Ἡ ἀρετὴ τῆς σιωπῆς

Ἀρχιμ. Ἐφραίμ Μιλτιάδου, Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς
Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Σπάρτης
Η σύγχρονη κοινωνία ποὺ ζοῦμε εἶναι
ἐξαρτημένη ἀπὸ τὴν πολυφωνία, τὴν πολυ-
λογία καὶ τὴν ἀκατάσχετη ροὴ τῶν ποικίλων
πληροφοριῶν. Ὅλοι μιλᾶνε καὶ κανεὶς δὲν
ἀκούει. Ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος πολὺ
εὔστοχα μᾶς τονίζει ὅτι τὸ ἀποτέλεσμα μυ-
ρίων λόγων εἶναι ἡ σιωπή.
Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ μάθει νὰ σιωπᾶ,
νὰ ἀκούει γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ἐπεξεργάζεται
σωστὰ τίς πληροφορίες καὶ νὰ διαμορφώ-
νει ἀντικειμενικὴ ἄποψη. Ὅποιος μπορεῖ νὰ
βάλει φρένο στὸ στόμα του μπορεῖ νὰ
βάλει φρένο καὶ στὸ σῶμα του ὁλόκληρο
καί στὴν ὕπαρξή του γενικότερα.
Οἱ σύγχρονοι ψυχολόγοι ἐπιβεβαιώνουν
αὐτὰ ποὺ λέγουν οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας
ἐδῶ καὶ δυὸ χιλιάδες χρόνια. Δηλαδὴ ὁ
ἄνθρωπος ποὺ μιλάει συνεχῶς καὶ θέλει νὰ
ἐπιβάλλει τήν ἄποψή του εἶναι ἀνασφαλὴς
καὶ ἐσωτερικὰ ἀνεπαρκής. Προσπαθεῖ νὰ
πείσει τὸν ἀκροατή του μὲ χίλια δυὸ
ἐπιχειρήματα, ἐνῶ ἡ ζωὴ του εἶναι
ἀκατάστατη γιατί ὑπάρχει ἀνακολουθία
λόγων καὶ ἔργων. Ἐάν ὁ ἄνθρωπος δὲ γεμί-
σει ἐσωτερικὰ μὲ τὴν παρουσία τοῦ
Χριστοῦ, στὴν οὐσία μένει ἄδειος κινώντας
τὰ χείλη του καὶ ὄχι τὴν καρδιά του. Ὁ Κύ-
ριός μας στὴν ἐπίγεια διαδρομὴ του ἔλεγε
τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἐνῶ ἡ
σιωπὴ Του μπροστὰ στὸν Πιλάτο
δημιουργεῖ σεβασμὸ καὶ ἐντύπωση.
Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἐπειδὴ ὁμίλησε,
ἔκλαυσε πικρά. Ὁ Κύριος παρεχώρησε νὰ
ταπεινωθεῖ καὶ συγκεντρωθεῖ περισσότερο
στὸν ἑαυτό του, γιατί τὰ μεγάλα λόγια εἶναι
ἀνέξοδα καὶ ἀνώδυνα.
«Κρεῖσον πεσεῖν ἀπό ὕψους εἰς γῆν ἤ ἀπὸ
γλώσσης » (Σοφία Σειρὰχ κ΄, 18). Δηλαδὴ τὸ
πέσιμο ἀπὸ ψηλά μᾶς τραυματίζει
σωματικὰ ἐνῶ τὸ πέσιμο ἀπὸ τὰ λόγια μας
γκρεμίζει καὶ ζημιώνει τὴν ψυχή μας.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακας μᾶς λέγει ὅτι
ἡ ἠρεμία καὶ ἡ σιωπὴ ἐνὸς ταπεινοῦ ἀνδρὸς
καταργεῖ τὴν κενόδοξη καυχησιολογία ἑνὸς
ἄλλου.
Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Θεὸς ἀπουσιάζει
ἀπὸ τὴ ζωὴ ἑνὸς ἀνθρώπου αὐτός
προσπαθεῖ μὲ κάθε τρόπο νὰ ἀναπληρώσει
τὸ κενὸ μὲ κούφια λόγια, μὲ λογικοφανῆ
ἐπιχειρήματα χωρὶς οὐσιαστικὸ περιεχό-
μενο.
Ἕνας σύγχρονος καλλιτέχνης ἔλεγε πολὺ
ἔξυπνα ὅτι οἱ λέξεις σήμερα ἔχουν χάσει τὸ
νόημά τους. Ἄλλα λέγει ὁ ἄνθρωπος, ἄλλα
ἐννοεῖ καὶ ἄλλα κάνει. Γι’ αὐτὸ εἶναι δύ-
σκολο νὰ συνεννοηθοῦμε μεταξύ μας γιατί
δὲν ὑπάρχει ἡ γλώσσα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς
εἰλικρίνειας.
Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης στὶς διδαχὲς
του πολὺ σοφά μᾶς διδάσκει ὅτι σήμερα οἱ
περισσότεροι ἄνθρωποι μιλοῦν πολλὲς
ξένες γλῶσσες καὶ ὅμως τὴν πνευματικὴ
γλώσσα δὲν τὴν κατέχουνε, γι’ αὐτὸ καὶ
ὑπάρχει σύγχυση, ἀκαταστασία καὶ
ἀσυνεννοησία.
Ὁ Ἅγιος Κλήμης Ἀλεξανδρείας ἔλεγε:
«Ὅταν οἱ ἄθεοι ἀκοῦνε ἀπό τό στόμα μας
τό κήρυγμα περί Θεοῦ, θαυμάζουν τό
μεγαλεῖο καί τήν ὀμορφιά Του. Ὅταν ὅμως
ἀνακαλύπτουν ὅτι οἱ πράξεις μας δέν εἶναι
ἄξιες τῶν λόγων μας, τότε στρέφονται ἀπό
τό θαυμασμό στή βλασφημία, λέγοντας ὅτι
πρόκειται γιά παραμύθι καί πλάνη».
Συμπερασματικὰ πρέπει νὰ μιλᾶμε προ-
σεκτικά. Νὰ ἀφήνουμε χῶρο στὴν καρδιά
μας γιὰ νὰ μιλάει ὁ Χριστός μὲ τὸ
ἀλάνθαστο Πανάγιο στόμα Του. Ἄς λέμε τὰ
ἀπαραίτητα καὶ ἂς μὴν προσπαθοῦμε νὰ
πείσουμε τοὺς ἄλλους μὲ τὰ λόγια μας. Ἡ
ζωή μας πρέπει νὰ μιλήσει ἐκκωφαντικὰ καὶ
τότε θὰ μιλήσουν καὶ τὰ λόγια μας. Νὰ πά-
ρουμε ὡς παράδειγμα τὸν Κύριό μας γιὰ νὰ
βαδίσουμε μὲ ἀσφάλεια στὴ ζωή μας. Νὰ
λέμε λίγα καὶ νὰ κάνουμε πολλά. Αὐτὴ εἶναι
ἡ καλύτερη μέθοδος ποὺ ὁδηγεῖ σίγουρα σὲ
πνευματικὲς ἀναβάσεις. Ἡ σιωπή μας, ἐάν
ἔχει πνεῦμα Θεοῦ, πολλὲς φορὲς εἶναι
εὔλαλη. Ἐξάλλου ἡ σιωπὴ εἶναι τὸ μυστήριο
τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ μᾶς
ἀναφέρει στὰ συγγράμματά του ὅτι περισ-
σότερο ἀπό ὅλες ἀρετές ἄς ἀγαπήσουμε τὴ
σιωπὴ γιατί αὐτή θὰ μᾶς ὁδηγήσει στὸν Πα-
ράδεισο, ἐνῶ ἕνας Ἅγιος Ἀσκητὴς ἔλεγε
χαρακτηριστικὰ «ὅσες φορὲς ὁμίλησα τὸ
μετανόησα καὶ ὅσες φορὲς δὲν μίλησα
οὐδέποτε τὸ μετανόησα». Ἄς τούς
ἀφουγκραστοῦμε γιὰ νὰ μιμηθοῦμε τὴν
φωτεινὴ ζωὴ τους.
περιοδικο ''οσιος Νικων'' 202