Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός: ὁ μεγάλος ἰσαπόστολος καὶ ἐθναπόστολος Λάμπρου Σκόντζου Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Η Ελλάδα μας εἶναι χώρα ἁγίων! Ὡς ἔθνος εὐλογημένο ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο (Ἰωάν.12,23), «ποιῶν τοὺς καρποὺς» τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ (Ματθ.21,43), ἔχει τὴν εὐλογία νὰ ἀναδεικνύει στὴ δισχιλιόχρονη χριστιανική του πορεία, μεγάλους ἁγίους καὶ ὁμολογητὲς τῆς πίστεως. 

Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς οἱ κορυφαῖοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἦταν στὸ σύνολό τους Ἕλληνες! 

Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἐφάμιλλος τῶν μεγάλων ἁγίων καὶ ὁμολογητῶν τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. 

Ἐπιπλέον ὁ μεγάλος αὐτὸς ἄνδρας ἐκτὸς ἀπὸ Ἱερομάρτυρας τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι καὶ Ἐθνομάρτυρας, διότι ὠφέλησε τὸ Ἔθνος μας τὰ μέγιστα σὲ μιὰ κρίσιμη ἱστορικὴ περίοδο. 

Γεννήθηκε στὸ 1714 τὸ Μέγα Δένδρο τῆς Αἰτωλίας, κοντὰ στὸ Θέρμο. Τὸ βαπτιστικό του ὄνομα ἦταν Κώνστας. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του τοῦ ἐνέπνευσαν τὴν εὐσέβεια καὶ τὴν πίστη στὸ Θεό. Τοῦ ἐμπέδωσαν ἐπίσης τὴν Ὀρθοδοξία, ὄχι ἁπλὰ ὡς θρησκευτικὴ πίστη, ἀλλὰ ὡς τρόπο ζωῆς. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ ἔμαθε στὴν ἰδιαίτερη πατρίδα του. Ἀργότερα τὸν ἔστειλαν οἱ γονεῖς του στὶς ὀνομαστὲς σχολὲς τῆς Ναυπακτίας καὶ τῆς Παρνασσίδος, γιὰ νὰ συμπληρώσει τὴν παιδεία του κοντὰ στοὺς ὀνομαστοὺς δασκάλους τῆς ἐποχῆς, Γεράσιμο Λύτσικα καὶ ἱερομόναχο Ἀνανία. 

 Τὸ 1749 πῆγε στὸ Ἅγιο Ὅρος γιὰ νὰ συμπληρώσει τὶς σπουδές του στὴν περίφημη Ἀθωνιάδα Σχολή. Ἐκεῖ διδάχτηκε ἀνώτερες σπουδές, θεολογίας, φιλολογίας καὶ φιλοσοφίας. Κατόπιν πῆγε στὴ Μονὴ Φιλοθέου ὅπου ἔλαβε τὸ μοναχικὸ σχῆμα καὶ τὸ ὄνομα Κοσμᾶς. Ὕστερα ἀπὸ δεκαετῆ μοναχικὴ ζωή, μὲ προσευχή, νηστεῖες, ἀγρυπνίες καὶ προσωπικὴ κάθαρση, συνειδητοποίησε ὅτι δὲν εἶχε τὸ δικαίωμα νὰ ζεῖ καὶ νὰ φροντίζει μόνο τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ βοηθήσει καὶ τοὺς ἀδελφούς του, τοὺς ὀρθοδόξους ραγιάδες, οἱ ὁποῖοι βίωναν ἀφάνταστη τυραννία ἀπὸ τοὺς ἀλλόθρησκους τούρκους κατακτητὲς καὶ βρίσκονταν σὲ μαῦρα σκοτάδια πλάνης καὶ πνευματικῆς καταπτώσεως.  

Περισσότερο ἀνησυχοῦσε γιὰ τοὺς ἐκτεταμένους ἐξισλαμισμούς. Ὁλόκληρες ἐπαρχίες ἀσπάζονταν εἴτε μὲ τὴ βία, εἴτε μὲ τὴ θέλησή τους τὸ Ἰσλάμ, χάνοντας πάραυτα τὴν πίστη τους στὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἑλληνική τους συνείδηση! 

 Στὰ 1759 πῆρε τὴ μεγάλη ἀπόφαση νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Ὅρος, γιὰ νὰ βοηθήσει τὸ δοκιμαζόμενο λαό. Πῆρε τὴν ἄδεια ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Σεραφεὶμ νὰ περιέλθει ὡς ἱεροκήρυκας τὴν Ἑλλάδα. 

Ἔτσι, ὡς νέος ἀπόστολος Παῦλος, ὀργανώνει μεγάλες ἱεραποστολικὲς περιοδεῖες ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα, καὶ μὲ ἀνύπαρκτα μέσα, κατορθώνει μέσα σὲ εἴκοσι χρόνια νὰ ἐπισκεφτεῖ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴ χώρα, μὲ τὶς τέσσερις περιοδεῖες του, τὴ Μακεδονία, τὴν Ἤπειρο, τὴ Ρούμελη, τὴν Πελοπόννησο, τὰ Ἰόνια νησιὰ καὶ ὡς τὶς ἐσχατιὲς τῆς Ἀλβανίας. 

Κήρυττε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ μὲ ἁπλά, ἀλλὰ πειστικὰ λόγια, ἀποδεικνύοντας ὅτι ἡ ὀρθόδοξη διδασκαλία εἶναι ἡ μόνη ἀληθινὴ πίστη καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ μόνη ἀληθινὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, μέσα στὴν ὁποία μπορεῖ νὰ σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος καὶ στηλίτευε τοὺς ἐξισλαμισμούς, χαρακτηρίζοντάς τους ὡς προδοσία, σὰν ἐκείνη τοῦ Ἰούδα. Ταχυγράφοι κατέγραφαν τὶς ὁμιλίες του, πολλὲς ἀπὸ τὶς ὁποῖες σώθηκαν καὶ οἱ ὁποῖες ἔχουν τόσο μεγάλο θεολογικὸ βάθος, ὥστε νὰ μᾶς ἐντυπωσιάζουν καὶ ἐμᾶς σήμερα! 

 Ὁ ἁγιασμένος καὶ φωτισμένος ἱεροκήρυκας Κοσμᾶς ἤξερε τὴν αἰτία τῆς πνευματικῆς καταπτώσεως τῶν ὑποδούλων καὶ τὴ λύση τῆς πνευματικῆς τους ἀφύπνισης. Αὐτὴ ἦταν ἡ παιδεία. Σὲ κάθε τόπο ποὺ πήγαινε μιλοῦσε γιὰ τὴν ἄμεση ἀνάγκη ἵδρυσης σχολείων, ὥστε νὰ φοιτοῦν ὅλα τα ἑλληνόπουλα, ἀγόρια καὶ κορίτσια, γιὰ νὰ ξυπνήσουν ἀπὸ τὸν πνευματικὸ λήθαργό της σκλαβιᾶς. 

Ἔκανε ἐράνους καὶ ἵδρυε σχολεῖα, τὰ ὁποῖα ἄφηνε στὴ φροντίδα τῶν κοινοτήτων καὶ τὴ συντήρησή τους στοὺς προύχοντες τῆς περιοχῆς. Ὁ ἴδιος ὁμολόγησε πὼς ἵδρυσε περισσότερα ἀπὸ διακόσια πενῆντα κατώτερα σχολεῖα καὶ περισσότερα ἀπὸ δέκα ἀνώτερα! 

Πρότασσε τὴν ἀνάγκη τῆς παιδείας στὰ ὑλικὰ πράγματα. Παρακινοῦσε τοὺς ὑπόδουλους νὰ μιλᾶνε ἑλληνικὰ καὶ ὄχι τουρκικά, ἀλβανικά, βλάχικα κλπ, διότι ἡ γλώσσα μας εἶναι βασικὸ στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς μας ἰδιοσυγκρασίας καὶ ὑπόστασης. 

Στηλίτευε μὲ σθένος τὴν κοινωνικὴ ἀδικία καὶ ἔβαζε τούς ἀδίκους νὰ ἐπανορθώνουν γιὰ τὶς ἀδικίες τους. Τοὺς ἔπειθε νὰ ζητοῦν δημόσια συγνώμη καὶ ἐκεῖνος τοὺς ἔδινε ἄφεση ἁμαρτιῶν. Στηλίτευσε τὴν καταφρόνηση τῆς γυναίκας, ὅπως ὑπαγόρευε ὁ ἰσλαμικὸς νόμος, καὶ σύστησε τὴν ἀγάπη στὰ παιδιά. 

Ἐναντιώθηκε στὰ κυριακάτικα παζάρια, τὰ ὁποῖα ἀποσποῦσαν τοὺς Χριστιανοὺς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ τοὺς ἔκανε πωρωμένους μὲ τὸ ἐμπόριο καὶ τὸ κέρδος, γεγονὸς ποὺ ὁδήγησε στὸ μαρτύριό του. Αὐτὸ ἐναντίωσε τοὺς μεγαλέμπορους τῆς ἐποχῆς, κυρίως ἑβραίους, οἱ ὁποῖοι θίγονταν οἰκονομικά. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀποφάσισαν νὰ τοῦ κλείσουν τὸ στόμα. Δωροδόκησαν τὸν Κοὺρτ πασὰ τοῦ Βερατίου, ὁ ὁποῖος τὸν συνέλαβε καὶ τὸν ἀπαγχόνισε στὶς 24 Αὐγούστου τοῦ 1779 στὸ χωριὸ Κολικόντασι τῆς Βορείου Ἠπείρου. 

Ὁ ὀρθόδοξος ἑλληνικὸς λαὸς πίστευε στὴν ἁγιότητα τοῦ Κοσμᾶ, πρὶν τὸ μαρτυρικό του θάνατο, ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτόν. Ἂν καὶ πέρασαν τριακόσια χρόνια ἀπὸ τότε, παραμένει σὲ πολλὲς περιοχὲς τῆς Ἑλλάδος, ζωντανὴ ἡ μνήμη τῆς παρουσίας τοῦ σ’ αὐτές. 

Ἡ ἐπίσημη ἁγιοκατάταξή του ἔγινε τὸ 1961 καὶ ἡ μνήμη τοῦ τιμᾶται στὶς 24 Αὐγούστου. 

Ἡ Ἐκκλησία μᾶς τὸν τιμᾶ ὡς Ἰσαπόστολο καὶ τὸ Ἔθνος μας ὡς Ἐθναπόστολο. 

 Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἔλαβε τὸ χάρισμα ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τῆς προφητείας. 

Καταγράφηκαν ἑκατοντάδες προφητεῖες του, οἱ περισσότε- ρές των ὁποίων ἐπαληθεύτηκαν μὲ θαυμαστὴ ἀκρίβεια, καὶ ἐπαληθεύονται συνεχῶς ὡς τὶς μέρες μας! 

 Αὐτὸς ἦταν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, ὁ μεγάλος της Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους μας καὶ εἶναι νομίζουμε ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη νὰ τὸν προβάλλουμε ὡς πρότυπο καὶ πνευματικὸ ὁρόσημο στὶς δύσκολες στιγμὲς ποὺ περνᾶμε ὡς Ἔθνος καὶ κοινωνία!ΟΣΙΟΣΝΙΚΩΝ187