Διπλοπροσωπία - Οἱ Πατέρες στόν σύγχρονο κόσμο

Ἀρχιμ. Ἐφραίμ Μιλτιάδου,  Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Σπάρτης

  Οἱ πατέρες τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας ξεκάθαρα τονίζουν ὅτι ὅποιος μαστίζεται ἀπὸ τὴν πάθηση τῆς διπλοπροσωπίας εἶναι ἀδύνατο νὰ προκόψει πνευματικά. Πίσω ἀπὸ τὸ διπλὸ προσωπεῖο κρύβεται ἕνας νοσηρὸς ἐγωισμὸς καὶ μία κρίση ταυτότητας. Ἕνας σοφὸς ἔλεγε ὅτι «ἡ ὑποκρισία εἶναι ἕνα ἐλάττωμα τῆς μόδας, καὶ ὅλα τὰ ἐλαττώματα τῆς μόδας περνοῦν γιὰ ἀρετές». Δυστυχῶς στὶς μέρες μας αὐτὸ τὸ πάθος ἔχει αὐξηθεῖ, γιατί ὁ ἄνθρωπος σπουδάζει, ἀκόμα καὶ μέσα στὰ πανεπιστήμια, τὸ ρόλο τῆς ὑποκριτικῆς. Αὐτὸ ἔχει σὰν ἀποτέλεσμα τὴ σύγχυση μεταξὺ τῶν συζύγων, τῶν προϊσταμένων - ὑφισταμένων, τῶν ἀρχόντων - ἀρχομένων καὶ γενικὰ σὲ ὅλες τὶς κοινωνικὲς δομὲς τοῦ βίου μας. Ὅλα αὐτὰ φυσικὰ συμβαίνουν ἐν τῇ ἀπουσίᾳ τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος στοὺς μαθητὲς Του ἔδωσε τὴν ἐντολὴ νὰ ἔχουν συμπεριφορὰ εἰλικρινῆ καὶ ἴσια ποὺ νὰ στηρίζεται στὴ Θεία σοφία. Ἡ ἔλλειψη πραγματικῆς πνευματικῆς ζωῆς ποὺ ἀπαιτεῖ πολλοὺς ἀγῶνες καὶ κόπους εὔκολα ἀντικαθίσταται μὲ μία ἐξωτερικὴ, ἐπίπλαστη καὶ χωρὶς οὐσία «πνευματικότητα», ἡ ὁποία ὄχι μόνο δὲν οἰκοδομεῖ, ἀλλὰ ἀποδομεῖ τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν καθιστὰ ἀναξιόπιστο. Ὁ σύγχρονός μας Ἅγιος Παΐσιος μᾶς λέγει χαρακτηριστικὰ «προτιμῶ ἕναν ἀλήτη ποὺ θὰ μετανοιώνει παρὰ ἕνα ὑποκριτή χριστιανὸ ». Εὔκολα παίρνομε τὸν τίτλο τοῦ καλοῦ χριστιανοῦ, δύσκολα εἴμαστε πραγματικοὶ χριστιανοί. Ὁ ἄνθρωπος, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἀποφύγει αὐτὸ τὸ ὕπουλο πάθος, χρειάζεται νὰ ρίξει τὶς μάσκες μακριὰ καὶ νὰ καλλιεργήσει τὶς ἀρετές. Νὰ πάψει νὰ εἶναι μίζερος, νὰ ἔχει ἐπιείκεια καὶ πραότητα. Γιὰ νὰ τὴν ἀποκτήσει, πρέπει νὰ ἔχει μεγάλη καρδιά, νὰ ἔχει μεγαλοψυχία, νὰ ἀνέχεται τὶς ἀτέλειες καὶ ἀδυναμίες τῶν ἄλλων. Ἡ τήρηση τῶν ἐξωτερικῶν τύπων τῆς θρησκείας καὶ ἡ τέλεση μερικῶν ὁρατῶν καλῶν ἔργων ὑπηρετεῖ δουλικὰ τὰ πάθη μας. Πολλὲς φορὲς ἀκόμη καὶ μὲ τὴ μάσκα τοῦ ζήλου (γιὰ τὸ συμφέρον τῶν συνανθρώπων μας!) ἱκανοποιοῦμε τὴν ἀκόρεστη κακία μας. Ὁ Θεὸς δὲν εὐδοκεῖ οὔτε σέ θυσίες, οὔτε σέ ὁλοκαυτώματα, ὅταν δὲ συνοδεύονται μὲ «καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην» (Ψλμ. 50,19). Συνήθως αὐτὸς ποὺ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὶς μάσκες οὐδέποτε ἀσχολεῖται μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ τὰ πάθη του, ἐνῶ τὶς ἐλλείψεις τῶν ἄλλων τὶς βλέπει πολὺ καθαρά, καὶ εἶναι ὑλικὸ γιὰ σχόλια καὶ κουτσομπολιὰ,τὰ ὁποῖα γίνονται φυσικὰ γιὰ τὸ «καλό» αὐτοῦ ποὺ κρίνουμε καὶ γιὰ ἀπόδειξη τῆς δικῆς μας «εἰλικρινείας» ὅτι λέμε τὴν «ἀλήθεια». Ὁ διπλοπρόσωπος ζεῖ μέσα σέ ἕνα φοβερὸ σκοτάδι μακρυά ἀπό τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, ποὺ συγχωρεῖ τοὺς πάντες καὶ ἦλθε νὰ θεραπεύσει τὸν ἄνθρωπο ἀπ΄ ὅλες τὶς ἀρρώστιες καὶ συνεπῶς ἀπὸ τὴν ὑποκρισία. Ὁ ἄνθρωπος πού ἀσχολεῖται μόνο μέ τά δικά του σφάλματα εἶναι συνετός καί μέσα του κατοικεῖ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ἔχει εἰρήνη στή καρδιά του. Ἐνῶ ἡ ψυχή τοῦ διπλοπρόσωπου μοιάζει σάν τή φουρτουνιασμένη θάλασσα. Συνεχῶς ἀσχολεῖται μέ ἀλλότριες ὑποθέσεις καί ἀνάλογα μέ τήν περίπτωση βάζει καί τήν ἀνάλογη μάσκα, ποτέ δέν ἔχει ἐσωτερική ἡσυχία, ζεῖ στήν πραγματικότητα μιά ἐπίγεια κόλαση, γιατί γίνεται χειρότερος καί ἀπό τά ζῶα, τά ὁποῖα ἔχουν μία μόνο ἰδιότητα, π.χ. ἡ ἀλεποῦ εἶναι πονηρή, ὁ λύκος ἐπιθετικός. Δυστυχῶς ὁ πονηρός - ὑποκριτής ἄνθρωπος ἔχει ὅλες αὐτές τίς ἰδιότητες μαζί. Πρέπει νὰ προσέχουμε τὸν ἑαυτό μας. Νὰ τὸν καθαρίζουμε ὄχι μόνο ἀπὸ τὰ σαρκικά πάθη, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὴν κενοδοξία · τὴν ἀπιστία · τήν πονηρία · τὸ μίσος · τὸν φθόνο τῆς ψυχῆς · τή φυλαργυρία · καὶ ἄλλα. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀρρωστήματα, καθὼς φαίνεται, κινοῦνται καί δροῦν στήν ψυχή, χωρὶς νὰ συμμετέχει σὲ αὐτὰ τὸ σῶμα. Καὶ γιὰ αὐτὸ ὀνομάζονται πάθη ψυχικά. Ἄς φροντίζομε νά βλέπομε μέ καλοσύνη τόν πλησίον μας, γιά νά κατακρίνομε τόν ἑαυτό μας, γιά νά μᾶς δώσει ὁ Θεός τή Χάρη Του καί τό ἔλεός Του.

ΟΣΙΟΣΝΙΚΩΝ194