Κεφάλαιο 7: Συμπεράσματα

  Ο Άγιος Νεκτάριος υπηρέτησε την εκκλησία με αφοσίωση και ταπείνωση, χωρίς ποτέ να επιδιώκει την προσωπική του προβολή. Ως απλός μοναχός στη Χίο, ως κληρικός και επίσκοπος στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου, ως ιεροκήρυκας στην Ελληνική επαρχία, ως διευθυντής στη Ριζάρειο Σχολή και ως πνευματικός πατέρας των μοναχών στην ιερά μονή που ο ίδιος ίδρυσε στην Αίγινα, αναδεικνύεται σε εκκλησιαστικό ηγέτη όχι μέσα από τα αξιώματα και την εξουσία, αλλά μέσα από την αγάπη και την καθημερινή θυσία. Άσημος και άγνωστος κατά την καταγωγή του, έγινε μέγας ακολουθώντας την εντολή του Κυρίου: «ὃς ἐὰν θέλῃ ὑμῶν γενέσθαι πρῶτος, ἔσται πάντων δοῦλος» (Μάρκ. 10, 44). Η Αγία Γραφή, την οποία μελετούσε από έφηβος, αποτέλεσε γι’ αυτόν πρότυπο στη ζωή του. Έτσι, και στη διδασκαλία του και στα βιβλία του, η Αγία Γραφή και τα συγγράμματα των Πατέρων της εκκλησίας ήταν πάντα ο οδηγός του. Ο Άγιος στηρίζει και δικαιολογεί όλα όσα γράφει, πάνω στην  Καινή και την Παλαιά Διαθήκη και στους Πατέρες της εκκλησίας. Τον κανόνα της Αγίας Γραφής αναγνωρίζει ως το πληρέστατο οπλοστάσιο, από το οποίο ο πιστός μπορεί να προμηθεύεται επιχειρήματα για την αντίκρουση των άπιστων. Η σκέψη του θεμελιώνεται πάνω στην αυθεντία της Αγίας Γραφής. Οι ομιλίες του, γεμάτες από παραπομπές στην Καινή Διαθήκη, δείχνουν την άριστη γνώση της και την ακλόνητη πίστη του στην Αγία Γραφή και στους Πατέρες της εκκλησίας. 

Τα βασικά θέματα της πίστης αποτελούν το κεντρικό θέμα των ομιλιών του: η αλήθεια της πίστης, η υπομονή στις θλίψεις, η εμπιστοσύνη στον Θεό, η αληθινή ελευθερία του ανθρώπου, η αγάπη και η λατρεία προς τον Θεό, η σωτηρία του ανθρώπου, η μετάνοια, η εξομολόγηση και η θεία ευχαριστία αναλύονται με μεθοδικό τρόπο και οι απόψεις του τεκμηριώνονται με τον λόγο της Αγίας Γραφής. Κλείνει πάντα τις ομιλίες του με προτροπές προς τους πιστούς για τήρηση των κανόνων της εκκλησίας και για τη σωτηρία της ψυχής. 35 χρόνια συγγραφικής δραστηριότητας και ένας πνευματικός και διανοητικός πλούτος που όλοι κληρονομήσαμε. Με το συγγραφικό του έργο, ο Άγιος Νεκτάριος επεδίωκε τη δόξα του Θεού και την πνευματική προαγωγή των πιστών. Ο θεολογικός λόγος του, ήρεμος και ουσιαστικός, δεν επηρεάζεται από τις οδυνηρές εκκλησιαστικές εμπειρίες των αδίκων παραγκωνισμών και μικροπρεπών συκοφαντιών, τις θλίψεις και τις δοκιμασίες. Αντίθετα, διατηρεί την ήρεμη βεβαιότητα στη δύναμη και την αλήθεια του Ευαγγελίου. Οι δικές του εμπειρίες  πίστης και υπομονής δίνουν στα κείμενά του ιδιαίτερη εσωτερική δύναμη και πειθώ283 .Επίσης, ο Άγιος Νεκτάριος συνέδεσε αρμονικά εκκλησιαστικά διακονήματα που σήμερα κάποιοι τα θεωρούν ως αντίθετα: Θεολογικό στοχασμό και υπεύθυνη εκκλησιαστική διοίκηση, μοναχική άσκηση και κοινωνική ευαισθησία και προσφορά, συστηματικό κηρυκτικό έργο και σιωπηρή βιοτή. Αποτέλεσε πιστό αντίγραφο του αποστολικού ήθους στην εποχή μας284 . Η ζωή του, ζωή στερήσεων, θλίψεων, πόνων, καρτερίας, δακρύων, ταπεινώσεων και διωγμών. Σε όλη του τη ζωή τον συνόδευε ο Σταυρός. Σήμερα που οι ισχυροί της εποχής του έχουν ξεχαστεί, ο Άγιος Νεκτάριος συνεχίζει ως «ήλιος άδυτος». Ο διωγμένος ιεράρχης, ο ερημίτης της Αίγινας, έγινε η δόξα της Εκκλησίας και η ιερά μονή του έγινε ακτινοβόλος φάρος και σημείο αναφοράς όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για όλους τους ορθόδοξους285 .

-103-