1. Οι πατερικές επιρροές Παιδεία – μελέτες
Η επίσημη εκπαίδευση του νεαρού Αθανασίου Μακρή, που ξεκίνησε με τη φοίτησή του στο Δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια στο Σχολαρχείο της εποχής, έληξε απότομα και άδοξα, όπως ήδη αναφέρθηκε, όταν το 1906, με την ολοκλήρωση του πρώτου έτους των σπουδών του, η τουρκική κυβέρνηση μετέφερε την λειτουργία της ιστορικής Πατμιάδας Σχολής στη Σάμο, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατη την μετακίνηση και φοίτηση των μαθητών της Πάτμου. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε πλήγμα για την φιλομάθειά του. Η μη περάτωση των σπουδών του και το έλλειμμα εκπαίδευσης ήταν το παράπονό του σ’ όλη την μετέπειτα ζωή του157 (Εδω φαινεται καθα ρα το παραπονο του , όπου σε επιστολή του σημειώνει: «… Όλα αυτά, αγαπητέ Α., με κάνουν για δύο πράγματα να λυπούμαι, πώς ένεκα της ιταλικής κατοχής δεν κατώρθωσα να μορφωθώ θεολογικώς και που είμαι τώρα στα 72 χρόνια της ζωής μου, χωρίς να προσφέρω τίποτα στην Εκκλησία και στην πατρίδα καλώς τακτοποιημένα…») . Η ισχυρή έφεσή του όμως για μάθηση και η δυνατή μνήμη του, σε συνδυασμό με την συμπαράσταση και καθοδήγηση του φημισμένου διδασκάλου του Ιεροδιδασκαλείου Μιχαήλ Μαλανδράκη, ενδυνάμωσαν τη θέρμη του και τις προσπάθειές του για την κατάκτηση της γνώσης158 . Από τα πρώτα χρόνια του «…είχε εντρυφήσει τόσο πολύ στις διηγήσεις των Πατέρων, των Οσίων και των Αγίων, που τις ενθυμείτο σαν να είχε ετοιμασθή για εξετάσεις...» 159. Αργότερα αφοσιώθηκε στη μελέτη πατερικών έργων και γνώρισε σε βάθος την διδασκαλία και την σκέψη των Πατέρων της Εκκλησίας, απολαμβάνοντας τον λόγο τους160. Στα χρόνια αυτά η βιβλιοθήκη της Μεγάλης Μονής του Θεολόγου γίνεται το καταφύγιο και ο τροφοδότης του. Το Μοναστήρι της Πάτμου, εν πολλοίς ένα μοναστήρι με αστική νοοτροπία, που καλλιεργούσε τα γράμματα και τη μελέτη, κυρίως πατερικών έργων161, ήταν ο ιδανικός χώρος για να κορέσει την πείνα και δίψα του για μάθηση. Μελετά και μαθαίνει μόνος του παλαιογραφία, με αρκετές δυσκολίες στην αρχή, οι οποίες όμως κεντρίζουν ακόμα πιο πολύ τον ζήλο του για γνώση και πνευματική άνοδο162, μέχρι που καταφέρνει να διαβάζει «… κώδικες του Θ΄ και του ΙΑ΄ αιώνος με μεγάλη ευχέρεια…» 163. Εντρυφά στην Φιλοκαλία και τον Ευεργετινό164. Ξεχωρίζει και αγαπάει ιδιαίτερα τον Μέγα Βασίλειο και τον άγιο Εφραίμ τον Σύρο (Σε επιστολή του προς τον τότε νεαρό φοιτητή Δημήτριο Αρχοντώνη και νυν Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, γράφει χαρακτηριστικά: «…Οι πνεύμονες σας θα είναι πάντοτε γεροί και υγιείς, όταν θα αναπνέετε ως οξυγόνον τα συγγράμματα και τους βίους των Πατέρων της ορθοδόξου ημών Εκκλησίας. Με χαρά βλέπω ότι ως θέμα διατριβής σκέπτεσαι να πάρεις τον άγιον Εφραίμ τον Σύρον. Είναι μέγας χριστιανός φιλόσοφος της Ανατολής και δεύτερος μετά τον Μέγαν Βασίλειον, στύλος του Ορθοδόξου Μοναχισμού της Ανατολής. Η εκλογή σου είναι αρίστη και από μακρυά σε συγχαίρω και την ευλογώ…», βλ.: Χριστονύμφης, Η δροσοβόλος καύσις, σ.110.)
Γνωρίζοντας τον πλούτο των πατερικών μελετών, τον λυπούσε βαθύτατα η άγνοια αυτού εκ μέρους των συγχρόνων του θεολόγων και ιεροκηρύκων και έκανε σοβαρές προσπάθειες, ώστε εκδότες τους οποίους γνώριζε, να στραφούν προς την έκδοση πατερικών έργων. Η προσδοκία του αυτή εκπληρώθηκε το 1957 με την έκδοση του πρώτου τόμου των Ελλήνων Πατέρων από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, γεγονός που τον χαροποίησε ιδιαίτερα166 . Παράλληλα δεν εγκατέλειψε ποτέ την Αγιογραφική μελέτη. «…Μέχρι τα βαθιά του γεράματα, κάθε πρωί στεκότανε στο παράθυρο του κελλιού του, για να έχη δυνατό φως, και διάβαζε ένα κεφάλαιο από το Ευαγγέλιο σαν προσευχή και κανόνα, αφού πρότασσε το “Πάτερ ημών”. Έπειτα, καθήμενος εδιάβαζε την μετάφραση του κειμένου...» 167 . Από τους συγχρόνους του χαρακτηρίσθηκε άνθρωπος της μελέτης 168 και της φιλοκαλίας. Η αγάπη του για την παιδεία ήταν μεγάλη και γνωστή στον στενό και ευρύτερο περίγυρό του. Ήθελε τους μοναχούς καλλιεργημένους και κατόχους όχι μόνο «…των θεολογικών γραμμάτων αλλά και της ελληνικής γλώσσας και της θύραθεν παιδείας…» 169 και αργότερα, συνέδραμε οικονομικά πολλά από τα πνευματικά του παιδιά για ανώτερες σπουδές στην Ελλάδα ή ακόμα και στο εξωτερικό170 (Στο βιβλιο του Τριάντη, Άγιος Αμφιλόχιος, σ.105-106, όπου παρατίθενται αποσπάσματα επιστολών του προς πνευματικά παιδιά του, που φοιτούν στο εξωτερικό και αποτυπώνεται η φροντίδα και η έγνοια του πατέρα για κάθε τους ανάγκη ή πρόβλημα, πνευματικής ή οικονομικής φύσης, «… επεκτείνει ούτος την μέριμνάν του διά να επαρκέση και εις τας δαπάνας και τα έξοδα, τα οποία απαιτούν αι σπουδαί. Διά τούτο δεν παύει να τους ενισχύῃ οικονομικώς διά να είναι απερίσπαστοι εις την μελέτην…» και Γρηγορίου, Πνευματική Συμπόρευσις, σ. 102-104: «… Τους υποτακτικούς του τους βοήθησε από το πενιχρό του βαλάντιο να κάνουν κάποιες σπουδές στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα…»).
Τα ζωντανά παραδείγματα˙ τα πνευματικά αναστήματα της εποχής του, οι αγιασμένες μορφές που χάραξαν την πορεία του
Το πνεύμα μαθητείας που χαρακτήριζε τον άγιο Αμφιλόχιο μέχρι το τέλος της ζωής του171, σε συνδυασμό με την ανατροφή που έλαβε από την οικογένειά του, τον οδήγησαν, από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, στην αναζήτηση συναναστροφής, πνευματικής φιλίας και καθοδήγησης από αγιασμένες μορφές και ασκητές της εποχής του, που όχι μόνο τον επηρέασαν, αλλά έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πνευματική του εξέλιξη και χάραξαν την μετέπειτα πνευματική του πορεία. Ταξίδευε και πεζοπορούσε ακαταπόνητα, προκειμένου να γνωρίσει από κοντά όλους τους σύγχρονούς του φημισμένους ασκητές και γέροντες, για να ακούσει λόγο ωφέλιμο, να δει τον τρόπο της βιωτής τους και την έμπρακτη εφαρμογή των αρετών172. «… Όπου στην ζωή του μυρίστηκε ασκητική ζωή, έτρεξε σαν λαγωνικό σκυλί και τον τόπο να θαυμάση και την θεωρία του προσώπου να απολαύση, αλλά και την διδασκαλία του να ρουφήξη…» 173 , «…διψούσε να μαθητεύη στα πόδια των Αγίων…» 174 .
34
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου