Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΗΝ ΔΡΑΜΑ , ΕΖΗΣΕ ΚΑΙ ΠΕΘΑΝΕ ΣΤΗΝ ΔΡΑΜΑ

(β' δημοσίευση)
Γιολάντα του Μομφερράτου   ή αλλιως  Ειρήνη η Μομφερατική.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση 1274    Κασάλε Μονφεράτο
Θάνατος 1317   Δράμα
Υπηκοότητα Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Θρησκεία Καθολικισμός

Πληροφορίες ασχολίας

Ιδιότητα μονάρχης

Οικογένεια

Σύζυγος Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος
Τέκνα Θεόδωρος Α΄ του Μομφερράτου
Σιμωνίς Παλαιολογίνα
Δημήτριος Παλαιολόγος
Ιωάννης Παλαιολόγος
Γονείς Γουλιέλμος Ζ, Μαρκήσιος του Μομφερά και Βεατρίκη της Καστίλης, Μαρκησία του Μομφερά
Αδέλφια Μαργαρίτα του Μομφερά
Ιωάννης Α΄, Μαρκήσιος του Μομφερά
Οικογένεια Οίκος των Αλεράμιτσι
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα Βυζαντινός αυτοκράτορας(1284–1317)
Ιστορικες  Λεπτομερειες

Η Γιολάντα του Μομφερράτου (1274 – 1317) μέλος του Οίκου των Αλεράμιτσι ήταν δεύτερη σύζυγος του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου.

 Η Γιολάντα ήταν κόρη του Γουλιέλμου Ζ΄ του Μομφερράτου και της δεύτερης συζύγου του Βεατρίκης του Οίκου της Ιβρέας, κόρης του Αλφόνσου Ι΄ της Καστίλης.

 Το 1284 ο χήρος από τον πρώτο γάμο του με την Άννα της Ουγγαρίας Ανδρόνικος Β΄, νυμφεύτηκε την Γιολάντα που μετονομάστηκε σε Ειρήνη ως αυτοκράτειρα.

 Ο Ανδρόνικος Β΄ και η Ειρήνη ήταν μακρινά ξαδέλφια, απόγονοι του Ανδρόνικου Άγγελου. 

Η μητέρα της Γιολάντας Βεατρίκη ήταν τρισέγγονη του Ιωάννη Β΄ Αγγέλου και της Γιολάντας, 5ης απογόνου του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού.

 Η Γιολάντα μετέφερε τα δικαιώματα του Μομφερράτου στο βασίλειο της Θεσσαλονίκης. Αργότερα αποδείχθηκε η Μαρκιωνία του Μομφερράτου δεν διέθετε άρρενες κληρονόμους της δυναστείας των Αλεράμιτσι και οι γιοι της Γιολάντας το κληρονόμησαν μετά τον θάνατο του αδελφού της Ιωάννη Α΄ του Μομφερράτου.
Στο μεταξύ, η βασίλισσα Ειρήνη, που είχε περάσει πολύ καιρό στη Θεσσαλονίκη, αποφάσισε, την περίοδο αυτή, να πάει στην πολίχνη της Δράμας, κάτι που συνήθιζε και από παλιά, για λόγους αναψυχής, όταν βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη.

 Ενώ, λοιπόν, ήταν εκεί, την έπιασε κακός πυρετός ο οποίος γρήγορα της οδήγησε στον θάνατο. Όταν ήρθε και η Κράλαινα ,βασιλισσα των Σερβων, Σιμωνιδα Παλαιολογινα,από τους Τριβαλλούς για το πένθος στης μητέρας της, διακομίστηκε το λείψανο στη Κωνσταντινούπολη, όπου και τάφηκε στη μονή του Παντοκράτορα .
Νικηφόρος Γρηγοράς (1295 − 1360).

Η Αυτοκράτειρα Ειρήνη ζούσε από το 1303 στη Θεσσαλονίκη. Στα τέλη του 1316 έφτασε στην πόλη της Δράμας, όπου υπήρχαν βασιλικά κτήματα και επαύλεις και συνήθιζε να μεταβαίνει για αναψυχή. Μετά από σύντομη ασθένεια πέθανε εκεί το έτος 1317.

 Ο Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Δράμας  που ανάγεται στον 14ο αιώνα, εικάζεται ότι συνδέεται με τον θάνατο και την πρώτη ταφή της Ειρήνης. 

Μετά το θάνατό της, μια στρατιωτική αποστολή ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη για να την μεταφέρει από τη Δράμα. Ετάφη στην Κωνσταντινούπολη.

              ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ Β΄ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
Οικογένεια
Με το γάμο της με τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο απέκτησε:
Ιωάννης Παλαιολόγος, νυμφεύτηκε την κόρη του Νικηφόρου Χούμνου.
Θεόδωρος Α΄ του Μομφερράτου
Σιμωνίς Παλαιολογίνα, παντρεύτηκε τον Στέφαν Ούρο Β΄ Μίλουτιν
Δημήτριος Παλαιολόγος, κυβερνήτης της Θεσσαλονίκης, κόρη του ήταν :
Ειρήνη, παντρεύτηκε τον Ματθαίο Καντακουζηνό.
Τρία άλλα τέκνα, ο Βαρθολομαίος, η Θεοδώρα και ο Ισαάκιος απεβίωσαν νωρίς.(Από τη Βικιπαίδεια).

Επιθυμώντας να ακολουθήσει το λατινικό τυπικό, η Ειρήνη ζήτησε η Αυτοκρατορία να μοιραστεί μεταξύ όλων των τέκνων του Ανδρόνικου Β΄, ώστε να εξασφαλίσει με αυτό τον τρόπο μερίδιο κληρονομιάς και για τα δικά της τέκνα, σε βάρος του Μιχαήλ Θ΄. Όταν ο Ανδρόνικος Β΄ αρνήθηκε, η Ειρήνη εγκατέλειψε την Κωνσταντινούπολη με τους γιους της και εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη, από όπου δεν έπαψε να μηχανορραφεί σε βάρος του συζύγου της[5]. Απεβίωσε εκεί το 1317.
https://wikiwand.com/el/

Η περιοχή της Δράμας έχει σημαντικούς δεσμούς με το Βυζάντιο.

Ακόμα και σήμερα διασώζονται τα Βυζαντινά τείχη, ο ναος της αγιας Σοφιας ,ο ναος των Αρχαγγελων, κυρίως αλλά και άλλα μνημεία.

Η Δραμα συνδέεται με την αυτοκρατορική οικογένεια των Κομνηνών (12ος αιώνας), η οποία κατείχε κτήματα στην περιοχή. 
Με τη μεσαιωνική Δράμα συνδέονται επισης ο κουροπαλάτης Αλέξιος Μανιάκης  και οι αυτοκρατορικές οικογένειες των Κομνηνών (Αλέξιος Κομνηνός, νόθος γιος του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού,12ος αι.) και οι  Παλαιολόγοι.

Με τη Δράμα συνδέονται επίσης δύο σημαντικές προσωπικότητες, η αυτοκράτειρα Ειρήνη - Ιολάνδη Παλαιολογίνα, ιδιοκτήτρια της περιοχής κληρονομικώ δικαιώματι (πέθανε στην πόλη γύρω στα 1317) και η Ελένη Ευφημία, κόρη του Καίσαρα Βοίχνα, ποιήτρια.(Αναδημοσίευση από την δραμινή εφημερίδα "Ψίθυροι".)
Ίσως να μην πέφταμε έξω εάν υποθέταμε ότι η αυτοκράτειρα Ειρήνη όταν ερχόταν στην Δράμα έμενε στην έπαυλη των Κομνηνών ,μιας και ήταν απόγονος Κομνηνών ,όπως πιθανόν και εκεί να άφησε την τελευταία της πνοή. Ερώτημα που μένει να απαντηθεί  είναι το που βρισκόταν αυτή η έπαυλη.

 Τα Βυζαντινά Ανάκτορα ("βασίλεια") της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, καταστράφηκαν στη μεγάλη λαϊκή εξέγερση των "Ζηλωτών" κατά του "Πρωτοστάτορα" (διοικητή) της Θεσσαλονίκης Θεόδωρου Συναδινού και των πλούσιων αρχόντων της πόλης, το καλοκαίρι του 1342.

             Η ανάμνηση του "παλατιού" έμεινε όμως στη λαϊκή παράδοση. 

Έτσι, όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη (1430), ονόμασαν τη συνοικία του ναού του Προφήτη Ηλία "Μπαλαάτ", που ίσως είναι η ελληνική λέξη "παλάτι", παραφρασμένη.

 Όταν μάλιστα μετέτρεψαν το ναό σε μουσουλμανικό τέμενος ("τζαμί"), το ονόμασαν "Εσκή-Σεράι τζαμί" (=τζαμί των Παλιών Ανακτόρων) και "Σαραλή τζαμί". Άλλωστε και οι Τούρκοι κοντά στον ίδιο χώρο έκτισαν και το ανάκτορο του Τούρκου διοικητή της πόλης, το "Κονάκι". 

Αλλά και το μεταγενέστερο Διοικητήριο,  που κτίσθηκε το 1891, πάλι την ίδια περιοχή τοποθετήθηκε, για να είναι σύμφωνο με την παράδοση που θέλει "επίσημο" το χώρο της περιοχής του ναού του Προφήτη Ηλία. 

Πολλά στοιχεία συνηγορούν στο ότι ο ναός του Προφήτη Ηλία κτίστηκε πάνω σε ερείπια των βυζαντινών ανακτόρων της Θεσσαλονίκης. Από αρχαιολογικές ανασκαφικές έρευνες μικρής κλίμακας που έγιναν γύρω από το ναό, διαπιστώθηκε πως είναι θεμελιωμένος κατά ένα μεγάλο μέρος σε βράχο και κατά το άλλο σε ερείπια παλιών κτισμάτων, πολλά μαρμάρινα στοιχεία των οποίων  υπάρχουν και ακόμα σήμερα στη γύρω περιοχή. Η θεμελίωση αυτή του ναού πάνω σε ανομοιογενή βάση ήταν η αιτία των πολλών ζημιών και ρηγματώσεων που έπαθε με την πάροδο των χρόνων, γεγονός που ανάγκασε να ληφθούν μέτρα για την προστασία του κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, με την κατασκευή τεράστιων λίθινων αντηρίδων, που κατεδαφίσθηκαν μετά τη ριζική αναστήλωση του μνημείου.

Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ  ΣΤΗΝ ΔΡΑΜΑ ;

Σύμφωνα  με τις σύγχρονες αρχαιολογικές γνώμες (Νοε 2019)  είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί  επακριβώς  η θέση του  κτίσματος που χρησίμευε ως αυτοκρατορικό ενδιαίτημα. Το πιο πιθανό  είναι να βρισκόταν  μέσα  στο φρούριο  της Δράμας. Το φρούριο αυτό  ορίζεται από τα απομεινάρια των τειχών που περικλείουν μια έκταση 40 περίπου στρεμμάτων. Ο ναός της Αγίας Σοφίας  είναι το μόνο βυζαντινό κτίριο που διατηρείται  από εκείνη την εποχή.