Ἡ εὐτυχία τῶν πτωχῶν

 

Ἀνάμεσα στοὺς σοφούς, πρωτάκουστους καὶ παράδοξους λόγους τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχει καὶ αὐτὸς ὁ λόγος: «Μακάριοι οἱ πτωχοί» (Λουκ. ς΄ 20). Πανευτυχεῖς καὶ μακάριοι εἶσθε σεῖς οἱ πτωχοί! Δὲν μακαρίζει μ’ αὐτοὺς τοὺς λόγους ὁ Κύριος τοὺς «πτωχοὺς τῷ πνεύματι», δηλαδὴ τοὺς ταπεινούς, ὅπως ἔκανε ἄλλοτε στὴ γνωστὴ «ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία» Του, ποὺ ἀναφέρει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος. Τώρα, στὴν ὁμιλία Του «ἐπὶ τόπου πεδινοῦ», ποὺ διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, μακαρίζει τοὺς πτωχούς, αὐτοὺς ποὺ ἔχουν λίγα, ποὺ στεροῦνται ἴσως καὶ ταλαιπωροῦνται προκειμένου νὰ ἐξασφαλίσουν τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴ ζωή τους. Σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὴ νοοτροπία πολλῶν ἀνθρώπων τοῦ κόσμου, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν θεωρεῖ εὐτυχισμένους αὐτοὺς ποὺ ἔχουν τὰ πολλά, τὰ χρήματα καὶ τὰ κτήματα, τὶς καταθέσεις καὶ τὶς ἀνέσεις, αὐτοὺς ποὺ ἀπολαμβάνουν τὴν ἀφθονία τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν τέρψεων τοῦ κόσμου, τὰ πλούσια τραπέζια, τὰ ταξίδια, τὴν πολυτέλεια, ἀλλὰ τοὺς φτωχούς. Γιατί ἄραγε; Πῶς ἐξηγεῖται ἡ διδασκαλία αὐτὴ τοῦ Κυρίου; Πῶς τὴν ἀκοῦμε ἐμεῖς σήμερα, μάλιστα σὲ μιὰ περίοδο κρίσεως, ποὺ πολλοὶ στεροῦνται συχνὰ καὶ τὰ ἀπαραίτητα; Εἶναι πράγματι εὐτυχισμένοι οἱ φτωχοί, διότι ἡ ἀνέχεια τοὺς βοηθεῖ νὰ καταφεύγουν στὸ Θεὸ καὶ ἔτσι δὲν στηρίζουν τὴν εὐτυχία τους σὲ σαθρὰ θεμέλια. Δὲν στηρίζουν κάτι πνευματικὸ στὰ ὑλικά, τὴν εὐτυχία στὰ πλούτη, δὲν ἐξαρτοῦν τὴν κατάσταση τῆς ψυχῆς ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μποροῦν μόνο τὸ σῶμα νὰ τρέφουν καὶ νὰ ἱκανοποιοῦν. Δὲν ἐλπίζουν στὸν πλοῦτο, ποὺ εἶναι ρευστὸς καὶ περνᾶ ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ ἑνὸς στὰ χέρια τοῦ ἄλλου, ποὺ εἶναι δραπέτης, κάνει φτερὰ καὶ τὸν χάνεις χωρὶς νὰ τὸ καταλάβεις. Ἔχεις τὶς καταθέσεις σου καὶ εἶσαι ἥσυχος. Ἀκοῦς ὅμως ὅτι ἀπειλεῖται ἕνα «κούρεμα» καὶ χάνεις τὴν ἡσυχία σου. Ἔχεις καταθέσεις, ἀλλὰ δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις τὴν ἀνάληψη ποὺ θέλεις. Δηλαδὴ δὲν τὶς ἔχεις. Κάνεις τὴν ἀνάληψη, ἀλλὰ φοβᾶσαι τὸν κλέφτη. Τὸν ἀφήνεις χωρὶς ἀντίσταση νὰ σοῦ πάρει ὅσα ἔχεις, διότι φοβᾶσαι τὴ ζωή σου. Ἀλλὰ τί ζωὴ εἶναι αὐτὴ ποὺ στηρίζεται σ’ ἕναν τόσο ψεύτικο θεό, ὅπως εἶναι ὁ μαμωνᾶς; Τί εὐτυχία μπορεῖ νὰ ἀπολαύσει ἐκεῖνος ποὺ καταλαβαίνει ὅτι ὅλα γύρω του μπορεῖ σὲ μιὰ στιγμὴ νὰ σωριασθοῦν σὲ σωρὸ ἐρειπίων; Εὐτυχισμένος εἶναι αὐτὸς ποὺ βάζει θεμέλιο τῆς ζωῆς καὶ τῆς εὐτυχίας του τὴν ἐλπίδα στὸν ἀληθινὸ Θεό, Αὐτὸν ποὺ ποτὲ δὲν διαψεύδει τὶς προσδοκίες μας, ποὺ πάντοτε βρίσκεται κοντά μας καὶ θέλει καὶ μπορεῖ καὶ ἔχει τοὺς τρόπους νὰ μᾶς βοηθεῖ. Αὐτὸ πιὸ εὔκολα τὸ κάνει ὁ φτωχός. Στὴ δυσκολία του, στὴν ἀνέχειά του, στὸ Θεὸ καταφεύγει. Σ’ Αὐτὸν στηρίζει τὶς ἐλπίδες του, ἀπὸ Αὐτὸν προσδοκᾶ τὴ λύση τῶν προβλημάτων του, ἀπὸ Αὐτὸν περιμένει τὴν τροφή, τὴ ζωὴ καὶ τὰ πάντα. Ἀπὸ Αὐτὸν ὁ Ὁποῖος, κατὰ τὸν λόγο τοῦ ἱεροῦ Ψαλμωδοῦ, «φείσεται πτωχοῦ καὶ πένητος καὶ ψυχὰς πενήτων σώσει» (Ψαλ. οα΄ [71] 13). Θὰ λυπηθεῖ καὶ θὰ σπλαχνισθεῖ τὸν πτωχὸ καὶ ἐξαθλιωμένο ἄνθρωπο καὶ θὰ σώσει τὴ ζωὴ ἐκείνων ποὺ στεροῦνται κάθε πόρο καὶ βοήθεια. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος διδάσκει νὰ μὴ στηρίζουμε τὶς ἐλπίδες μας στὸν πλοῦτο, ποὺ ἡ κατοχή του εἶναι ἀβέβαιη καὶ ἄδηλη, «ἀλλ’ ἐν τῷ Θεῷ τῷ ζῶντι», ἀλλὰ νὰ ἐλπίζουμε στὸ Θεό, ποὺ δὲν εἶναι ἄψυχος σὰν τὸν μαμωνᾶ, ἀλλὰ εἶναι Θεὸς ζωντανός, ὁ Ὁποῖος μᾶς τὰ παρέχει ὅλα πλούσια καὶ ἄφθονα γιὰ νὰ τὰ ἀπολαμβάνουμε (βλ. Β΄ Τιμ. ς΄ 17). Οἱ πλούσιοι ἄνθρωποι καὶ ὅταν ἔχουν ἀσφαλισμένα τὰ ἀγαθά τους, εὐτυχία καὶ χαρὰ ἀληθινὴ δὲν ἔχουν, ἐφόσον δὲν ἔχουν τὸν Θεό, τὴν πηγὴ τῆς πραγματικῆς εὐτυχίας. Ἀντίθετα, οἱ πτωχοὶ καὶ ὅταν στεροῦνται καὶ ὑποφέρουν πολύ, μποροῦν νὰ εἶναι εὐτυχισμένοι, ἐφόσον ἔχουν ζωντανὴ στὴν ψυχή τους τὴν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος τελικὰ δὲν θὰ τοὺς ἀφήσει, ἀφοῦ δὲν ἀφήνει ἀπροστάτευτα οὔτε τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ. Εἶναι μακάριοι οἱ πτωχοί. Διότι δὲν μένουν προσκολλημένοι στὰ μάταια καὶ ἀπατηλὰ ἀγαθὰ τοῦ παρόντος κόσμου. Διότι δὲν στηρίζουν τὴν εὐτυχία τους σ’ ὅσα εἶναι ἀδύνατο νὰ δώσουν εὐτυχία καὶ χαρά. Διότι στηρίζονται στὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ ἀπὸ Αὐτὸν περιμένουν τὴ βοήθεια καὶ προστασία, τὴν παρηγοριὰ καὶ τὰ δῶρα τῆς Βασιλείας Του στὸ παρὸν καὶ τὴν αἰώνια εὐτυχία, τὴ δόξα καὶ τὴ χαρὰ τῆς Βασιλείας Του στὴ μακαρία ζωὴ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ Ἴδιος τὸ ὑποσχέθηκε: «Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Λουκ. ς΄ 20). Νὰ μὴ ζηλεύουμε αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πολλά. Σ’ αὐτοὺς εἶπε ὁ Κύριος τὰ «οὐαί». «Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν παράκλησιν ὑμῶν. οὐαὶ ὑμῖν οἱ ἐμπεπλησμένοι, ὅτι πεινάσετε» (Λουκ. ς΄ 24, 25). Ἀλίμονο σὲ σᾶς ποὺ χρησιμοποιεῖτε ἐγωιστικὰ τὰ πλούτη σας γιὰ νὰ ἱκανοποιεῖτε τὶς σαρκικὲς ἀνέσεις καὶ ἀπολαύσεις σας. Ἀλίμονό σας, διότι ἔχετε πλήρη παρηγοριὰ ἀπὸ τὸν πλοῦτο σας καὶ συνεπῶς δὲν μένει νὰ ἐλπίζετε τίποτε στὴ μέλλουσα ζωή. Ἀλίμονο σὲ σᾶς ποὺ εἶσθε χορτασμένοι ἀπὸ τὶς πρόσκαιρες ἀπολαύσεις, ποὺ τώρα τρῶτε ἄπληστα καὶ πίνετε, διότι στὸ μέλλοντα βίο θὰ στερηθεῖτε τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ καὶ θὰ πεινάσετε. Ὁ Χριστὸς ἔζησε πτωχὸς πάνω στὴ γῆ. Ὁ Θεὸς ποὺ πλουτίζει τὰ σύμπαντα μὲ τὰ ἀγαθά Του, ὅταν ἦλθε ὡς ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς, δὲν εἶχε σπίτι δικό Του, δὲν ἔζησε μὲ πολυτέλεια, εἶχε ἁπλὴ τὴν τράπεζα, λιτὸ τὸ φαγητό Του. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι ἔζησαν φτωχοὶ μέσα στὸν κόσμο, ἀλλὰ ἦσαν «πολλοὺς πλουτίζοντες» μὲ τὴ διδασκαλία τους καὶ τὴν πνευματικότητά τους. Καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες μοίρασαν τὴν περιουσία τους, θεωροῦσαν ἀρετὴ τὴν πτωχεία καὶ εἶχαν πλοῦτο τους τὸν Θεό. Οἱ πρίγκιπες τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἔζησαν φτωχοὶ καὶ εὐτυχισμένοι στὴ γῆ καὶ ἀπολαμβάνουν τώρα τὴ μακαριότητα τοῦ οὐρανοῦ. Μακάριοι ὅσοι τοὺς θαυμάζουν καὶ τοὺς ἀκολουθοῦν.ΟΣΩΤΗΡ2157