Σύντομος βίος τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου (Μακρῆ)

Α)  Ὁ Ἅγιος Γέροντας Ἀμφιλόχιος (κατά κόσμον Ἀθανάσιος Μακρῆς) γεννήθηκε τό 1889 στήν Πάτμο καί ἦταν ὁ πρωτότοκος ἀπό τά ἄλλα τέσσερα ἀδέλφια. Οἱ γονεῖς του, Ἐμμανουήλ καί Εἰρήνη, διακρίνονταν γιά τήν κατά Χριστόν εὐσέβειά τους. Μετά τίς ἐγκύκλιες σπουδές του φοίτησε στό ἱεροδιδασκαλεῖο τῆς Πάτμου. Στήν ἡλικία τῶν 17 ἐτῶν ἔγινε δόκιμος μοναχός, ἐνῶ τό 1906 ἐκάρη μοναχός καί ἔλαβε τό ὄνομα Ἀμφιλόχιος. Ὡς μοναχός ἦρθε σέ ἐπικοινωνία καί γαλουχήθηκε πνευματικά   ἀπό σύγχρονούς του ἀσκητές, ὅπως τόν Ἡσυχαστή Θεόκτιστο καί τόν Γέροντα Μακάριο (Ἀντωνιάδη) τόν Σάμιο στήν Πάτμο, τόν Γέροντα Δανιήλ Κατουνακιώτη στό Ἅγιον Ὄρος, τόν πατέρα Εὐσέβιο Ματθόπουλο, ἱδρυτή τῆς Ἀδελφότητας «Ζωή», στήν Ἀθήνα, καθώς καί τόν ἅγιο Νεκτάριο, Ἐπίσκοπο Πενταπόλεως στήν Αἴγινα. Ὁ καθένας τους συνέβαλε στήν ἀνάδειξη καί καλλιέργεια τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων του. Διάκονος καί πρεσβύτερος χειροτονήθηκε τό 1919, ἄν καί ἀπέφευγε μέ διάφορες προφάσεις τήν ἱερωσύνη ἀπό τό 1913. Ἐκεῖνο τό ἔτος (1913) τά Δωδεκάνησα τά ἐξαγόρασε ἡ Ἰταλική φασιστική κυβέρνηση ἀπό τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία6 . Τά ἑπόμενα χρόνια ξεκίνησαν σταδιακά καί οἱ πρῶτες διώξεις τῶν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Τότε ὁ νεαρός κληρικός πατέρας Ἀμφιλόχιος ἀνέλαβε πατριωτική δράση καί μέ αὐταπάρνηση καθοδήγησε πνευματικά τούς ὑπόδουλους Ὀρθοδόξους, ὥστε νά παραμείνουν σταθεροί στήν πίστη τους. Μέ συντονισμένες ἐνέργειες ἐργάστηκε γιά τήν ἐπανακατήχησή τους, τήν ὁποία θεωροῦσε ὡς τόν καλύτερο τρόπο ἀντίστασης ἀπέναντι στή Ρωμαιοκαθολική προπαγάνδα τῆς ἰταλικῆς ἐξουσίας. Ἔτσι, περιόδευε τακτικά στά Δωδεκάνησα καί ἐμψύχωνε τούς Ὀρθοδόξους γιά νά εἶναι στέρεοι στή θρησκευτική τους πίστη καί προσηλωμένοι στήν ἐθνική τους ταυτότητα. Μέ τούς λόγους του παρηγοροῦσε καί οἰκοδομοῦσε στήν ἐν Χριστῷ ζωή.  Οἱ μοναχικές ἀρετές καί ἡ αὐτοθυσιαστική διακονία του παρακίνησαν ὁρισμένες νέες Καλύμνιες νά ἀκολουθήσουν τόν μοναχικό βίο. Γι’ αὐτόν τόν λόγο, ὁ Ὅσιος Ἀμφιλόχιος ἵδρυσε στήν Πάτμο τό Κάθισμα «Χριστός», τό ὁποῖο λειτούργησε ὡς πνευματικό φροντιστήριο γιά τίς μέλλουσες μοναχές. Τό 1932 τοποθετήθηκε προϊστάμενος τοῦ ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως, ἐνῶ τρία χρόνια ἀργότερα (τό 1935) «καμπτόμενος ἐκ τῶν πιέσεων τῶν ἀδελφῶν, καί ἐν γνώσει τῶν ἐνδεχομένων ἀντιδράσεων καί κινδύνων, λόγῳ τῶν δύσκολων συνθηκῶν τῆς ἐποχῆς, δέν ἐπιθυμεῖ νά γίνη τό θέλημά του, ἀλλά τό θέλημα τῆς ἀδελφότητος, διό καί θέτει ὑποψηφιότητα» (σελ. 59)7 καί ἐκλέγεται ἡγούμενος. Κατά τήν ἡγουμενία του ἵδρυσε τή γυναικεία Μονή Εὐαγγελισμοῦ στήν Πάτμο. Ἡ ἀδελφότητα τῶν μοναζουσῶν ξέχωρα ἀπό τά ἰδεώδη τοῦ μοναχισμοῦ πού καλλιέργησε, ἐργάσθηκε μέ στόχο τή διάδοση τῆς Ὀρθόδοξης παράδοσης καί ἀνέπτυξε ἕνα μοναδικό φιλανθρωπικό ἔργο. Ἐκείνη τήν περίοδο οἱ μοναχές ἀγωνίσθηκαν ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ γέροντα καί γιά τή διατήρηση τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας. Ἔτσι, τό 1937, ὅταν οἱ φασιστικές ἰταλικές ἀρχές ἀπαγόρεψαν τή διδασκαλία τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων στά Δωδεκάνησα, τό μοναστήρι λειτούργησε ὡς «κρυφό σχολειό» γιά τά παιδιά τῆς Πάτμου. Βέβαια, τό σπουδαῖο θρησκευτικό καί ἐθνικό ἔργο τοῦ Ὁσίου Ἀμφιλοχίου δέν πέρασε ἀπαρατήρητο ἀπό τίς Ἰταλικές Ἀρχές. Ὁ Ὅσιος κατηγορήθηκε ὅτι προετοιμάζει τήν ἐξέγερση τοῦ λαοῦ. Ἡ Φασιστική Κυβέρνηση μέ ἀπειλές καί τή δύναμη τῶν ὅπλων ἐπέβαλε τήν παραίτησή του καί τήν ἐκλογή νέου Ἡγουμένου. Ἐπίσης, ἀποφασίστηκε ὁ Γέροντας νά ἐξοριστεῖ στό Μόντε Κασσίνο τῆς Ἰταλίας. Ὡστόσο, ἐκείνη τήν περίοδο ὁ πατέρας Ἀμφιλόχιος ἀσθένησε βαριά καί ταλαιπωροῦνταν. Μέ ἐπέμβαση φίλων του, οἱ ὁποῖοι ἦταν σημαίνοντα πρόσωπα τῆς ἐποχῆς (σελ. 72), ὁ τόπος ἐξορίας του ἄλλαξε καί ἐπιλέχθηκε ἡ Ἀθήνα. Ἐκεῖ φιλοξενήθηκε ἀπό τήν Ἀδελφότητα Θεολόγων «Ἡ Ζωή». Στήν Ἀθήνα συνέχισε ἀκάματος καί καί παρά τήν ἀσθένειά του τήν ἱεραποστολική δράση καί τήν πνευματική παρηγοριά πολλῶν πιστῶν, πού τόν ἐπισκέπτονταν γιά νά ἀναπαυτοῦν πνευματικά. Συγχρόνως, μετά ἀπό πρόσκληση ἐπισκέπτεται τό Ἡράκλειο Κρήτης, ἐνῶ τό 1939 διορίστηκε γενικός πνευματικός τοῦ νησιοῦ μέ ἀπόφαση τῆς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Μεγαλονήσου. Τήν περίοδο τῆς ποιμαντικῆς διακονίας του στήν Κρήτη ἔφθασε νά ἐξομολογεῖ περισσότερους καί ἀπό 100 ἀνθρώπους καθημερινά (σελ. 74). Τελικά τό 1939 γίνεται ἀνάκληση τῆς ἀπόφασης γιά τήν ἐξορία του καί ἐπιστρέφει στήν Πάτμο μέσῳ Ρόδου.

-448-