Ἅγιος Σάββας ὁ Ἡγιασμένος

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

Ἀνάμεσα στοὺς μεγάλους ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας σημαντικὴ θέση κατέχουν οἱ μεγάλες ἀσκητικὲς καὶ μοναχικὲς μορφές. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Σάββας ὁ Ἡγιασμένος.

Γεννήθηκε τὸ ἔτος 439 στὸ χωριὸ Μουταλάσκη τῆς Καππαδοκίας. Οἱ γονεῖς του ὀνομάζονταν Ἰωάννης καὶ Σοφία, οἱ ὁποῖοι ἦταν πλούσιοι καὶ εὐσεβεῖς. Ὁ πατέρας ἦταν στρατιωτικὸς καὶ κατὰ συνέπεια ἦταν ἀναγκασμένος νὰ μεταναστεύει. Ὅταν ὁ Σάββας ἦταν μικρός, ἀναγκάστηκε ο πατερας του νὰ μεταναστεύσει μὲ τὴ σύζυγό του στὴν Ἀλεξάνδρεια, ἀφήνοντας τὸ παιδί του στὴν ἀνατροφὴ σὲ κάποιον συγγενῆ του ὀνόματι Ἐρμία. Ἀλλὰ ἐνωρὶς ο Ερμιας τὸν ἐγκατέλειψε τον μικρον  λόγῳ τῆς κακῆς συμπεριφορᾶς τῆς συζύγου του πρὸς αὐτόν. Ἀποφάσισε  ο Σαββας νὰ ἀπαρνηθεῖ τὰ ἐγκόσμια, καταφεύγοντας στὴ Μονὴ Φλαβιανῶν, ὅπου, παρὰ τὸ νεαρὸ τῆς ἡλικίας του ἔδειξε ἀσυνήθιστο ζῆλο γιὰ τὴ μοναχικὴ ζωὴ καὶ τὴν ἄσκηση. Σὲ μικρὸ χρονικὸ διάστημα ξεπέρασε σὲ ἀρετὲς τοὺς μοναχούς. Μάλιστα ἄρχισαν νὰ φαίνονται τὰ σημάδια τῆς ἁγιότητάς του. Κάποτε κάνοντας τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ μπῆκε μέσα σὲ πυρακτωμένο φοῦρνο, γιὰ νὰ σώσει τὰ ἐνδύματα τῶν μοναχῶν, τὰ ὁποῖα εἶχε λησμονήσει ὁ φούρναρης, χωρὶς νὰ ὑποστεῖ τὴν παραμικρὴ φθορά.

Μετὰ ἀπὸ δέκα ἔτη παραμονῆς του στὴ Μονή, ζήτησε εὐλογία ἀπὸ τὸν ἡγούμενο νὰ μεταβεῖ καὶ νὰ ἐγκατασταθεῖ στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ὁ ἡγούμενος, ὕστερα ἀπὸ θεία ὀπτασία, τοῦ ἔδωσε τὴν ἄδεια καὶ ἔτσι ὁ Σάββας ἔφτασε στὴν Ἱερουσαλήμ, ὅπου φιλοξενήθηκε στὴν Μονὴ τοῦ Ἁγίου Πασσαρίωνος, τὸ χειμῶνα τοῦ 456 -457. Παρὰ τίς παρακλήσεις τῶν ἀδελφῶν τῆς Μονῆς νὰ μείνει μαζί τους, ἐκεῖνος ἀποφάσισε νὰ ἀναχωρήσει γιὰ τὴν ἔρημο, κοντὰ στὸν φημισμένο ἀσκητὴ Μ. Εὐθύμιο.

Ὁ ἅγιος Εὐθύμιος, διαβλέποντας τὴν πνευματικὴ πορεία τοῦ νεαροῦ μοναχοῦ, ἀρνήθηκε νὰ τὸν δεχτεῖ στὴ Λαύρα του καὶ τὸν ἔστειλε στὴν Μονὴ τοῦ Ἀββᾶ Θεοκτίστου. Ἐκεῖ ὁ Σάββας ἐπιδόθηκε στοὺς ἀσκητικοὺς ἀγῶνες, ὑποδεικνύοντας τέλεια ὑπακοὴ καὶ ταπεινοφροσύνη. Ἰδιαίτερα ἀγαποῦσε τίς ἀκολουθίες καὶ τὴν προσευχή. Γιὰ δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια ἀσκήθηκε ὑπὸ τὴν ἡγουμενία τοῦ Θεοκτίστου καὶ τοῦ Μάριδος. Κατόπιν ζήτησε ἀπὸ τὸν ἡγούμενο Λογγίνο νὰ ἀποσυρθεῖ σὲ παρακείμενο σπήλαιο γιὰ μεγαλύτερη ἄσκηση καὶ ἡσυχία. Ἐκεῖ, γιὰ πέντε ὁλόκληρα χρόνια, ἔμενε νηστικὸς ὅλη τὴν ἑβδομάδα καὶ ἔτρωγε μόνο τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακή, προσευχόμενος καὶ ἐργαζόμενος τὸ ἐργόχειρό του. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς ἀποσύρονταν πιὸ βαθιὰ στὴν ἔρημο τοῦ Ρουβά, μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Εὐθύμιο, προσευχόμενοι καὶ ἀγρυπνοῦντες. Ἡ τροφή τους ἀποτελοῦνταν ἀπὸ λίγα ἄγρια πικρὰ χόρτα τῆς ἐρήμου καὶ νερό. Αὐτὴ ἡ ἄσκηση συνεχίστηκε ὡς τὸ θάνατο τοῦ ἁγίου Εὐθυμίου τὸ 473.

Κατόπιν ὁ Σάββας, διάγοντας τὸ τριακοστὸ πέμπτο ἔτος τῆς ἡλικίας του, προχώρησε πιὸ βαθιὰ στὴν ἔρημο, ὅπου συνδέθηκε μὲ τοὺς φημισμένους ἁγίους ἀσκητὲς Θεοδόσιο Κοινοβιάρχη καὶ Γεράσιμο Ἰορδανίτη. Τὸ 483 ἵδρυσε δική του Λαύρα, ἀνατολικὰ τοῦ χειμάρρου τῶν Κέδρων, συγκεντρώνοντας περίπου ἑβδομῆντα ἀναχωρητές, ὑπὸ τὴν πνευματική του καθοδήγηση. Ὁ ἴδιος διέμενε σὲ παρακείμενο σπήλαιο, ὅπου πάλευε σκληρὰ μὲ τίς ἀδιάκοπες ἐπιθέσεις τῶν δαιμόνων. Ὡς δεῖγμα τῆς ἁγιότητάς του ἀνέβλυζε μύρο ἀπὸ τὴ σπηλιά του. Λίγο ἀργότερα οἱ ἀναχωρητὲς τῆς Λαύρας του ἔφτασαν τοὺς ἑκατὸν πενῆντα. Κάποιοι μοναχοὶ τὸν συκοφάντησαν στὸν Πατριάρχη Σαλλούστιο καὶ ζήτησαν τὴν ἀντικατάσταση τῆς ἡγουμενίας του. Ὅμως ὁ Πατριάρχης, ὄχι μόνο δὲν πίστεψε τίς συκοφαντίες, ἀλλὰ τὸν χειροτόνησε πρεσβύτερο τὸ 491.

Ἡ φήμη τῆς ἁγιότητάς του ἔφτασε μακριὰ καὶ γιὰ τοῦτο πλῆθος μοναχῶν συνέρρεαν στὴ Λαύρα του, ἄλλοι νὰ πάρουν τὴν εὐλογία του καὶ ἄλλοι νὰ μείνουν κοντά του. Ὁ ἴδιος, ὅσο περνοῦσε ὁ καιρός, τόσο ἐνέτεινε τὸν πνευματικό του ἀγῶνα καὶ τὴν ἄσκησή του. Τὸ ἔτος 494 ἄρχισε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, διότι ὁ πρότερος ναὸς δὲν ἐπαρκοῦσε γιὰ τίς λατρευτικὲς ἀνάγκες τῶν πολυπληθῶν μοναχῶν τῆς Λαύρας. Ἀλλὰ καὶ πάλι δέχτηκε νέα συκοφαντία ἐναντίον του. Γιὰ νὰ ἠρεμίσει ἡ Λαύρα, ἀποφάσισε νὰ φύγει. Γιὰ πέντε χρόνια περιόδευσε τὴν Παλαιστίνη καὶ τὴ Μ. Ἀσία, ἱδρύοντας Λαῦρες. Τὸ 512 ἔφτασε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ζήτησε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Ἀναστάσιο (491-518), νὰ ἐκθρονίσει τὸν αἱρετικὸ μονοφυσίτη Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Ἠλία (494-512). Ἐπιστρέφοντας στὴν Παλαιστίνη, ἡγήθηκε τοῦ ἀγῶνα τῶν Ὀρθοδόξων κατὰ τῆς φοβερῆς αἱρέσεως τοῦ μονοφυσιτισμοῦ.

Τὸ 530 ἔφτασε γιὰ δεύτερη φορὰ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ζήτησε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Ἰουστινιανὸ (527-565) νὰ προστατέψει τοὺς πληθυσμοὺς ἀπὸ τίς ἐπιδρομὲς τῶν ἀλλοφύλων  καὶ ἀπὸ τίς ταραχὲς τῶν ντόπιων σαμαρειτων ,του απηύθυνε αίτημα για να ενισχύσει οικονομικά την ανοικοδόμηση και αποκατάσταση των κατεστραμμένων από την Σαμαρειτική εξέγερση ναών, να βοηθήσει τους χειμαζόμενους χριστιανικούς πληθυσμούς, να ιδρύσει νοσοκομείο στην Ιερουσαλήμ και να χτίσει κάστρο στην έρημο όπου θα προσέφευγαν για να προστατευτούν οι μοναχοί από τις ληστρικές επιθέσεις των Σαρακηνών .

 Ἤδη ἦταν ἐνενῆντα χρονῶν. Μὲ τὴν ἐπιστροφή του στὴν Παλαιστίνη ἀρρώστησε καὶ κοιμήθηκε εἰρηνικὰ στὶς 5 Δεκεμβρίου τοῦ 532. Τὸ 547 βρέθηκε τὸ ἱερό του λείψανο ἄφθορο, τὸ ὁποῖο μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ 1204 τὸ ἅρπαξαν οἱ σταυροφόροι καὶ τὸ μετέφεραν στὴν Βενετία. Τὸ 1965 ἐπεστράφῃ στὴν Λαύρα του, στὴν Παλαιστίνη, ὅπου παραμένει ἐκεῖ, ὡς πολύτιμος θησαυρός, ἁγιάζοντας καὶ θαυματουργῶντας τοὺς πολυάριθμους προσκυνητές, οἱ ὁποῖοι συρρέουν ἀπὸ τὰ πέρατα τοῦ κόσμου. Ἄλλωστε ἡ φημισμένη Μονή του παραμένει ὡς τὰ σήμερα φωτεινὸς πνευματικὸς φάρος τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 5 Δεκεμβρίου, τὴν ἡμέρα τῆς ὁσιακῆς του κοίμησης.

Ὁ ἅγιος Σάββας ἔλαβε τὴν προσωνυμία ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία Ἡγιασμένος, διότι ὑπῆρξε ὄντως ἁγιασμένο σκήνωμα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὴν βαθιά του πίστη στὸ Θεό, μὲ τὸν προσωπικό του ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν του καὶ μὲ τὴν καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν του, ἁγιάστηκε ὁ ἴδιος καὶ ἁγίασε καὶ συνεχίζει νὰ ἁγιάζει τοὺς ἄλλους. Γι᾿ αὐτὸ καὶ παραμένει στὴ συνείδηση τῶν πιστῶν ὡς πρότυπο ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ καὶ ἀνθρώπου, διότι ὁ ἴδιος εἶχε ἐνδυθεῖ ἀπὸ μικρὸς τὸ Χριστὸ καὶ ἔζησε σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ μὲ αὐτὸ τὸ θεϊκὸ αὐτὸ ἔνδυμα.
https://ethnegersis.blogspot.com/2023/12/blog-post_05.html