Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άρχοντας Ιωάννης. Ζούσε με την κόρη του σε ένα χωριό της Μάνης. Είχε χάσει τη γυναίκα του από χρόνια. Του συμπαραστεκόταν μια έμπιστή του, η Αρετή, που φρόντιζε το κορίτσι και ήταν καλή γυναίκα.
Κάποτε η κόρη του άρχοντα, η Αγνή, αρρώστησε βαριά. Πονούσε το κορμί της και δε σηκωνόταν από το στρώμα. Ο Ιωάννης έφερε γιατρούς να την δούνε. Δεν μπόρεσαν να την γιάνουν. Οι πόνοι ήταν δυνατοί. Εκείνος δεν άντεχε να την βλέπει να υποφέρει. Είχε ακούσει ότι στο μοναστήρι του Βουλκάνου υπήρχε μια παλαιά θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς. Την ονόμαζαν Βουλκανιώτισσα. Ήθελε να πάει στη μονή και να προσκυνήσει τη Χάρη της. Πίστευε ότι η Παναγία θα βοηθούσε την κόρη του.
Μια μέρα ο Ιωάννης είπε στην Αρετή: «Θα φύγω για τρείς μέρες. Θα πάω στο βουνό Ιθώμη στο μοναστήρι του Βουλκάνου. Θέλω να παρακαλέσω την Παναγία για την Αγνή μας. Όσο θα λείπω, να μη φύγεις στιγμή από κοντά της». «Μη γνοιάζεσαι, άρχοντά μου. Σαν παιδί μου την έχω την κόρη σου. Μακάρι η Παναγία να κάνει το θαύμα της».
Το άλλο πρωί ο άρχοντας με τον αμαξά του ξεκίνησαν για την Ιθώμη. Στο δρόμο ο αμαξάς είπε: «Άρχοντα Ιωάννη, να με συμπαθάς, αλλά εκεί που έχει χτιστεί το μοναστήρι, δεν μπορεί να φτάσει η άμαξα. Από ένα σημείο κι έπειτα, θα συνεχίσουμε καβάλα στα άλογα. Η μονή βρίσκεται ψηλά στο βουνό και μέσα από μονοπάτια θα βγούμε εκεί».
Ο άρχοντας είπε: «Ας φτάσουμε στο χωριό και βλέπουμε. Αλήθεια, Θωμά, τι ξέρεις για το μοναστήρι; Εσύ είσαι από εκείνα τα μέρη». «Η μονή Βουλκάνου[1], αφέντη, οφείλει το όνομά της[2] σε βυζαντινό άρχοντα. Του ανήκε η περιοχή γύρω από το βουνό Ιθώμη. Θησαυρός του μοναστηριού[3] είναι η θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας[4].
Το παλαιό μοναστήρι είχε χτιστεί ψηλά, γύρω στα 800 μέτρα στην κορυφή του βουνού[5]. Το έλεγαν ‘‘Μονή Παναγίας Επανωκαστρίτισσας ή της Κορυφής’’[6]. Λένε[7] ότι την μονή[8] εκείνη την έχτισαν[9] εικονολάτρες μοναχοί[10], στον τόπο που βρήκαν την Εικόνα της Παναγίας. Βρέθηκε πάνω σε ένα δέντρο[11] και τη φώτιζε αναμμένο καντήλι.
Όταν το έμαθε αυτό η τότε Αυτοκράτειρα, διέταξε με έξοδά της να χτιστεί εκεί μοναστήρι. Στα κελιά του παλιού μοναστηρίου υπήρχε το ‘‘φωτάναμα’’[12], κάτι σαν παραγώνι. Εκεί κάθονταν οι μοναχοί και ζεσταίνονταν το χειμώνα. Ήταν τέτοιο το κρύο που, κάποτε, αναγκάστηκαν οι μοναχοί να αφήσουν το παλιό μοναστήρι[13]. Βρήκαν τον τόπο που πάμε τώρα και τον αγόρασαν[14].
Ο άρχοντας ρώτησε: «Ποιος κατείχε τον τόπο που βρίσκεται η νέα μονή;» Ο Θωμάς αποκρίθηκε: «Ήταν ιδιοκτησία του πατέρα του Τούρκου Μερ Εφέντη Μεμέναγα, που ήταν αγάς της Ανδρούσας. Υπήρχε εκεί πηγή νερού[15] και διώροφος πύργος. Σαν συνέχεια του πύργου έκτισαν το νέο μοναστήρι[16] με τα χαγιάτια και τις καμάρες του». «Είναι όμορφο το μοναστήρι, Θωμά;» «Άρχοντά μου, είναι μεγάλο κι αρχοντικό κτίσμα. Έχει φτιαχτεί από πέτρα».
Ο άρχοντας θαύμασε, σαν άκουσε την ιστορία του μοναστηριού. Είπε: «Λένε ότι η Παναγία η Βουλκανιώτισσα κάνει πολλά θαύματα». «Άρχοντά μου, οι παλαιές εικόνες της Παναγίας έχουν ιδιαίτερη Χάρη. Η βάβω μου έλεγε ότι ‘‘πολλά μάτια έκλαψαν και προσευχήθηκαν μπροστά τους’’, για αυτό είναι θαυματουργές. Η γνώμη μου είναι πως το θαύμα το φέρνει η πίστη εκείνου που παρακαλεί για θεία βοήθεια. Στο Ευαγγέλιο, ο Χριστός έλεγε σε ανθρώπους που θεράπευσε: ‘‘Η πίστη σου σε έσωσε’’».
Ο άρχοντας δε μίλησε. Μόνο συλλογιόταν όσα άκουσε και την αρρώστια της θυγατέρας του. Ο αμαξάς σκεφτόταν τη διαδρομή κι είπε: «Είμαστε τυχεροί που είναι καλοκαίρι, ειδάλλως θα ξεπαγιάζαμε στο ανέβασμα του βουνού». Ύστερα, βίτσισε τα άλογα να τρέξουν. Είχαν μπει πια στα μέρη τα δικά του, που ο Θωμάς τα ήξερε καλά. Έφτασαν στα ριζά του βουνού Ιθώμη, πριν το σούρουπο.
Ο Ιωάννης είπε στον αμαξά: «Βρες έναν χωρικό και παρακάλεσέ τον να φυλάξει την άμαξά μας, μέχρι να γυρίσουμε. Δανείσου δύο μουλάρια, για να πάμε μέχρι το μοναστήρι. Τα άλογά μας κουραστήκαν. Θέλω να είναι ξεκούραστα για το γυρισμό. Πάρε τούτο το πουγκί και πλήρωσε».
Έτσι κι έκανε ο αμαξάς. Φάνηκε σε λίγο και κρατούσε από τα γκέμια δύο γερά μουλάρια. Καβάλησαν ο καθένας το δικό του και ξεκίνησαν για τη μονή του Βουλκάνου. Ο δρόμος στένευε όσο ανέβαιναν το βουνό. Είχε σουρουπώσει για καλά. Οι δύο άντρες κρατούσαν τα φανάρια και προχωρούσαν με προσοχή. Σαν έφτασαν στη μονή, ξεπέζεψαν. Ο αμαξάς κρατούσε τα ζωντανά κι ο άρχοντας χτύπησε την πόρτα.
Σε λίγο ένας μοναχός ξεαμπάρωσε την πόρτα. Είπε: «Καλωσορίσατε! Περάστε να γνωρίσετε τον ηγούμενο. Θα φροντίσω εγώ για τα ζωντανά σας». Ο άρχοντας κι ο Θωμάς προχώρησαν στον περίβολο του μοναστηριού. Τους υποδέχτηκε ο ηγούμενος. Τους πήγε στην τραπεζαρία να τους φιλέψει και να γνωριστούνε. Σαν έμαθε το λόγο της επίσκεψής τους, είπε στον άρχοντα: «Θα προσευχηθούμε στην Παναγία τη Βουλκανιώτισσα, να γιάνει την Αγνή. Είμαι βέβαιος πως θα απαντήσει στις προσευχές μας».
Ύστερα ο ηγούμενος πήγε τους δύο άντρες στα κελιά τους να ξαποστάσουν. Είχαν αποκάμει, γιατί όλη μέρα ταξίδευαν. Τους είπε: «Το πρωί ελάτε στη Λειτουργία. Θα έχετε μεγάλη ευλογία».
Το άλλο πρωί ο άρχοντας πήγε στην εκκλησιά του μοναστηριού. Η Λειτουργία είχε ξεκινήσει. Εκείνος στάθηκε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας. Προσευχήθηκε μέσα από την καρδιά του κι έκαμε ένα τάμα: «Δέσποινά μου, γιάτρεψε την κόρη μου. Σου υπόσχομαι ότι κάθε χρόνο, στη γιορτή σου, θα ερχόμαστε μαζί και θα προσκυνάμε τη Χάρη σου. Θα φροντίζω για ό,τι χρειαστεί το μοναστήρι σου. Ελπίζω σε σένα, γιατί πόνεσες για τον Υιό σου και νιώθεις τον πόνο μου». Όταν τελείωσε η λειτουργία, ο ηγούμενος πλησίασε τον άρχοντα και είπε: «Με τη βοήθεια της Παναγίας, θα γίνει καλά η κόρη σου». Ο άρχοντας ρώτησε για την ιστορία του μοναστηριού. Ο Γέροντας είπε: «Θα σου πω, άρχοντα Ιωάννη, για τα χρόνια της επανάστασης[17] του Γένους. Τότε κάποιοι μοναχοί πήραν μέρος στον αγώνα[18] για την απελευθέρωση. Ένας ιερομόναχος, ο Ιωσήφ, πολέμησε σε πολλές μάχες. Έζησε και μετά την απελευθέρωση γύρισε στο μοναστήρι. Πέθανε ενενήντα χρόνων[19].
Η μονή Βουλκάνου, παρόλους τους κατατρεγμούς των Τούρκων ήταν τότε πλούσια. Είχε απέραντες εκτάσεις και κτήματα. Για αυτό οι αγωνιστές μας στρέφονταν εδώ. Στηρίξαμε την κλεφτουριά με κάθε τρόπο. Εδώ έγινε η σύσκεψη των Κολοκοτρωναίων, του Παπαφλέσσα και άλλων αρχηγών πριν τη μάχη στο Βαλτέτσι. Κάποιοι μοναχοί πήραν τότε μέρος στη μάχη. Εκείνα τα χρόνια οι μοναχοί δανείστηκαν πολλά χρήματα από εμπόρους και ενίσχυσαν τον αγώνα για την Ελευθερία.
Στα 1825 ο Ιμπραήμ[20] επιτέθηκε στη μονή Βουλκάνου, γιατί έμαθε ότι οι μοναχοί βοηθούσαν τους αγωνιστές. Οι μοναχοί, για να γλυτώσουν από τη μανία των Τουρκοαιγυπτίων, εγκατέλειψαν το μοναστήρι. Πήραν μαζί τους ό,τι μπορούσαν να σώσουν. Άλλοι κατέφυγαν στη Μάνη, ενώ άλλοι έφθασαν μέχρι τη Ζάκυνθο.
Πολύ βοήθησε η μονή και τους φτωχούς. Το 1870, στην επανάσταση της Κρήτης, κτήματα της μονής του Ανδρομονάστηρου μοιράστηκαν[21] σε κατατρεγμένους Κρητικούς. Αυτά κι άλλα πολλά συνέβησαν, άρχοντα Ιωάννη… Μα θέλουν χρόνο, για να ιστορηθούν».
Ο άρχοντας είπε: «Ό,τι χρεία έχει το μοναστήρι, ηγούμενε, μη διστάσεις να μου το πεις. Αν τώρα δεν έχετε ανάγκη, μπορεί αύριο κάποιος να προστρέξει εδώ για να τον συντρέξετε». Ο Γέροντας χάρηκε με την καλή διάθεση του άρχοντα, μα δε μίλησε.
Σε λίγο φάνηκε ο αμαξάς. Ο Ιωάννης του είπε: «Ανησυχώ για την Αγνή. Πρέπει να γυρίσουμε στη Μάνη. Ευχαριστούμε, Γέροντα, για τη φιλοξενία. Αν με αξιώσει ο Θεός, θα ξαναέρθω στη γιορτή της Παναγίας μαζί με την κόρη μου». Ο Ηγούμενος είπε: «Είστε καλοδεχούμενοι!».
Έτσι, οι δύο άντρες το ίδιο βράδυ, έφτασαν στη Μάνη. Η κυρά Αρετή τους υποδέχτηκε και είπε: «Η Αγνή νιώθει καλύτερα. Δεν πονάει και ζήτησε να φάει». Ο άρχοντας τα έχασε. Έτρεξε στην κάμαρα της κόρης του. Την είδε να χαμογελάει. Την αγκάλιασε και δάκρυσε. Ήταν βέβαιος ότι η Παναγία είχε κάνει το θαύμα της. Σε λίγο καιρό η κόρη του άρχοντα έγιανε και δεν πονούσε πια. Εκείνος της ιστόρησε όσα έγιναν στη μονή του Βουλκάνου και για το τάμα. Τότε η Αγνή είπε: «Η Παναγία με έγιανε. Δεν έλπιζα σε γιατρειά. Θα πάμε μαζί στο μοναστήρι του Βουλκάνου για να την ευχαριστήσω». Έτσι κι έκαναν.
Από τότε ο άρχοντας και η Αγνή πήγαιναν δύο φορές κάθε χρόνο - τον Δεκαπενταύγουστο[22] και στις είκοσι Σεπτεμβρίου[23] - σε λιτανείες της εικόνας της Παναγίας του Βουλκάνου και προσκυνούσαν τη Χάρη της. Ανέπτυξαν ισχυρούς δεσμούς με τους με το μοναστήρι και τον ευλογημένο αυτό τόπο. Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Δήμητρα Μπουμποπούλου
[1] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Χτίστηκε γύρω στο 17ο αιώνα.
[2] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Παλαιότερα «Βουρκάνο», «Δορκάνο» και «Βουλκάνη».
[3] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Στο μοναστήρι φυλάσσονται Ιερά Λείψανα πολλών Αγίων. Του Αγίου Ιωάννου του Μονεμβασιώτου, του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου και του Καλαματιανού Αγίου Ηλία του Αρδούνη. Στην βιβλιοθήκη του υπάρχουν παλαιά και νέα βιβλία, ιδιόχειρα συγγράμματα, και Τουρκικά έγγραφα.
[4] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Φέρει την επιγραφή «Η Οδηγήτρια η επονομαζομένη τω όρει Βουλκάνω». Τον Δεκαπενταύγουστο την εικόνα την πάνε στο θρόνο Της στο μοναστήρι της Κορυφής. Τη νύκτα της 19ης προς 20η Σεπτεμβρίου κατεβάζουν την εικόνα της Παναγίας στην πόλη της Μεσσήνης. Χιλιάδες άνθρωποι οδοιπορούν και συνοδεύουν τη Βουλκανιώτισσα Κυρά. Διανύουν απόσταση 20 χιλιόμετρα με τα πόδια. Έτσι θυμούνται την πρώτη λιτανεία της εικόνας. Έγινε στα 1755, όταν η πανούκλα απλώθηκε στη Μεσσηνία και σκόρπισε το θάνατο.
[5]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Εκεί που άλλοτε υπήρχε η Ακρόπολις της Αρχαίας Μεσσήνης. Εκεί κατά τα αρχαία χρόνια λατρευόταν ο Δίας ο Ιθωμάτας.
[6]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Η σήμερα ονομαζόμενη «Καθολικόν».
[7]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr- Άλλη παράδοση λέει ότι κτήτορας της μονής είναι ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος (1282-1328). Και οι δύο παραδόσεις δεν επιβεβαιώνονται ιστορικά.
[8] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Ο Ναός της παλαιάς μονής έχει κτισθεί επάνω στο χώρο ναού του «Ιθωμάτα» Δία, αφού χρησιμοποίησαν ογκόλιθους από αυτόν. Οι τοιχογραφίες του Ναού έχουν ζωγραφηθεί από τους Ναυπλιώτες αδελφούς Δημήτριο και Γεώργιο Μόσχου, το 1608.
[9] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Γύρω στο 725.
[10] Πηγή: «Η ιερά μονή Βουλκάνου» του Αρχιμ. Νεόφυτου Χαντζή, εκδ. Χριστιανική Στέγη Καλαμάτας. Η εύρεση της εικόνας της Παναγίας έχει σχέση με την εικονομαχία και εικονολατρία των Βυζαντινών χρόνων. Στο απέναντι μικρό βουνό της Ιθώμης, Εύα, όπου τα αρχαία χρόνια λατρευόταν ο Διόνυσος και από τα Βακχικά επιφωνήματα «ευ οι» - «ευ αν» ονομάστηκε το βουνό αυτό Εύα, κατέφυγαν μερικοί εικονολάτρες μοναχοί, για να αποφύγουν τους εικονομάχους της Κωνσταντινούπολης.
[11]Πηγή: «Η ιερά μονή Βουλκάνου» Αρχιμ. Νεόφυτου Χαντζή, εκδ. Χρ. Στέγη Καλαμάτας. Στον κορμό του δέντρου, όπου βρήκαν οι ασκητές την εικόνα της Παναγιάς, που παρίστανε ημίσωμη τη Θεοτόκο, κτίσθηκε το ανώφλι της Πύλης της εκκλησίας της Παναγίας. Από το ξύλο του κορμού αυτού οι χριστιανοί έπαιρναν μικρά κομμάτια ή τρίμματα. Τα χρησιμοποιούσαν σαν αντιπυρετικό φάρμακο κατά της θέρμης. Η Αγία εικόνα είναι σε μικρό σχήμα, αργυροεπενδεδυμένη στη Σμύρνη, όπου η Μονή διατηρούσε το Μετόχι της Αγίας Φωτεινής. /
Πηγή: διαδίκτυο: enosivourlioton.gr - Η Αγία Φωτεινή ήταν ο πιο εντυπωσιακός ναός της Σμύρνης. Ξεχώριζε για το καμπαναριό, τις καμπάνες, τις τοιχογραφίες και το χρυσό σταυρό της. Στο καμπαναριό υπήρχε ρολόι με την επιγραφή «Ηλίου άτερ σιγώ», δηλαδή «απουσία του ηλίου σιωπώ». Αποτελούσε τον Μητροπολιτικό Ναό της Σμύρνης και αφιερώθηκε στη Σαμαρείτιδα Αγία Φωτεινή. Κατά την παράδοση η Ισαπόστολος μετά τη συνάντηση με τον Κύριο, βαπτίσθηκε η ίδια και η οικογένειά της. Κήρυξε τον Χριστιανισμό σε πολλές περιοχές. Κατέληξε στη Σμύρνη, όπου μαρτύρησε. Οι Σμυρναίοι ευλαβούνταν την Αγία Φωτεινή. Το όνομα Φωτεινή ήταν συχνό στις Σμυρναίες και στις Μικρασιάτισσες.
[12]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Ήταν το λεγόμενο βυζαντινό Φωτάναμα, εστία φωτιάς με πεζούλια γύρω από αυτή. Φωτανάματα στην Εκκλησία της Ελλάδος υπάρχουν 11 συνολικά.
[13] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Από το μοναστήρι της Κορυφής έφυγαν οι Πατέρες το 1625. Το κρύο ήταν αβάσταχτο εκεί το χειμώνα. Οι προσκυνητές δυσκολεύονταν να φτάσουν στη μονή. Οι μοναχοί αναζήτησαν τόπο πιο χαμηλά.
[14] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Για 10.500 γρόσια.
[15]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Τη γνωστή έως και σήμερα «Μάνα του νερού».
[16]Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Ο Ναός της νέας κάτω μονής χτίστηκε το 1701. Τιμάται στο Γενέθλιο της Παναγίας. Ο Ναός της παλαιάς μονής τιμάται στην Κοίμηση.
[17] Πηγή: διαδίκτυο: ikivotos.gr - Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821 η Μονή Βουλκάνου, συμμετείχε σε αυτήν, στηρίζοντας κυρίως οικονομικά τον αγώνα. // Το 1822 οι μοναχοί έδωσαν στην ερανική επιτροπή αγώνα, που αποτελούσαν ο Γεώργιος Δαρειώτης και ο μοναχός Άνθιμος Βουλκανιώτης, σκεύη αξίας 3.600 γροσίων. Το 1823 δόθηκαν στον έπαρχο Μεσσήνης Πάγκαλο διάφορα είδη αξίας 2.250 γροσίων. Στις 26 Μαΐου του ίδιου έτους η Μονή Βουλκάνου χορήγησε στην Πελοποννησιακή Γερουσία χρεωστική ομολογία 8.000 γροσίων για την κάλυψη αναγκών του πολέμου, που ποτέ δεν εξοφλήθηκε. // Στα 1825, λόγω της συμμετοχής της στην επανάσταση, η μονή δέχτηκε την οργή του Ιμπραήμ. // Στον κώδικα του μοναστηριού σώζεται ημερολόγιο, που δίνει εικόνα για τις καταστροφές που έπαθε η μονή από τις ορδές του Ιμπραήμ.
[18] Πηγή: διαδίκτυο: ikivotos.gr - Ο Αγάπιος Σπηλιωτόπουλος, που ήταν διάκος του Παλαιού Πατρών Γερμανού, πήρε ενεργό μέρος στον αγώνα.
[19] Πηγή: διαδίκτυο: ikivotos.gr
[20] Πηγή: διαδίκτυο: ikivotos.gr
[21] Πηγή: διαδίκτυο: www.saint.gr - Το ίδιο έγινε και το 1955 σε φτωχούς των χωριών της γύρω περιοχής. Πολλοί από αυτούς μετανάστευσαν και δεν αξιοποιήθηκαν οι εκτάσεις, που παραχωρήθηκαν, εκτός από λίγες.
[22] Πηγή: διαδίκτυο: monastiria.gr - Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται η μεταφορά της εικόνας της Παναγίας στο Παλαιό μοναστήρι της Κορυφής.
[23] Πηγή: διαδίκτυο: monastiria.gr - Τη νύχτα της 19ης προς 20η Σεπτεμβρίου γίνεται παρουσία πλήθους κόσμου η κάθοδος της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας στην πόλη της Μεσσήνης, σε ανάμνηση της θαυματουργικής επεμβάσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, όταν φοβερή επιδημία πανούκλας είχε απλωθεί σε όλη σχεδόν τη Μεσσηνία και είχε σκορπίσει το θάνατο και τη δυστυχία γύρω στα 1755.
https://lakonikos.gr/plus/item/164513-o-arxontas-ioannis-sto-monastiri-tou-voulkanou-ithomi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου