Ὁ Ἅγιος Εὐστάθιος καὶ ἡ συνοδεία του, Θεοπίστη ἡ σύζυγός του, Ἀγάπιος καὶ Θεόπιστος τὰ παιδιά του

Ὁ Εὐστάθιος ἦταν ἀξιωματικὸς περίβλεπτος στὴ Ρώμη. Στὴ χριστιανικὴ πίστη προσῆλθε μὲ θαυμαστὸ τρόπο. Ὅταν κάποτε κυνηγοῦσε ἕνα ἐλάφι, εἶδε στὰ κερατά του νὰ φέρει σταυρὸ καὶ ἄκουσε μία φωνὴ ποὺ τὸν καλοῦσε στὴν ὀρθὴ πίστη. Ἔτσι πίστεψεκαὶ βαπτίστηκε μὲ τὸ ὄνομα Εὐστάθιος ἀπὸ Πλακίδας ποὺ ὀνομαζόταν πρίν, καθὼς ἐπίσης καὶ ἡ γυναῖκα του Τατιανὴ σὲ Θεοπίστη, ἀλλὰ καὶ τὰ δυό τους παιδιὰ Ἀγάπιος καὶ Θεόπιστος. 

Ὅταν ὁ αὐτοκράτωρ Τραϊανὸς ἔμαθε ὅτι ἀσπάσθηκε τὸ χριστιανισμό, τοῦ ἀφαίρεσε τὸν ἀνώτερο στρατιωτικὸ βαθμὸ ποὺ εἶχε καὶ τὸν ἐξόρισε μὲ ὅλην του τὴν οἰκογένεια. Κατὰ τὴν πορεία ὅμως, τὸν χώρισαν ἀπὸ τὴν σύζυγό του Θεοπίστη καὶ τὰ δυό του παιδιά, τὸ Θεόπιστο καὶ τὸν Ἀγάπιο. Τὸ γεγονὸς αὐτό, πίκρανε πολὺ τὸν Εὐστάθιο. 

Μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὅταν ὁ Τραϊανὸς περιῆλθε σὲ μεγάλη πολεμικὴ δυσχέρεια, θυμήθηκε τὸν ἰκανότατο ἀξιωματικό του Εὐστάθιο. 

Τὸν ἐπανέφερε λοιπὸν στὴν ὑπηρεσία, καὶ ὁ Εὐστάθιος μὲ τὴν γενναιότητα ἀλλὰ καὶ τὴν στρατηγικὴ ποὺ τὸν διέκρινε συνετέλεσε κατὰ πολὺ στὴν νίκη. Στὸ δρόμο μάλιστα, βρῆκε τὴν οἰκογένειά του καὶ ἔνοιωσε μεγάλη χαρά. 

Ὁ διάδοχος, ὅμως, τοῦ Τραϊανοῦ, Ἀδριανός, ἀπαίτησε ἀπὸ τὸν Εὐστάθιο νὰ παραστεῖ στὶς θυσίες τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν. Ὁ Εὐστάθιος, βέβαια, ἀρνήθηκε, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βασανιστεῖ αὐτὸς καὶ ἡ οἰκογένειά του. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τους στὸ Χριστὸ ἐνδυνάμωνε τὴν ψυχή τους στὰ βασανιστήρια, ἐνθυμούμενοι μάλιστα τοὺς θείους λόγους, ποὺ λένε: «Μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμὸν ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς, ὃν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν». Πανευτυχής, δηλαδή, εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ βαστάει μὲ ὑπομονὴ τὴν δοκιμασία τῶν θλίψεων. Διότι ἔτσι γίνεται σταθερὸς καὶ δοκιμασμένος, γιὰ νὰ πάρει τὸ λαμπρὸ καὶ ἔνδοξο στεφάνι τῆς αἰώνιας ζωῆς, ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος σ᾿ αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἀγαποῦν. 

Τελικά, ὁ Εὐστάθιος μὲ τὴν οἰκογένειά του πέθαναν μέσα σὲ χάλκινο πυρακτωμένο βόδι.