Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης, Θεολόγος
Ὁ χριστιανισμός εἶναι Ἐκκλησία μαρτύρων καί δέν ὑπάρχει ἐποχή χωρίς μάρτυρες, διότι ὁ Ἐχθρός τοῦ ἀνθρώπου (ὁ διάβολος) δέν παύει στιγμή νά πιέζει τούς φίλους τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, τούς υἱούς τοῦ φωτός, ν’ ἀρνηθοῦν τήν πίστη τους καί νά πέσουν στά νύχια του. Τό τέλος τοῦ 19ου αἰώνα καί ὁ 20ός αἰώνας λαμπρύνονται μέ τό αἷμα ἑκατομ μυρίων μαρτύρων, ἀρχίζοντας ἀπό τούς 222 Κινέζους ἁγίους νεομάρτυρες τοῦ Πεκίνου (Ἰούνιος 1900) καί συνυπολογίζοντας τά πλήθη τῶν Ἑλλήνων ὀρθοδόξων πού βασανίστηκαν καί θανατώθηκαν ποικιλοτρόπως (ἀλλά δέν τούρκεψαν) στόν Πόντο, τήν Καππαδοκία καί τά μικρασιατικά παράλια, τίς ἑκατοντάδες χιλιάδες Σέρβους πού κατεσφάγησαν ἀπό τούς Οὐστάσι κατά τό Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (ἀλλά δέν ἐκλατινίστηκαν) καί τούς ἀναρίθμητους ὀρθοδόξους μάρτυρες πού θυσιάστηκαν ὡς χριστιανοί στά διάφορα ἀθεϊστικά καθεστῶτα, ὅπου Γῆς, καθώς καί στά φασιστικά καθεστῶτα καί τίς κατεχόμενες ἀπό τούς ναζί χῶρες (ὅπως οἱ ἅγιοι ὀρθόδοξοι μάρτυρες τῶν Παρισίων, 20 Ἰουλίου, ὁ ἅγιος Γρηγόριος Περάντζε τοῦ Ἄουσβιτς, 6 Δεκεμβρίου, ὁ ἅγιος Ἀλέξανδρος Σμορέλ–13 Ἰουλίου– στή ναζιστική Γερμανία κ.ἄ.). Ὁ 21ος αἰώνας ἐξάλλου εἶναι ἤδη αἰώνας πολλῶν μαρτύρων, πού σφαγιάζονται, ἀλλά δέν ἀρνοῦνται τόΧριστό, στήν Ἀσία(ἰδίως στή Συρία) καί τήν Ἀφρική (Β. Ἀφρική, Νιγηρία, Κένυα κ.ἀ.) κάτω ἀπό τή σπάθη τοῦ τζιχαντισμοῦ. Οἱ μάρτυρες αὐτοί εἶναι εἴτε ὀρθόδοξοι, εἴτε Κόπτες καί Σύριοι «ἀντιχαλκηδόνιοι» χριστιανοί (δηλ. ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων μονοφυσιτῶν, πού ἔχουν σχηματίσει στήν Αἴγυπτο, τή Συρίακ.ἀ. συμπαγεῖς χριστιανικές κοινότητες ἑκατομμυρίων χριστιανῶν ἤδη ἀπό τόν 5ο αἰώνα μ.Χ.), εἴτε ἄλλοι, ἐνῶ ὑπάρχουν καί μεμονωμένα μαρτύρια, ὅπως τοῦ ἱεραποστόλου π. Δανιήλ Συσόεφ στή Μόσχα στίς19 Νοεμβρίου 2009. Πόσοι ἀπό ὅλους αὐτούς εἶναι ἅγιοι, ὁ Θεός τό ξέρει. Ὁρισμένοι ἤδη ἔχουν ἐπισημανθεῖ ἀπό τήν Ἁγία μας Ἐκκλησία καί ἡ ἁγιότητά τους ἔχει διακηρυχθεῖ. Ἀλλά καί στίς δικές μας «εἰρηνικές» κοινωνίες, καθημερινά ζοῦμε τό «μαρτύριο τῆς συνειδήσεως»: τούς χριστιανούς, ὅταν ὄντως προσπαθοῦν νά ἐφαρμόσουν τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ, δέν τούς καῖνε ζωντανούς, δέν τούς ἀποκεφαλίζουν, ἀκόμη δέν τούς ἀπολύουν ἀπό τήν ἐργασία τους (σέ δυτικές χῶρες παρατηρεῖται καί αὐτό), ἀλλά τούς ὑποτιμοῦν, τούς χλευάζουν, τούς ἐκβιάζουν ψυχικά, τούς θέτουν στό περιθώριο ὡς «ἰδιόρρυθμους», ἀντί νά τούς ὑψώσουν ὡς παραδείγματα πρός μίμησιν γιά νά πάψει ἡ κοινωνία ὅλων τῶν χωρῶν νά μετατρέπεται ὁλοένα καί περισσότερο σέ κόλαση. Ποιοί τά πράττουν αὐτά; Οἱπολλοί, εἴτε ἐπιθετικοί ἀθεϊστές, εἴτε ἐπίσης «χριστιανοί», ἀλλά ὑποκριτές «χριστιανοί», ἐπαναπαυμένοι στήν ψευδαίσθηση ὅτι οἱ ἴδιοι εἶναι δίκαιοι καί πώς, ὅποιος λαμβάνει σοβαρά ὑπόψιν τήν ἐντολή γιά ἀγάπη στούς ἐχθρούς καί ὅποιος νηστεύει, ἐξομολογεῖται, ἐκκλησιάζεται, δέν κλέβει, δέν μοιχεύει, δέν ἐξαπατᾶκ.τ.λ., εἶναι ἀκατάλληλος γιά τήν ἐκτίμησή τους. Ἔτσι εἶναι, ἀδελφοίμου χριστιανοί. Ὅπως ἐπισημαίνει ἕνας σύγχρονος ὀρθόδοξος ἱερέας: «Κάθε ἅγιος, ὅταν εἶναι ζωντανός, βρίσκεται πάντα ἐπικηρυγμένος, διότι ὡς ἀληθινός καί τίμιος εἶναι πάντα ἀπρόβλεπτος καί μία ὡρολογιακή βόμβα γιά τά ἀνθρώπινα στεγανά καθεστῶτα(βλ. ἅγιοἈθανάσιο, ἅγιο Νεκτάριο, ἅγιο Γαβριήλ ἐκ Γεωργίας κ.ἄ.). Μετά θάνατον ὅμως καθίσταται ἐξ ἀντιθέτου ἀνα-κηρυγμένος, ἀφοῦ ὡς νεκρός εἶναι ἀκίν δυνος καί ἀσφαλής γιά τήν ψευτιά αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Κάθε Χριστιανός λοιπόν, ὡς μιμητής τοῦ ἴδιου τοῦ ἀντιλεγόμενουΧριστοῦ(Λουκ. β' 34), πρέπει πάντα νά εἶναι καί ἐτοῦτος ἀντιλεγόμενος, μή προσδιορίσιμος σέ ἀνθρώπινα καλούπια, κατηγορίες καί ὁμοιομορφίες, καί νά μήν τόν συλλαμβάνει κανένας πουθενά, ὡςἀεικίνητομέσαστήνθεϊκήἀπέραντη ἀλήθεια, πράγμα τό ὁποῖο θά τόν καθιστᾶ πάντα ἀπρόβλεπτο καί ἐπικίνδυνο, λαμβάνοντας μοιραίως τόν δρόμο τῆς ἀπόρριψης καί τῆς ἀποδοκιμασίας» (π. Διονύσιος Ταμπάκης, ἄρθρο «Μπῆκες στά συρταράκια σου;», στό διαδίκτυο).
Τό μαρτύριο τοῦ ἁγίου Ματθαίου στό Ρέθυμνο
Ἡ ὀθωμανική κατάκτηση τῆς Κρήτης ἄρχισε ἀπό τά Χανιά τό1645, ἐνῶ τό Ρέθυμνο ἔπεσε ἕνα χρόνο ἀργότερα. Ὁ ἅγιος νεομάρτυς Ματθαῖος ὁ ἐκ Γερακαρίου ἔζησε κατά τόν πρῶτο αἰώνα τῆς Τουρκοκρατίας στό νησί, περίοδο βίας καί τρομοκρατίας, κατά τήν κύμα ἐξισλαμισμῶν (συχνά φαινομενικῶν) λόγῳ τῶν ἀφόρητων συνθηκῶν ζωῆς τῶν χριστιανῶν. Ὁ ἅγιος, ἄν καί γιός ἱερέα–τοῦ παπᾶ Γεώργη ἀπό τό Γερακάρι– ἔγινε μουσουλμάνος καί νυμφεύθηκε τήν Ἀϊσέ, κόρη τοῦ μουσουλμάνου κασάπμπαση, δηλ. τοῦ«πρώτου τῶν κρεοπωλῶν» τοῦ Ρεθύμνου. Ζοῦσε στό τουρκοκρατούμενο Ρέθυμνο (περιορι σμένο τότε στή σημερινή Παλαιά Πόλη) καί συγκεκριμένα στή συνοικία Γιαλί, ἡ ὁποία συμπίπτει μέ τή δική μας ὁδό Ἀρκαδίου. Ὅμως ἡ σύζυγός του τόν ἔβλεπε κάθε πρωί καί βράδυ νά κάνει τό σταυρό του. Ἀρχικά τῆς εἶπε πώς ἐπρόκειτο γιά κατάλοιπο τῆς προηγούμενης ζωῆς του, πού τοῦ εἶχε γίνει συνήθεια· στήν ἐπιμονή της ὅμως, παραδέχτηκε ὅτι ἦταν χριστιανός. Ἐκείνη τότε τόν πρόδωσε, καταδίδοντάς τον στίς ὀθωμανικές ἀρχές ὡς ἐξωμότη ἀπό τό Ἰσλάμ. Ὁ ἅγιος κλήθηκε καί παρουσιά στηκε ἐνώπιον τοῦ καδῆ(ἤ, ὅπωςλέμεστά ἑλληνικά, τοῦἱεροδίκη), τοῦ δικαστικοῦ λειτουργοῦ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, πού ἐκδίκαζε τίς ὑποθέσεις μέ βάση τόν μουσουλμανικό θρησκευτικό νόμο (τόν, κατά τούς μουσουλμάνους, «ἱερό νόμο»). Ἐκεῖ, παρά τή βεβαιότητα τῆςθανατικῆς τουκαταδίκης, ὁμολόγησε τήν πίστη του καί μάλιστα κατ’ ἐπανάληψιν, δηλώνοντας: «Ἐγώ Χριστιανός ἐγεννήθηκα καί Χριστιανός θ’ ἀποθάνω». Ὁ ἱεροδίκης τόν καταδίκασε σέ ἀποκεφαλισμό. Ἡ καταδίκη του ἁγίου συνέβη τήν 1η Μαρτίου τοῦ ἔτους 1112 τῆς μουσουλμανικῆς χρονολόγησης (ἔτος Ἐγίρας) καί τό ἔγκλημά του ἐθεωρεῖτο ἡ ἐξωμοσία ἀπό τό Ἰσλάμ, ὅτι δηλαδή, ἐνῶ ἦταν μουσουλμάνος, ἔγινε χριστιανός. Κατά τόν μουσουλμανικό θρησκευτικό νόμο, ἡ ἐξωμοσία ἀπό τόἸσλάμ πρός ὁποιανδήποτε θρησκεία τιμωρεῖται μέ θάνατο (βλ. σειρά ἄρθρων στήν ἑνότητα «Ἀποστασία» στόν ἱστότοπο «Greek Mur tadeen: Ἕλληνες ἀποστάτες ἀπό τό Ἰσλάμ», https://greekmurtadeen.wordpress.com/)
Γιά τή συνέχεια δέν ὑπάρχει καμία κατα γεγραμμένη πληροφορία. Φαίνεται ὅμως ὅτι, μετά τήν ἐκτέλεσή του, κάποιοι συγχω ριανοί του Γερακαριανοί (ἴσως μάλιστα συγγενεῖς του ἤ ἐνδεχομένως καί ὁ ἱερέας πατέρας του) πῆραν τό ἱερό λείψανό του καί τό ἐνταφίασαν στήν πλαγιά τοῦ ὅρους Κέντρος (εἰκ. 4), νότια του χωριοῦ, σέ τοποθεσία πού ἔμεινε γνωστή μέ τό τοπωνύμιο «στοῦ Μαθιοῦ τό μνῆμα» ἤ«στοῦ Μαθιουλῆ τό μνῆμα» καί «στοῦ Μαθιουλάκη τό μνῆμα» (Μαθιός, ΜαθιουλήςκαίΜαθιουλάκηςεἶναι ὑποκοριστικά τοῦ ὀνόματος Ματθαῖος). Μάλιστα, σέ κάποια ἀπόσταση ὑψηλότερα, βρίσκεται τοποθεσία μέ τό ὄνομα «τσῆ Παπαδιᾶς τό μνῆμα», ὅπου εἰκάζεται ἀπό τόν τοπικό πληθυσμό ὅτι ἐτάφη–ὑπό ἄγνωστες συνθῆκες– ἡ μητέρα του.
Οἱ ταφές αὐτές ἔγιναν σ’ ἐκείνη τήν ὀρεινή
περιοχή πιθανόν γιά τόν φόβο τῶν Ὀθω
μανῶν, ἴσως δέ ἡ ἔκταση ἐκείνη ἀνῆκε στήν
οἰκογένεια τοῦ ἁγίου. Ἄν ὅλη ἡ βουνοπλαγιά
ἦταν ἤδη ἁρπαγμένη ἀπό «Τούρκους»(δηλ.
μουσουλμάνους), ἴσως τά συγκεκριμένα ση
μεῖα παραχωρήθηκαν ἀπό συγγενεῖς του
κρυπτοχριστιανούς, πού πιθανόν φύλασσαν
τίς δύο ταφές μυστικές γιά χρόνια ἀπό τούς
ὑποτιθέμενους ὁμοθρήσκους τους. Ὅλα αὐτά
βεβαίως δέν ὑπερβαίνουν τό ἐπίπεδο τῆς
εἰκασίας.
Σύμφωνα μέ τίς μαρτυρίες ἡλικιωμένων
Γερακαριανῶν, ὁ συγκεκριμένος τάφος
ὑπῆρχε μέχρι τά μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ1990
(ἐγκαταλελειμμένος ὅμως ἀπό αἰῶνες καί
ἀνερεύνητος γιά ἱερά λείψανα– τά ὁποῖα
ἴσως εἶχαν ἀνακομισθεῖ ἤδη ἀπό τήν ἐποχή
τῆς Τουρκοκρατίας καί δέν γνωρίζουμε τήν
τύχη τους), ὁπότε μιά ἀνεπιτυχής προσπάθεια
διάνοιξης ἁμαξιτοῦ δρόμου στήν περιοχή
ἐπέφερε τήν καταστροφή του. Σήμερα, δυ
στυχῶς, μόνο σωριασμένες πέτρες καί βράχια
στήν κατηφορική πλαγιά μᾶς ἐπιτρέπουν νά
ὑποθέσουμε τήν ἀκριβῆ θέση του.
Τό Γερακάρι ἤ ὁ Γερακάρης, τό χωριό τοῦ
ἁγίου, πού ἀνήκει στήν παλαιά ἐπαρχία καί
τό σημερινό δῆμο Ἀμαρίου, χτισμένο στό
ὅρος Κέντρος καί σέ ὑψόμετρο 680 μ., εἶναι
ἕνα ἀπό τά ψηλότερα χωριά τῆς Κρήτης, μέ
ἱστορικές ρίζες στή βυζαντινή ἐποχή, ὅπως
μαρτυρεῖ καί τό ὄνομά του (γερακάρης =
ἐκπαιδευτής κυνηγετικῶν γερακιῶν). Ἀνα
φέρεται ἤδη στίς καταγραφές τοῦ 16ου αἰώνα
(ἀπό τόν Φραντζέσκο Μπαρότσι καί τόν
Καστροφύλακα). Στό βιβλίο Τό Ὀθωμανικό
Κτηματολόγιο τοῦ Ρεθύμνου, σελ. 445-446,
καταγράφονται, τό 1670, 83 χριστιανικές
ἰδιοκτησίες γῆς (μεταξύ αὐτῶν δύο ἐκκλη
σιαστικές) καί 10 «τουρκικές» (μουσουλμα
νικές). Πόσοι ἀπό αὐτούς πιθανόν ἦταν κρυ
πτοχριστιανοί, δέν μποροῦμε νά γνωρίζουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου