Ἡ Μαρία ἦταν «πλήρης πασῶν τῶν χαρίτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος», κατά τόν Μέγα Ἀθανάσιο.

                                     
                                     

Η μεγάλη ταπεινοφροσύνη τῆς πλατυτέρας τῶν οὐρανῶν Θεοτόκου ἐκφράζεται καὶ μὲ τὴ συνέχεια τῶν ὅσων λέγει στὴν Ὠδή της. 

Ὅλες οἱ γενεὲς τῶν πιστῶν θὰ μὲ μακαρίζουν, προσθέτει, ὄχι διότι εἶμαι ἄξια μακαρισμοῦ, ἀλλὰ διότι «ἐποίησέ μοι μεγαλεῖα ὁ δυνατός» (Λουκ. α΄ 49). Διότι ὁ παντοδύναμος Θεὸς ἐργάσθηκε σὲ μένα μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ἔργα. Πράγματι· ἰλιγγιᾶ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς ὅταν ἀναλογισθεῖ τὰ ὅσα ἐργάσθηκε ὁ Θεὸς στὸ πρόσωπο τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Διότι αὐτὰ ὑπερβαίνουν τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ καὶ ἀντίληψη. 

Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἀποδίδει στὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Ἂς ἀναφέρουμε μερικὰ ἀπὸ τὰ μεγαλεῖα αὐτὰ τῆς παντοδυναμίας τοῦ Κυρίου. 

 1. Ὁ ἄναρχος Θεὸς προόρισε τὴν Κόρη τῆς Ναζαρὲτ «νὰ γίνῃ κατὰ σάρκα» μητέρα τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ του. 

Ἀπὸ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος, ἀπὸ ὅλους ὅσοι ἔζησαν πρὶν ἀπὸ τὸν Νόμο καὶ κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Νόμου ἐξέλεξε μόνον αὐτήν, τὴν «δικαίαν ἐκ τῶν δικαίων καὶ ἁγίαν ἐκ τῶν ἁγίων», αὐτὴν μὲ τὴν ἀσύγκριτη καθαρότητα· ὄχι μόνο τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ καὶ τὴν καθαρότητα τοῦ ἀπαθεστάτου σώματός της1. 

 2. Ὁ ἄπειρος Θεὸς οἰκονόμησε τὴ σύλληψη τῆς Παρθένου στὴν κοιλία τῆς μητέρας της, τῆς στείρας Ἄννας, γι’ αὐτὸ καὶ λέγεται «ἡγιασμένη ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτῆς». 

Εἶναι δὲ «μεγαλεῖον» χαρακτηριστικὸ μόνο στὴν Παρθένο καὶ τοῦτο: Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀναφέρονται στεῖρες γυναῖκες οἱ ὁποῖες γέννησαν ἐξ ἐπαγγελίας, ὅπως ἡ Σάρρα, ἡ Ρεβέκκα, ἡ μητέρα τοῦ Σαμψών, ἡ Ἄννα ἡ σύζυγος τοῦ Ἑλκανά. «Ἀλλ’ ὅλαι αὐταὶ ἐγέννησαν ὄχι θηλυκὰ παιδιά, ἀλλὰ ἀρσενικά· μόνη δὲ καὶ πρώτη ἡ Θεοτόκος ἐγεννήθη ἐν τῇ Παλαιᾷ θῆλυ παιδίον κατ’ ἐπαγγελίαν, ἐκ τῆς στείρας καὶ θεοπρομήτορος Ἄννης»2. 

 3. Διότι ὁ Κύριος ἀπὸ τριῶν ἐτῶν νήπιο τὴν παρέλαβε ἀπὸ τὸ περιβάλλον τοῦ κόσμου καὶ τὴν ἀγκάλη τῶν γονέων της καὶ τὴν εἰσήγαγε στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ Ναοῦ. 

 4. Ὁ Θεὸς ἀνέδειξε τὴν Παρθένο «κεχαριτωμένην», γεμάτην ἀπὸ κάθε θεϊκὴ χάρη. Ἡ Μαρία ἦταν «πλήρης πασῶν τῶν χαρίτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος», κατὰ τὸν Μέγα Ἀθανάσιο. Τὸ πλήρωμα τῶν χαρίτων τῆς Θεοτόκου ἦταν, ὅπως σημειώνει ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, «τρισσόν, ἐν τρισὶ καιροῖς διαιρούμενον, πρὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἐν τῇ γεννήσει αὐτοῦ, καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν αὐτῆς (τῆς Παρθένου) καὶ ἀνάληψιν· τὸ πρῶτον ἦτον μέγα, τὸ δεύτερον ἦτον μεῖζον, καὶ τὸ τρίτον ἦτον μέγιστον»3.  

5. Τὸ μεγαλεῖο ὅλων τῶν μεγαλείων ποὺ «ἐποίησεν» ὁ Θεὸς στὴν θεόνυμφο Κόρη ἦταν τὸ ὅτι συνέλαβε ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ κυοφόρησε «τὸν θεαρχικώτατον καὶ ὑπερούσιον καὶ ἐνυπόστατον τοῦ Θεοῦ Λόγον καὶ Υἱὸν μονογενῆ τοῦ ἀνάρχου Πατρός». Ἡ σύλληψη καὶ ἡ κύηση ἦσαν ὑπὲρ τὴν φύση. «Οὐ κατὰ τὴν κοινὴν φύσιν, τῆς σαρκὸς ἡ σύστασις ἐγένετο». Διότι «εὐθὺς τέλειον ἦν τῇ σαρκὶ τὸ κυοφορούμενον, οὐ ταῖς κατὰ μικρὸν διαπλάσεσι μορφωθέν»4. Ἔτσι ἡ θεόπαις Μαρία ἐβάστασε τὸν πάντα βαστάζοντα ἐπὶ ἐννέα μῆνες καὶ ἐγέννησε ἀφθόρως καὶ ὑπὲρ ἔννοιαν Ἐκεῖνον «δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο». 

 6. Μεγαλεῖα ὑπερφυσικὰ ἐποίησε στὴν εὐλογημένη Θεοτόκο ὁ Θεός, καὶ διότι τὴν στόλισε μὲ τρία μοναδικὰ καὶ ἰδιαίτατα προνόμια: Τὴν ἀνέδειξε Παρθένον πρὸ τοῦ τόκου, κατὰ τὸν τόκο καὶ μετὰ τὸν τόκο. 

Ὁ Μέγας Βασίλειος τονίζει ὅτι ἡ Παναγία, ἐπειδὴ δὲν συνέλαβε κατὰ τὸν συνήθη τρόπο, «καθαρὰ καὶ ἁγία καὶ ἀμίαντός ἐστι καὶ μετὰ τὸ γενέσθαι Μητέρα, ἔτι Παρθένος διαμένουσα»5. 

Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἁγία ΣΤ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, ὅπως καὶ ἡ ἐν Τρούλλῳ Σύνοδος, κήρυξαν τὸ ἀειπάρθενο τῆς Θεοτόκου. 

 7. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς χάρισε στὴν ἔνσαρκο καθέδρα τοῦ Υἱοῦ Του μεγαλεῖα καὶ μετὰ θάνατον. «Διότι αὐτὴ οὐχ ἁπλῶς μετέστη μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀνέστη, τῆς παναχράντου αὐτῆς ψυχῆς ἑνωθείσης πάλιν μετὰ τοῦ θεοδόχου της σώματος» (ὅσιος Νικόδημος). Ἢ ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: Ἔπρεπε ν’ ἀποβάλει ὅπως τὸ χρυσάφι τὴ γήινη καὶ θαμπὴ παχύτητα τῆς θνητότητος καὶ ὡσὰν μέσα ἀπὸ τὸ χωνευτήρι τοῦ θανάτου ν’ ἀναστηθεῖ ἡ σάρκα ἀπὸ τὸ μνῆμα ἄφθαρτη καὶ καθαρή, ἀκτινοβολώντας ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀφθαρσίας. Σήμερα (ἐννοεῖ τὴν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου) λαμβάνει ἀρχὴ τῆς δεύτερης ὑπάρξεώς της ἀπὸ Αὐτὸν ποὺ τῆς ἔδωσε τὴν ἀρχὴ τῆς προηγουμένης ὑπάρξεως6. Καὶ προσθέτει ὁ ὅσιος Νικόδημος: «Ὕπαρξις δὲ δευ- τέρα ποία ἄλλη ἐστὶν εἰ μὴ ἡ ἀνάστασις;». Ἄλλωστε καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δίδαξε: «Μόνη αὕτη νῦν μετὰ τοῦ θεοδοξάστου σώματος σὺν τῷ Υἱῷ τὸν οὐράνιον ἔχει χῶρον»· διότι δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ κατέχει συνεχῶς ἡ γῆ, ὁ τάφος καὶ ὁ θάνατος «ζωαρχικὸν σῶμα καὶ θεοδόχον καὶ οὐρανοῦ καὶ τοῦ οὐρανοῦ τῶν οὐρανῶν» πιὸ ἀγαπητὸ ἐνδιαίτημα στὸν Θεὸ τοῦ οὐρανοῦ7. 

 Τὰ μεγαλεῖα ὅμως τῆς Θεοτόκου συνοψίζει ἄριστα ὁ ἅγιος Πρόκλος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Γράφει: Ὅλες οἱ μνῆμες τῶν ἁγίων εἶναι θαυμαστές. Ἀλλ’ «οὐδὲν τοσοῦτον εἰς δόξαν», καὶ «ἐν βίῳ, οἷον ἡ Θεοτόκος Μαρία· περίελθε, ὦ ἄνθρωπε, τὴν κτίσιν» μὲ τὸ λογισμό σου καὶ ἐξέτασε ἂν ὑπάρχει κάτι «ἴσον ἢ μεῖζον (μεγαλύτερο) τῆς ἁγίας Θεοτόκου Παρθένου»· κάμε τὸν γύρο τῆς γῆς, ἐξέτασε προσεκτικὰ τὴ θάλασσα, ἀσχολήσου λεπτομερῶς μὲ τὸν ἀέρα, ἐρεύνησε μὲ τὴ διάνοιά σου τοὺς οὐρανούς· φέρε στὴ μνήμη σου ὅλες τὶς ἀόρατες ἀγγελικὲς δυνάμεις καὶ ἐξέτασε ἂν ὑπάρχει «ἄλλο τοιοῦτον θαῦμα» σ’ ὅλη τὴν κτίση8. 

Μπροστὰ στὸ ὑπερθαύμαστο μεγαλεῖο τῆς πάναγνης Θεοτόκου ὁ ἅγιος Νικόδημος ἀναφωνεῖ: «Ὦ γλυκυτάτη καὶ πρᾶγμα καὶ ὄνομα Μαριάμ, τί πάθος εἶναι τοῦτο, ὅπου αἰσθάνομαι εἰς τὸν ἑαυτόν μου; ἐγὼ δὲν ἠμπορῶ νὰ χορτάσω τοὺς ἐπαίνους τῶν μεγαλείων σου! ὅσον γὰρ περισσότερον τὰ ἐπαινῶ, τόσον περισσότερον τὰ ὀρέγομαι καὶ ὁ πόθος μου ἐπ’ ἄπειρον προβαίνει, καὶ ἡ ἐπιθυμία μου ἀκόρεστος γίνεται· διό καὶ πάλιν ἐπιθυμῶ νὰ τὰ ἐπαινέσω»!... Τί νὰ προσθέσουμε ἐμεῖς στὸν ἐκστατικὸ αὐτὸ θαυμασμὸ τῆς ἁγιασμένης ψυχῆς τοῦ θεοτοκοφίλου ὁσίου Ἁγιορείτου; 

 1. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Κῆπος Χαρίτων, σελ. 210. 

 2. Αὐτόθι. 

 3. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ὅ.π., σελ. 211.  

 4. Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Ὁμιλία εἰς τὴν ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Γέννησιν, 

 4, PG 31, 1465Α.

 5. Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Ἑρμηνεία εἰς τὸν προφήτην Ἡσαΐαν, κεφ. 

 7, PG 30, 465Α.  

6. ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Ὁμ. Γ΄ εἰς τὴν Κοίμησιν τῆς Θεοτόκου, 3, 4, ΕΠΕ   9, 324, 326. 

 7. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ὅ.π., σελ. 212.  

 8. ΠΡΟΚΛΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, Ἐγκώμιον εἰς τὴν ἁγίαν Παρθένον καὶ Θεοτόκον Μαρίαν, PG 65, 717C

ΟΣΩΤΗΡ2062