KYΡΙΑΚΗ ΠΕΜΠΤΗ ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ. ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ. Η ΕΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

ΕΔΩ ΤΟ ΑΚΟΥΤΕ:https://soundcloud.com/r1rmrt4qbvg4

Πίστει ἐλθοῦσα ἐν τῷ φρέατι, ἡ Σαμαρεῖτις ἐθεάσατο, τὸ τῆς σοφίας ὕδωρ σε,...Mέ πίστη καθώς ἦλθε ἡ Σαμαρείτιδα στό πηγάδι, εἶδε Ἐσένα (Χριστέ) τῆς σοφίας τό νερό,...ᾧ ποτισθεῖσα δαψιλῶς βασιλείαν τὴν ἄνωθεν ἐκληρώσατο, αἰωνίως ἡ ἀοίδιμος.... ἀπό τό ὁποίο ἄφθονο καθώς ἦπιε κέρδισε γιά πάντα τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἡ ἄξια νά ὑμνεῖται.

Μία φυσική ἀνάγκη, αὐτή τῆς δίψας ἀγαπητοί μου, ὁδήγησε τήν ἡμέρα ἐκείνη τή Σαμαρείτιδα, νά πάει στό πηγάδι τοῦ Ἰακώβ γιά νά ἀντλήσει τό ἀπαραίτητο φυσικό στοιχείο γιά τή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Φυσικά δέν ἦταν ἡ μόνη φορά πού τό ἔκανε αὐτό. Πολλές φορές τό εἶχε κάνει. Αὐτή ὅμως ἦταν ἡ σημαντικότερη καί ἡ ποιό ὡφέλιμη, ἀφοῦ ὅπως μᾶς πληροφορεῖ καί τό τροπάριο πού προαναφέραμε, συναντήθηκε μέ τό Χριστό. Τό ἀληθινά καί αἰώνια ζωντανό νερό, τήν πηγή τῆς ζωῆς τήν ἀστείρευτη, ἀπό τήν ὁποία ἦπιε ἄφθονα καί κέρδισε ἔτσι τήν αἰώνια ζωή στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Πραγματικά γιά ἄλλη μία φορά θαυμάζουμε τά μεγαλεία τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ, πού κάνει θαύματα καί στήν περιπτωσή μας τό θαῦμα εἶναι ἡ μεταμόρφωση τῆς Σαμαρείτιδας. Ἡ ὁποία ὡς ἄνθρωπος, ὡς γυναίκα, δέν ἦταν καί πολλῆς ὑπολήψεως. Ἀρχικά μέσα ἀπό τήν εὐαγγελική διήγηση φαίνεται γιά μιά γυναίκα τῆς ὁποίας ἡ ζωή ἦταν ἀκατάστατη καί ταραχώδης, κυρίως στόν τομέα τῆς ἀγάπης. Ὅταν τῆς λέει ὁ Χριστός μας πήγαινε φώναξε τόν ἄντρα σου, αὐτή Τοῦ ἀπαντάει πώς δέν ἔχει.

Ὁ Χριστός τήν ἐπιβραβεύει γιά τήν ἀλήθεια της καί τῆς λέει πώς ἤδη εἶχε πέντε καί μέ αὐτόν πού συνυπάρχει τήν περίοδο ἐκείνη, ἦταν μιά ἀκόμη ἐρωτική συμβίωση χωρίς ἐπισημότητα. Αὐτό τήν ἐποχή ἐκείνη δέν εἶναι δύσκολο νά καταλάβουμε ὅτι ἦταν πάρα πολύ προχωρημένο καί μεγάλο σκάνδαλο. Αὐτή ἡ ἀταξία καί ἀκαταστασία στό συναισθηματικό κόσμο τῆς Σαμαρείτιδας. Κατά πάσα πιθανότητα ἐκείνη θά ἦταν πού ἔδιωχνε τούς κατά καιρό συζύγους της.

Αὐτό κατά βάθος κρύβει ἕνα πνεῦμα ἀνήσυχο καί ἀνικανοποίητο. Μιά ψυχή πού δέν ἀναπαύεται εὔκολα. Ἡ Σαμαρείτιδα βαθιά μέσα της ζητοῦσε καί ἔψαχνε κάτι ἀνώτερο, κάτι περισσότερο ἀπό αὐτά πού ἔχει νά δώσει ἡ ζωή καί ὁ κόσμος μας. Γι αὐτό ὅταν συναντήθηκε μέ Τόν μόνο πού μπορεῖ καί ἀναπαύει καί ἰκανοποιεῖ τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, τό Χριστό, γέμισε τόσο πολύ καί τόσο βαθιά ἡ ψυχή καί ἡ ζωή της, πού ἀπό πόρνη γυναίκα ὅπως τήν ὀνομάζει ἕνα ἄλλο τροπάριο τῆς ἡμέρας, ἔγινε ἡ ἁγία ἰσαπόστολος Φωτεινή ἡ Σαμαρείτιδα. Ἡ ὁποία κήρυξε τό Εὐαγγέλιο σέ Ἀφρική καί Ρώμη ὅπου καί μαρτύρησε μαζί μέ τούς γιούς καί τίς πέντε ἀδελφές της ἐπί Νέρωνος. Αἰτία τοῦ μαρτυρίου της ἦταν ὅτι ἡ ἁγία Φωτεινή κατάφερε νά ἐλκύσει στήν ἀληθινή πίστη τοῦ Χριστοῦ τή Δομνίνα, κόρη τοῦ Νέρωνα, μαζί μέ κάποιες ὑπηρέτριές της.

Πραγματικά μποροῦμε νά θαυμάσουμε τή μεταμορφωτική δύναμη τῆς Θείας χάριτος. Ἡ ὁποια ὅταν βρεῖ τήν κατάληλη προαίρεση στίς ἀνθρώπινες καρδιές, κάνει τό ἀπίθανο, πιθανό. Τό ἀκατόρθωτο, κατορθωτό. Τόν ἁμαρτωλό, ἅγιο. Ὁ καρδιογνώστης Κύριος διείδε ὅλη αὐτή τή δυναμική τῆς Σαμαρείτιδας. Εἶδε ἕνα ὑποψήφιο ἀπόστολο τοῦ Εὐαγγελίου Του καί συζήτησε μαζί της, χωρίς νά προσμετρήσει τό ὅτι ὅπως τοῦ εἶπε καί ἡ Σαμαρείτιδα, «οὔ συγχρῶνται Ἰουδαίοι Σαμαρεῖτες», δέν ἔχουν σχέσεις μεταξύ τους οἱ Ἰουδαίοι μέ τούς Σαμαρείτες.

Ὅμως ἡ γυναικα ἐκείνη ὅπως προαναφέραμε στό τροπάριο μέ τό ὁποίο ἀρχίσαμε, εἶχε πίστη. Εἶχε πίστη ὄχι ὅπως τήν ἐννοοῦμε οἱ περισσότεροι, δηλαδή μιά ἀποδοχή καί μία τακτοποίηση τοῦ θρησκευτικοῦ θέματος τῆς ζωῆς μας μέ κάποια λίγα βασικά πράγματα καί ἀπό ἐκεῖ καί πέρα τίποτε ἄλλο. Μία στάσιμη ἐπίπεδη κατάσταση. Ἡ Σαμαρείτιδα εἶχε πίστη μέ τήν ἔννοια τοῦ ἐνδιαφέροντος καί τῆς ἀναζητήσεως. Ὅπως εἴπαμε ἦταν ἀνικανοποίητη. Ἐψαχνε συνεχῶς και ἐρευνοῦσε. Εἶχε ἀπορίες.

Ἀπορίες ὄχι τυπικές, ἐπουσιώδεις καί ἀνούσιες, ὅπως ἔχουμε κι ἐμεῖς σχεδόν πάντοτε. Εἶχε ἀπορίες καί ἐρωτήματα βαθύτερα καί οὐσιαστικότερα καί κυρίως, ἤθελε νά ξέρει σωστά καί ἀληθινά τί εἶναι αὐτό πού παρέλαβε ὡς πίστη ἀπό τούς προγόνους της καί πῶς πρέπει νά εἶναι γιά νά ἔχει στόχο καί ἀποτέλεσμα, ἄρα σωτηρία. Γι αὐτό ἡ πρώτη ἐρώτηση πού κάνει στό Χριστό μας εἶναι τό ποῦ πρέπει νά λατρεύεται ὁ Θεός. Στό βουνό Γαριζείν τοῦ τόπου της ἤ στό ναό τῶν Ἰεροσολύμων;

Ἄν ἦταν σάν πολλούς ἀπό ἐμᾶς θά εἶχε μία ἐν πολλοῖς ἐπικίνδυνη σιγουριά γιά ὅσα εἶχε λάβει ἀπό τούς προγόνους της περί πίστεως. Θά σκεφτόταν ὅπως κι ἐμεῖς πώς ὅ,τι πίστευαν καί ἔκαναν οἱ παλιοί στήν πίστη, θά κάνω κι ἐγώ. Αὐτό ἀρχικά δέν εἶναι λάθος. Γίνεται πρόβλημα ἀπό τή στιγμή πού ἀρχίζει νά λειτουργεῖ σάν συνήθεια, σάν ρουτίνα καί στήν πραγματικότητα νεκρώνει τή ζωντάνια πού θά πρέπει νά ἔχει. Κάποτε σέ προχωρημένο στάδιο γίνεται τόσο ἀφηρημένο, συνηθισμένο καί ἀπρόσωπο, πού εἶναι σάν νά μήν ὑπάρχει ὁ ἀπόγονος ἀλλά ὁ πρόγονος. Ἡ πίστη ἀπό προσωπική σχέση μέ τό Χριστό, γίνεται μία ἔνδοξη ἱστορία τῶν παλαιῶν πού τελικά ἀφορᾶ μόνο ἐκείνους, ἐνῶ στό παρόν δέν ἐνεργεῖται ἀπό τούς νέους, πού τήν χάνουν μέσα στήν ἐξέλιξη τῆς ζωῆς καί τό λάϊφ στάϊλ της.

Στήν ἐρώτησή της σέ ποιόν τόπο πρέπει νά λατρεύεται ὁ Θεός, ὁ Χριστός τῆς ἀπαντάει: Γυναίκα πίστεψέ με πώς ἔρχεται ὥρα ὅπου οὖτε στό βουνό σας, οὖτε στό ναό μας θά λατρεύεται ὁ Θεός...ἀλλά αὐτός πού θά θέλει νά τό λατρέψει ἀληθινά θά τόν λατρέυει μέ πνεῦμα καί ἀλήθεια...πνεῦμα ὁ Θεός καί αὐτοί πού θά θέλουν νά Τόν λατρεύουν, θά πρέπει νά τό κάνουν μέ πνεῦμα καί ἀλήθεια. «Γύναι πίστευσόν μοι ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὅρει τούτῳ οὔτε ἐν Ἰεροσολύμοις προσκηνύσετε τῷ πατρί...οἱ ἀληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τῷ πατρί ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ...πνεῦμα ὁ Θεός, καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

Ἡ Σαμαρείτιδα γι αὐτό πού ἦταν δέ θά μποροῦσε νά ἔχει ἄλλη μεγάλη ἀπορία, γι αὐτό καί τήν ἐκφράζει πρώτη. Στήν καθημερινότητά της θά σκεφτόταν: Γιά στάσου, οἱ παλιοί οἱ δικοί μας μᾶς μάθανε ὅτι στό βουνό Γαριζείν πρέπει νά προσκυνεῖται ὁ Θεός, οἱ Ἰουδαίοι ἀντιστοίχως πώς πρέπει νά προσκυνεῖται στό ναό τῶν Ἰεροσολύμων. Αὐτός ἐδῶ κάτι παραπάνω ξέρει, εἶναι προφήτης. Ἄς τόν ρωτήσω νά μοῦ λυθεῖ ἡ ἀπορία. Σίγουρα ἡ ἀπάντησή Του θά εἶναι ἡ σωστή. Καί ὁ Θεάνθρωπος Χριστός τῆς δίνει ὄχι μόνο τή σωστή ἀλλά κυρίως τή σωτήρια ἀπάντηση στήν ἀπορία της.

Ποιά εἶναι ὅμως ἡ ἐν πνεύματι καί ἀληθεία προσκύνηση τοῦ Θεοῦ; Πολλές φορές σ’αὐτό ἀναφερόμαστε κι ἐμεῖς. Θέλοντας νά μιλήσουμε γιά τό Θεό καί τό πῶς εἶναι καί ὑπάρχει, τόν προσδιορίζουμε σάν κάτι οὐράνιο καί νεφελῶδες. Σάν μία διάχυτη ὑπερδύναμη στήν ἀτμόσφαιρα, πού ἐπειδή εἶναι ἔτσι, ὡς πνεῦμα δηλαδή, ὑπάρχει καί διάκειται πνευματικῶς. Ἀλλά αὐτό τό πνευματικῶς τό καταλαβαίνουμε περισσότερο μέ τήν ἔννοια τῆς φιλοσοφίας, τοῦ πνευματώδους μέ τά δικά μας ἀνθρώπινα δεδομένα καί προχωροῦμε ἔτσι σέ μία πολύ ἐπικίνδυνη γιά ἐμᾶς κατανόηση τοῦ Θεοῦ.

Νά τό πῶ λίγο ποιό κοσμικά ὅτι ὁ Θεός εἶναι τόσο ὑπεράνω, ὄχι ὅτι δέν εἶναι, πού σέ πολλά πού ὑπάρχουν καί διδάσκονται ὡς τρόπος λατρείας Του ἀπό τήν Ἐκκλησία, δέν Τόν ἐνδιαφέρουν καί τόσο, δέν εἶναι σημαντικά γι Αὐτόν καί ἄρα δέν εἶναι ἀπαραίτητα νά τά κάνουμε. Αὐτό τό λένε κυρίως αὐτοί πού λένε πώς πιστεύουν μέ τόν τρόπο τους. Αὐτοί πού ἀποστασιοποιοῦνται ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί λιγότερο ἤ περισσότερο φτιάχνουν ἕνα εἴδωλο τοῦ Θεοῦ μέσα τους καί τοῦ διαμορφώνουν μία δική τους, κατά τό δοκοῦν, λατρεία.

Στή μή σωστή ἐπίσης προσέγγιση τοῦ Θεοῦ, συγκαταλέγονται καί κάποιοι πού ἔχουν ζῆλο καί ἐνδιαφέρον γιά τήν πίστη, ἀλλά δίνουν στό Θεό μία ἔκφραση ἐθνικότητας. Θεωροῦν τό Θεό ὡς μεροληπτικῶς ὑπάρχοντα πρός τήν πατρίδα καί τό ἔθνος μας καί ὅτι εἴμαστε ὁ ἀγαπημένος λαός Του, ὅπως κάποτε οἱ Ἰσραηλίτες. Ὡς πρός αὐτό εἴμαστε ὑπερήφανοι καί μέ ἕνα τρόπο ἐπικίνδυνο ἐφησυχάζουμε, ἔχοντας παράλληλα καί μία αἴσθηση αἰώνιας δόξας ὡς ἀγαπημένων παιδιῶν τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ὅπως πάντοτε τά δικαιώματα καί τά προνόμια εἶναι ποιό εὔκολα καί ἀναγνωρίσημα ἀπό τίς ὑποχρεώσεις. Τό νά εἶσαι τό ἀγαπημένο παιδί τοῦ Θεοῦ εἶναι πολύ σπουδαίο. Αὐτό ὅμως σημαίνει πώς Τόν γνωρίζεις καί πολύ καλά καί ξέρεις τί θέλει. Συμβαίνει αὐτό;;; Ξέρουμε σήμερα ἐμεῖς ποιό ἀκριβῶς εἶναι τό θέλημα το Θεοῦ;;;

Ἀκριβῶς πρός τά τελευταία πού ἀναφέραμε, θά πρέπει νά ἦταν καί ἡ πίστη τῆς Σαμαρείτιδας. Γι αὐτό ὁ Χριστός τήν πληροφορεῖ καί τήν διδάσκει ὅτι τό Θεό, δέν μπορεῖς νά Τόν βάζεις μέσα σέ τοπικά ἤ ἀκόμη ἐθνικά δεδομένα. Δέν μπορεῖς νά Τόν ἰδιοποιεῖσαι καί νά θεωρεῖς πώς τόν ξέρεις καλά ἔτσι εὔκολα. Χωρίς ἐνδιαφέρον, χωρίς νά ἐνεργεῖς τή σχέση αὐτή. Ἐν πνεύματι καί ἀληθεία σημαίνει ὅτι ὁ Θεός γνωρίζεται ἀλλά παραμένει καί ἄγνωστος. Γίνεται οἰκείος ἀλλά εἶναι καί ἀνοίκειος. Εἶναι ὑπερβατικός, ἀπροσπέλαστος, ἐλεύθερος καί ξένος ὡς πρός τήν κοσμικότητα τῆς γῆς.

Εἶναι αὐτό πού σημειώνει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής. Εἶναι «μή εἶναι, διά τό ὑπέρ εἶναι». Πού σημαίνει ὅτι τό Θεό ὅσο καί νά νομίζουμε πώς Τόν γνωρίζουμε, πάντα θά εἶναι καί Ἄγνωστος καί θά πρέπει νά κινούμαστε συνεχῶς πρός ἀνακάλυψή Του. Αὐτός ὁ τρόπος λατρείας θά μᾶς φέρει στήν ἀλήθεια καί ὡς ἔννοια καί ὡς σχέση μέ ἕνα πρόσωπο, τό Χριστό. Ὁ Ὁποίος ὅπως λέει στό Εὐαγγέλιό Του εἶναι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή.

Καί θά καταλάβουμε τότε πώς ἡ ἀλήθεια εἶναι ἕνα πρόσωπο, ὁ Θεάνθρωπος Χριστός καί ἄρα ὡς πρός αὐτήν δέν πρέπει ποτέ νά θεωροῦμε πώς τήν κατέχουμε, ἀλλά νά τήν ἐνεργοῦμε. Νά προσπαθοῦμε δηλαδή πάντοτε νά εἴμαστε ἀληθεῖς ἀλλά νά μποροῦμε καί νά ἐπαληθεύουμε αὐτήν τήν ἀλήθεια μας. Αὐτό θά μποροῦμε νά τό κάνουμε ὅταν καθημερινά προσπαθοῦμε νά ἔχουμε ζωντανή σχέση μέ τήν Ἀλήθεια καί μέσα ἀπό αὐτήν νά ὁδηγούμαστε πρός μία καλύτερη καί πληρέστερη κατανόηση τοῦ Θεοῦ, τοῦ κόσμου, τοῦ ἐαυτοῦ μας. Ἄρα πρός μία ὅσο γίνεται σωστότερη, ὁλοκληρωμένη καί ἄρα σωτήρια λατρεία τοῦ Θεοῦ. Μία λατρεία «ἐν πνεύματι καί ἀληθεία». Κύριε. Εὐλόγησον!