Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Γιὰ νὰ σεβόμαστε τὴν ἐλευθερία τῶν παιδιῶν μας καὶ γιὰ νὰ τὰ παιδαγωγοῦμε ἔτσι, ὥστε νὰ γίνονται πραγματικὰ ἐλεύθεροι ἄνθρωποι, πρέπει ἐμεῖς οἱ ἴδιοι νὰ εἴμαστε ἐλεύθεροι. Νὰ εἴμαστε ἐλεύθεροι πρῶτα ἀπὸ τὴν ἀγάπη μας γι’ αὐτά. Ἡ ἀγάπη μας μπορεῖ νὰ μᾶς κάνει ὑπερπροστατευτικούς, ἀπαιτητικούς, δύσκολους, καταπιεστικούς. 

 Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι μόνο φυσικὸ συναίσθημα στὴν καρδιὰ τοῦ γονιοῦ. Εἶναι συγχρόνως καὶ ἀγώνας καὶ ἀρετὴ καὶ τέχνη. Πρέπει ὄχι μόνο νὰ μπορεῖς οὔτε μόνο νὰ θέλεις, ἀλλὰ καὶ νὰ ξέρεις νὰ ἀγαπᾶς, νὰ γνωρίζεις πῶς νὰ ἐκφράζεις στὴν κάθε περίσταση τὴν ἀγάπη σου. Διαφορετικὰ μπορεῖ νὰ κάνεις κακό, νὰ κουράζεις, νὰ πιέζεις, νὰ ταλαιπωρεῖς καὶ νὰ βασανίζεις μὲ τὴν ἀγάπη σου! Πρέπει ἀκόμη νὰ εἴμαστε ἐλεύθεροι ἀπὸ τὰ σχέδιά μας γιὰ τὰ παιδιά: τί θὰ σπουδάσουν, ποιὸν τρόπο ζωῆς θὰ ἀκολουθήσουν, ποιὸ ἐπάγγελμα θὰ διαλέξουν, ποιὸν ἄνθρωπο θὰ πάρουν σύντροφο στὸ δρόμο τῆς ζωῆς τους. Μπορεῖ νὰ θέλουμε νὰ σπουδάσουν κάτι ποὺ ἀρέσει σ’ ἐμᾶς ἢ βολεύει ἐμᾶς ἢ προβάλλει ἐμᾶς. Ἔχουμε π.χ. ἕτοιμη δουλειά, τὸ φαρμακεῖο ἢ τὸ ὀδοντιατρεῖο κ.λπ. Καὶ ἐμεῖς θὰ λύσουμε ἕνα πρόβλημα, καὶ τὰ παιδιά μας θὰ τακτοποιηθοῦν εὔκολα, ὅταν μᾶς διαδεχθοῦν στὴ δουλειά. Ἀλλὰ τὸ θέλουν τὰ παιδιά; Τοὺς ταιριάζει; Ἔχουν τὶς δυνάμεις νὰ τὰ καταφέρουν; Ἤ, θέλουμε νὰ πετύχουν σὲ ΑΕΙ καὶ ὄχι σὲ ΤΕΙ, γιατί ἔτσι θὰ ἔχουν καλύτερη εἰκόνα πρὸς τὰ ἔξω. Τελικά, μήπως μᾶς ἐνδιαφέρει πιὸ πολὺ ἡ προβολή μας καὶ ἡ γνώμη τοῦ κόσμου; Μήπως ἐνεργοῦμε μὲ ἐγωισμό, σὰν κοσμικοὶ ἄνθρωποι καὶ ὄχι σὰν γονεῖς ποὺ θὰ δοῦμε μὲ στοργὴ καὶ εἰλικρινὲς ἐνδιαφέρον τί ἀρέσει στὸ παιδί, τί τοῦ ταιριάζει, τί θὰ τὸ βοηθήσει περισσότερο; Γινόμαστε συχνὰ κουραστικοὶ καὶ ἀνυπόφοροι, ὅταν ἀσχολούμαστε πιεστικὰ καὶ μὲ ἀσήμαντες ἀκόμη λεπτομέρειες, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε ἕνα πράγμα κυρίως νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει: τὰ παιδιά μας νὰ γίνουν ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ. Ὁπωσδήποτε ὡς γονεῖς γιὰ ὅλα θὰ ἐνδιαφερθοῦμε καὶ γιὰ ὅλα θὰ ἔχουμε λόγο. Ὁ λόγος μας ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπόλυτος οὔτε γιὰ τὰ μεγάλα θέματα, ὅπως π.χ. τὴν ἐπιλογὴ τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς, τοῦ συντρόφου τῆς ζωῆς κ.λπ. 

Ἐλεύθεροι λοιπὸν καὶ ἀπὸ τὰ σχέδιά μας γιὰ τὰ παιδιά. Ἐλεύθεροι ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴ γονεϊκὴ μας ἰδιότητα. Ἂν θὰ γίνουμε γονεῖς... Πόσες φορὲς θὰ γίνουμε γονεῖς... Καὶ ἀκόμη· πόσο γονεῖς θὰ εἴμαστε... Ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι δὲν κάνουμε ἐμεῖς τὰ παιδιά. Τὰ παιδιὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ καὶ ἀνήκουν πρῶτα σ’ Ἐκεῖνον. Αὐτὸν ἔχουν πατέρα καὶ τὴν Ἐκκλησία μητέρα. «Ἔχω τρία, τέσσερα, πέντε τοῦ Θεοῦ», ἔλεγαν οἱ παλαιότεροι καὶ αἰσθάνονταν εὐτυχισμένοι. Συγχρόνως ἡ αἴσθηση αὐτὴ τοὺς ἐλευθέρωνε ἀπὸ τὶς ἀπαιτήσεις τους, τοὺς ἐλευθέρωνε ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους. Ὅλα εἶναι τοῦ Θεοῦ καὶ ὅλα στὸ Θεὸ ἀνήκουν. Εἶναι γεγονὸς ὅτι μπορεῖ νὰ θέλουμε τὴν πρόοδο τῶν παιδιῶν μας γιὰ νὰ ὑπερασπιζόμαστε τὸ «ἐγώ» μας. «Πρόσεξε, μὴ μὲ ντροπιάσεις». «Πρόσεξε, νὰ τιμήσεις τὸ ὄνομα τῆς οἰκογένειάς μας». Μπορεῖ νὰ θέλουμε τὰ παιδιά μας νὰ εἶναι καλά, νὰ εἶναι στὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ τὰ ἔχουμε κοντά μας. Νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει πιὸ πολὺ νὰ εἶναι ἠθικὲς προσωπικότητες, παρὰ νὰ εἶναι τέκνα τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἂν κάποτε μᾶς ποῦν ὅτι θέλουν νὰ δώσουν τὴ ζωή τους στὸ Θεό, ἴσως νὰ μὴν τὸ ἀντέξουμε. Οὔτε στὰ ναρκωτικά, ἀλλὰ οὔτε καὶ στὸ μοναστήρι. Μὴν τραβᾶμε στὰ ἄκρα, λέμε. Στὸ κέντρο νὰ μείνουνε, δηλαδὴ ὑποχρεωτικὰ δίπλα μας, ἀφοῦ ἐμεῖς θέλουμε νὰ εἴμαστε στὸ κέντρο. Μιὰ τέτοια ἐγωκεντρικὴ ἀγωγὴ εἶναι τελείως ἀνελεύθερη καὶ βασανίζει τὰ παιδιά. «Ἐμεῖς σᾶς μεγαλώσαμε γιὰ νὰ μᾶς φύγετε; Φτιάξαμε σπίτια γιὰ σᾶς, σᾶς ἐξασφαλίσαμε τὸ μέλλον σας. Τί θὰ γίνουν ὅλα αὐτά;». Καὶ λυποῦνται οἱ γονεῖς τὰ σπίτια ποὺ θὰ τοὺς μείνουν, καὶ ὄχι τὰ παιδιὰ ποὺ θὰ φύγουν συνοδευμένα ἀπὸ τέτοιους λόγους παραπόνου καὶ ὄχι ἀπὸ ὁλόψυχες εὐχές. Μπορεῖ νὰ συμβαίνει καὶ τὸ ἀντίθετο· νὰ θέλουν οἱ γονεῖς τὰ ἀνώτερα καὶ τὰ πνευματικότερα γιὰ τὰ παιδιά τους, ἀλλὰ πάλι γιὰ δική τους ἱκανοποίηση: «Ἀφοῦ ὁ πατέρας σου εἶναι ἱερέας καὶ ἐσὺ εἶσαι ὁ πρῶτος γιός, πρέπει καὶ σὺ νὰ γίνεις ἱερέας, νὰ συνεχίσεις τὴν ἱστορία τῆς ἱερατικῆς οἰκογένειάς μας». Καὶ αὐτὴ ἡ πρόταση μπορεῖ νὰ φανερώνει ἀπουσία ἐλευθερίας. Θὰ καταλήξουμε μὲ μερικὲς συμπερασματικὲς προτάσεις: 

Οἱ καλὲς προσπάθειες τῶν γονέων πολλὲς φορὲς δὲν φέρνουν τὰ ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα. 

Διότι: 

✦ Πιέζουν πολύ, καὶ τὰ παιδιὰ αἰσθάνονται ἀνελεύθερα.  

✦ Πιστεύουν ὅτι πρέπει νὰ πετύχουν τὰ πάντα μὲ τὶς δικές τους προσπάθειες, καὶ γι’ αὐτὸ συχνὰ ἀδημονοῦν, ἀγωνιοῦν, ἀπογοητεύονται, ἐνεργοῦν σπασμωδικά. 

 ✦ Ἀπαγορεύουν στὰ παιδιὰ νὰ ἁμαρτήσουν, ἐνῶ τὸ «ἐπιτρέπει» ὁ Θεός. 

 ✦ Παρουσιάζουν τὴν ἁμαρτία ἔτσι, ὥστε τὰ παιδιά, ὅταν πέσουν, νὰ σκέπτονται πιὸ πολὺ τὴν τιμωρία τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι τὸ ἔλεός Του. Καὶ γι’ αὐτὸ ἀντὶ νὰ ἐπιστρέφουν μὲ μετάνοια, ἀπομακρύνονται μὲ ἀπιστία. Τὰ παιδιὰ ἔχουν ἀνάγκη νὰ τοὺς δείξουμε ἕνα Θεὸ πατέρα στοργικὸ καὶ ὄχι ἕνα δυνάστη, ποὺ διαρκῶς τοὺς θέτει περιορισμοὺς καὶ ἀπαγορεύσεις καὶ εἶναι ἕτοιμος νὰ πατάξει ἀμέσως κάθε παράβαση.  

✦ Λησμονοῦν ὅτι τὰ παιδιὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ. 

✦ Ἀγνοοῦν τὴ δύναμη τῆς προσευχῆς. Εἶναι ἀναγκαῖο νὰ καταλάβουμε καλὰ ὅτι: 

✦ Λίγα λεπτὰ προσευχῆς, μὲ πίστη θερμή, εἶναι ἀποτελεσματικότερα ἀπὸ ὧρες πολλὲς χρήσιμων συμβουλῶν καὶ ὀρθῶν νουθεσιῶν. 

 ✦ Τὰ παιδιὰ βλέπουν περισσότερο τὴ ζωή μας ἀπ’ ὅσο ἀκοῦν τὴ συμβουλή μας. 

 ✦ Μόνο ὅταν ἡ ἀγάπη μας συγκινεῖ τὰ παιδιά μας, μόνο ὅταν ἡ ἐπιείκειά μας τὰ φιλοτιμεῖ, ἡ προσευχή μας τὰ συγκρατεῖ καὶ ἡ ζωή μας τὰ διδάσκει, μόνο τότε ἡ συμβουλή μας τὰ ὠφελεῖ. 

 ✦ Ὅταν δὲν σεβαστοῦμε τὴν ἐλευθερία τῶν παιδιῶν, τότε γιὰ νὰ τὴν ὑπερασπισθοῦν, θὰ θυσιάσουν τὰ πάντα, ἀκόμη καὶ ἐμᾶς. 

 ✦ Ὅσο περισσότερο σεβόμαστε τὴν ἐλευθερία τους, τόσο προθυμότερα μᾶς τὴν προσφέρουν καὶ εὔκολα ὑποτάσσονται.ΟΣΩΤΗΡ2098