα που η δίκη στο ειδικό δικαστήριο ήταν σε εξέλιξη, ολόκληρες αναλύσεις για να βελτιωθεί η κατάσταση στην Εκκλησία η οποία δεν διοικήθηκε με τους Αποστολικούς και Συνοδικούς Κανόνες και να ζητήσει την εφαρμογή του 2ου άρθρου του Συντάγματος διά της καταργήσεως του παράνομου καταστατικού που έγινε η αιτία να αναπτυχθεί "η μιαρά σιμωνίαν και δωροδοκίαν προς όλεθρον του όλου έθνους". Ζητάει επίσης να μειωθούν οι αρχιερείς από 31 σε 13 επισημαίνοντας το παράδειγμα της Ρωσίας. Στο ίδιο άρθρο γίνεται εκτενής αναφορά σε όσα συμβαίνουν στην αγγλικανική Εκκλησία για τους θεολογικούς διαλόγους που έγιναν στη Βόννη για την ένωση των Εκκλησιών253 .  Από τις στήλες των εφ. διαβάζουμε για τις καταθέσεις των μαρτύρων πως ο καθηγητής Γ. Καμαριώτης είπε ότι ο Τερζόπουλος παραδέχθηκε πως έκανε δώρα όπως και οι άλλοι αρχιερείς. Ο ιερέας Προκόπιος Δέδες ρωτήθηκε τι γνωρίζει για την υπόθεση, είπε πως ο αρχιεπ. Φθιώτιδος έγραψε επιστολή στον αρχιεπ. Καλλίνικο η οποία έλεγε: "μη σε νοιάζει Καλλίνικε, συ να κυττάζης να προφυλάττης την υγείαν σου και ας γράφους οι εφημερίδες" και πως ο αδελφός του Αργολίδος Βασίλειος δεν του έδινε να διαβάζει εφ., επειδή τον ενοχλούσαν να διαβάζει για τις δωροδοκίες. Ο Ν. Νάκης βιβλιοπώλης είπε πως ο Γούδας είναι εχθρός του Βαλασσόπουλου. Ο δικηγόρος Γ. Μοσχοβάκης είπε πως ο Βαλασσόπουλος ήταν τίμιος. Ο ιερέας Δ. Μητάκης είπε πως γνωρίζει τον Κομποθέκρα ως ενάρετο και μορφωμένο και έναν από τους καλύτερους κληρικούς της Κεφαλλονιάς, αλλά για το θέμα της δωροδοκίας γνωρίζει ότι είχε γράψει ο Τύπος. Ο ιερέας Ευστ. Αργυράτος είπε πως ο Κομποθέκρας τώρα έκανε εχθρούς, είναι ενάρετος και προκομμένος και πως σε ερώτηση του αν έδωσε ο αρχιεπ. χρήματα για να γίνει δεσπότης του είπε: "ψέματα, τέκνον μου, ψέμα και συκοφαντία είναι". Ο ιερέας Θεόκλητος Ρομπάτος είπε πως «ο αρχιεπ. Κομποθέκρας είναι ευπόληπτος και ενάρετος, αλλά δεν γνώριζε κάτι για δωροδοκία"254 . 

Η εφ. "Ελλάς" μεταξύ άλλων μαρτύρων γράφει πως ο Κ. Ρενιέρης διοικητής της Εθνικής Τραπέζης κατέθεσε πως τον αρχιεπ. Κεφαλληνίας του τον σύστησε "ο εν Βιέννη Βαρώνος Σίνας". Για τα επισκοπικά απάντησε πως "εν τοις σπουδαίοις κύκλοις οι μεν έλεγον ναι οι δε όχι", και πως ο ίδιος δεν είχε άποψη. Οι μάρτυρες Θεόφιλος Ιωάννου διάκονος και ο ιεροράπτης Δ. Νικολάου είπαν πως για μία χειροτονία αρχιερέως απαιτούνται για την Εκκλησία, τους ιερείς κ.λπ. μικρά δώρα περίπου 3-5 χιλιάδες δρχ., ενώ για τα αρχιερατικά 12-15, 20 χιλιάδες δρχ. Ο ιερέας Ιωάννου ήταν διάκονος του αρχιεπ. Αβερκίου, είπε πως η κοινοποίηση του διατάγματος του Αβερκίου καθυστέρησε λίγες μέρες για πολιτικούς λόγους. Βεβαιώθηκε στη δίκη πως ο διορισμός του Κομποθέκρα συνάντησε δυσκολίες για πολιτικούς λόγους, επειδή θεωρήθηκε πως τον υποστήριζε ο Λομβάρδος. Ο ιερέας Δέδες (ο οποίος ήταν διάκονος του Αργολίδος) έγραφε η εφ., υποστήριξε πως ο αρχιεπ. δεν έτρωγε ποτέ μαζί με τον αδελφό του Βασίλειο Τερζόπουλο αλλά με τον ίδιο, τους υπηρέτες του και τον πατέρα του. Η εφ. κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: "Εκ της καταθέσεως ταύτης αποδεικνύεται πλέον πασιδήλως η ψευδομαρτυρία των Τερζοπούλων, αφού ο πατήρ του αρχιερέως κατέθηκεν ότι ο υιός του δεν επέτρεπεν εις αυτόν, πολλώ δε μάλλον εις τους υιούς του ν' αναμιγνύωνται εις τας υποθέσεις του"255 . 

Η ίδια εφ. μας ενημερώνει πως έγινε η απολογία των δύο πρώην υπουργών. Πρώτος απολογήθηκε ο Βαλασσόπουλος ο οποίος ανέφερε τον τρόπο που συντάχθηκαν τα Β.Δ., δηλαδή πως η θέση των ονομάτων έμεινε κενή και ήταν προσωπική υπόθεση του  βασιλέως η εκλογή του προσώπου, ενώ απέκρουσε όλες τις κατηγορίες ως σκευωρίες εναντίον του. Ο Νικολόπουλος είπε ότι δεν είχε να προσθέσει ή να αφαιρέσει κάτι από την πρώτη του απολογία256

-139-