Δουλεύοντας στὸ ἀμπέλι (Ματθ. 21. 32-43)

Λαμπρόπουλος Βαρνάβας Ἀρχιμανδρίτης

Στὰ πρῶτα αἰτήματα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς, τῆς προσευχῆς ποὺ ὁ Χριστὸς μᾶς παρέδωσε νὰ ἀπευθύνουμε στὸν Πατέρα του, περιλαμβάνεται τὸ «ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου». Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια μᾶς φώτισε νὰ τὸν ζητᾶμε νὰ ἔλθει καὶ νὰ γίνει κύριος καὶ βασιλέας ὅλης τῆς ὕπαρξης καὶ τῆς ζωῆς μας. Γι’ αὐτὴ τὴ βασιλεία ὁ Χριστὸς μίλησε ἐπανειλημμένα στὰ κηρύγματά του χρησιμοποιώντας διάφορες παραβολὲς καὶ εἰκόνες καὶ φωτίζοντας κάθε φορὰ ἀπὸ διαφορετικὴ ὀπτικὴ γωνία τὴν ὀμορφιά της καὶ τὴ σχέση μας μὲ αὐτή. Σὲ ὅλες βέβαια τὶς εἰκόνες εἶναι ὁλοφάνερα δύο βασικὰ χαρακτηριστικά της: Πρῶτο, τὸ ὅτι εἶναι ἔκφραση τῆς ἄπειρης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἀνθρωπο· καὶ δεύτερο -συνέπεια τοῦ πρώτου- τὸ ὅτι δὲν ἐπιβάλλεται τυραννικὰ στὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ προϋποθέτει τὴν ἐλεύθερη ἀποδοχή του.

 «Μικρὸν ἐργασώμεθα»

Στὴ σημερινὴ παραβολή, τὴ βασιλεία ποὺ μᾶς χαρίζει, τὴν παρομοιάζει μὲ ἕνα ἀμπέλι. Γι’ αὐτὸ τὸ ἀμπέλι πρωτομίλησε ὁ Θεὸς στὸν προφήτη Ἠσαΐα: «Καὶ τί δὲν ἔκανα», λέει, «γι’ αὐτὸ τὸ ἀμπέλι μου. Τὸ ἔφραξα, τὸ ὄργωσα, τὸ φύτεψα, τοῦ ἔχτισα πύργο, τοῦ ἔφτιαξα πατητήρι» (5,2). Δὲν ἄφησε σὲ μᾶς βαριὲς δουλειές. «Μικρὸν ἡμῖν κατέλιπε», λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Καὶ ὁ «ἐλαφρὸς ζυγὸς» ποὺ μᾶς ἀνέθεσε εἶναι «τὸ ἐπιμελεῖσθαι τῶν ὄντων καὶ διαφυλάξαι τὰ δοθέντα». Τὸ χρέος μᾶς ἦταν ἡ ἐπιμέλεια καὶ ἡ διαφύλαξη τοῦ ἀμπελώνα, ὥστε στὸν κατάλληλο καιρὸ νὰ ἀποδώσει καρπούς.

Μετά, ὁ κύριος τοῦ ἀμπελώνα «ἀπεδήμησε». Δὲν κάθησε σὰν αὐστηρὸς ἐπιστάτης κρατώντας βούρδουλα καὶ «παραπόδας ἐπάγων τὰς τιμωρίας», ὁσάκις μᾶς ἔβλεπε νὰ τεμπελιάζουμε ἢ νὰ κάνουμε ζημιὲς στὸ ἀμπέλι του μὲ τὴν ἀμέλειά μας. «Ἀπεδήμησε» σημαίνει «μακροθύμησε», ἑρμηνεύει ὁ Χρυσορρήμων. Ἔδειξε τὴν πολλή του μακροθυμία καὶ τὸν ἀπέραντο σεβασμὸ στὴν ἐλευθερία μας. Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης του καὶ τῆς τιμῆς του πρὸς τοὺς ἐργάτες τοῦ ἀμπελώνα. Μᾶς τίμησε δίνοντάς μας τὴ δυνατότητα νὰ ἀπολαύσουμε τὴ χαρὰ καὶ τὴ «νηφάλια μέθη» ἀπὸ τὰ «σταφύλια» τῆς βασιλείας του· ἀλλὰ ὄχι τελείως δωρεάν. Μᾶς κάλεσε νὰ συνεργαστοῦμε, καταθέτοντας ἐλεύθερα καὶ τὸν κόπο τῆς δικῆς μας φροντίδας καὶ ἐπιμέλειας, δηλαδὴ τὴν ὑπακοή μας στὸ θέλημά του.

Ἀγκάθια ἀντὶ γιὰ σταφύλια

Ὅταν ὅμως ἦρθε ἡ ὥρα τοῦ τρύγου καὶ ἔστειλε τοὺς δούλους του γιὰ νὰ λάβουν τοὺς καρπούς, διαπίστωσε -ὅπως μὲ πίκρα λέει στὸν προφήτη Ἠσαΐα – ὅτι τὸ ἀμπέλι του ἀντὶ γιὰ σταφύλια ἔβγαλε ἀγκάθια. Καὶ ὁ Χριστὸς μὲ τὴν παραβολὴ φανερώνει ὅτι τὰ «ἀγκάθια» δὲν ἦταν ἁπλῶς ἡ ἀμέλεια καὶ ἡ παρακοὴ τοῦ περιούσιου λαοῦ του στὶς ἐντολές του, ἀλλὰ καὶ ἡ τελείως ἀδικαιολόγητη ἀγανάκτηση καὶ τὸ μίσος τους κατὰ τῶν ἀπεσταλμένων του προφητῶν, ποὺ ἔφτασε σὲ βαθμὸ ἄλλους νὰ δείρουν καὶ ἄλλους νὰ σκοτώσουν. Ξανάστειλε ὁ Κύριος προφῆτες καὶ διδασκάλους γιὰ νὰ ἀφυπνίσουν τὸν λαό του, ἀλλὰ καὶ σ’ αὐτοὺς ἔκαναν τὰ ἴδια. Στὸ τέλος, τοὺς ἔστειλε τὸν υἱό του μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ τὸν ντραποῦν καὶ νὰ συνέλθουν. Καὶ αὐτοί, νομίζοντας ὅτι ἦταν εὐκαιρία νὰ ἀποκτήσουν πλήρη κυριότητα στὸ ἀμπέλι, σκότωσαν καὶ τὸν κληρονόμο.

Ὁ Χριστός, λέγοντας τὴν παραβολὴ αὐτὴ λίγο καιρὸ πρὶν ἀπὸ τὸ πάθος του, προσπαθεῖ νὰ κάνει τοὺς Ἰουδαίους νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι αὐτοὶ εἶναι οἱ κακοὶ ἐργάτες τοῦ ἀμπελώνα του· καὶ ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ ἀπεσταλμένος Υἱὸς τοῦ Κυρίου τοῦ ἀμπελώνα. Ἡ παραβολὴ βέβαια δὲν ἀπευθύνεται μόνο στοὺς τότε «ἐπίδοξους» σταυρωτές τοῦ Χριστοῦ ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε ἄνθρωπο, ποὺ νομίζει ὅτι βγάζοντας τὸν Θεὸ ἀπὸ τὴ ζωή του θὰ τὴν χαρεῖ καλύτερα καὶ πιὸ ἐλεύθερα.

Ἡ ἀπάτη τῆς ἀθεΐας

Σὲ κάποιο θεατρικὸ ἔργο, ὁ κεντρικὸς ἥρωας ξεσπάει στὴν πιὸ ἑωσφορικὴ ἐξαγγελία ἐκθρόνισης τοῦ Θεοῦ καὶ θεοποίησης τοῦ ἀνθρώπου. Τὸ παρακάτω ξέσπασμα θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι τὸ «σύμβολο τῆς πίστεως» τοῦ αὐτοθεοποιημένου ἀνθρώπου: «Ἐγὼ ὑπάρχω… μόνος ἐγώ. Βλέπεις αὐτὸ τὸ κενὸ πάνω ἀπὸ τὰ κεφάλια μας; Εἶναι ὁ Θεός. Αὐτὸ τὸ φάγωμα στὴν πόρτα; Εἶναι ὁ Θεός. Ἡ ἀπουσία, εἶναι ὁ Θεός. Ἡ μοναξιὰ τῶν ἀνθρώπων, αὐτὸ εἶναι Θεός. Ὅλο αὐτὸ τὸν καιρὸ δὲν ὑπῆρχα, παρὰ μόνον ἐγώ. Ἐγὼ μόνος μου βρῆκα τὸ καλό. Ἐγὼ ἀποφάσισα τὸ κακό. Ἐγὼ σήμερα κατηγορῶ τὸν ἑαυτό μου, καὶ ἐγὼ μόνος μου μπορῶ νὰ τὸν συγχωρήσω. Ἐγώ, ὁ ἄνθρωπος. Ἂν ὁ Θεὸς ὑπάρχει, ὁ ἄνθρωπος εἶναι μηδέν. Ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει Θεός. Χαρά. Δάκρυα χαρᾶς. Ἀλληλούια. Δὲν ὑπάρχει Θεός».

Ἡ κατάληξη αὐτοῦ τοῦ θεατρικοῦ μᾶς θυμίζει τὸ γνωστὸ ἀθεϊστικὸ σύνθημα, ποὺ εἶχε κατευθύνει ἐπίμονα σύγχρονος «κήρυκας» τῆς ἀθεΐας, καὶ τὸ εἶχαν βάλει στὰ λεωφορεῖα τῆς Ἀγγλίας: «Ὁ Θεὸς πιθανότατα δὲν ὑπάρχει. Ἑπομένως, σταμάτα νὰ ἀνησυχεῖς καὶ ἀπόλαυσε τὴ ζωή σου».

Ὁ Χριστὸς στὸ τέλος τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς ἀπαντάει σ’ αὐτὲς τὶς κεvολόγους διακηρύξεις λέγοντας: «Μὴν πᾶτε νὰ χτίσετε τὴν εὐτυχία σας χωρὶς Ἐμένα. Ἐγὼ εἶμαι τὸ ἀγκωνάρι τῆς ἀληθινῆς ζωῆς καὶ τῆς γνήσιας χαρᾶς σας. Ὅποιος μὲ πετάει ἀπὸ τὴ ζωή του, δὲν ἀδικεῖ ἐμένα ἀλλὰ τὸν ἑαυτό του». Τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ψάλλουμε τὸ ἰδιόμελο: «Ὁ τὸν ἀμπελώνα φύτευσας καὶ τοὺς ἐργάτας κάλεσας ἐγγὺς ὑπάρχει Σωτήρ». Ὁ Κύριος τοῦ ἀμπελώνα εἶναι πολὺ κοντά μας. Ἔρχεται γιὰ νὰ μᾶς σώσει καὶ νὰ μᾶς κάνει υἱοὺς καὶ συγκληρονόμους του. Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς «μικρὸν ἐργασάμενοι, κομισώμεθα τὸ τῆς ψυχῆς ἔλεος».

https://agiazoni.gr/slug-222/