ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΙΔΡΥΣΕ Ο ΑΓΙΟΣ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΠΑΤΜΟΥ.

Μετά τήν ἐπίσημη ἐνσωμάτωση τῆς Δωδεκανήσου στή Μητέρα Ἑλλάδα, τό 1948, ὁ ἅγιος Ἀμφιλόχιος συνδύασε τό πνευματικό του ἔργο μέ τήν ἀντιμετώπιση τῶν κοινωνικῶν προβλημάτων πού δημιουργήθηκαν κατά τή διάρκεια, ἀλλά καί μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γι’ αὐτό, ἄλλωστε, ὁ Γέροντας ἀνασυγκρότησε τήν Ἱ. Μ. Εὐαγγελισμοῦ καί ἡ ἀδελφότητα τῶν μοναζουσῶν ἔλαβε τήν ὀνομασία «Μητρός τοῦ Ἠγαπημένου». Στή συνέχεια, ἐπιστράτευσε τίς μοναχές σέ ἔργα ἀλληλεγγύης καί κοινωνικῆς δράσης, καθώς καί σέ μιά πρωτόγνωρη ἱεραποστολική διακονία στά Δωδεκάνησα. Οἱ ἀδελφές ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ Γέροντα ἀνέπτυξαν ἀξιόλογη χριστιανική δράση μέ τήν ἵδρυση Κατηχητικῶν σχολείων, πραγματοποίησαν θρησκευτικές ἐκδηλώσεις μέ ἐπίκεντρο τίς γυναῖκες, καθώς καί μοναδικό φιλανθρωπικό ἔργο. Σ’ αὐτή τή δράση περιλαμβάνεται καί ἡ διακονία τους στό Ὀρφανοτροφεῖο τῆς Ρόδου. Στό Ὀρφανοτροφεῖο μέχρι τό 1947 διακονοῦσαν Ἰταλίδες καθολικές μοναχές, οἱ ὁποῖες γαλούχησαν τά παιδιά τοῦ ἱδρύματος μέ τήν ἰταλική προπαγάνδα. Μετά τήν ἐνσωμάτωση τῆς Δωδεκανήσου καί τή φυγή τῶν ἰταλίδων μοναζουσῶν τά παιδιά δέν ἤθελαν τό προσωπικό τοῦ Ἱδρύματος καί γι’ αὐτό προέκυψε ἡ ἀνάγκη τῆς φροντίδας ἀπό Ὀρθόδοξες μοναχές. Ἔτσι, ὁ Γέροντας παρακίνησε τίς μοναχές τῆς Ἱ. Μ. Εὐαγγελισμοῦ νά ἀναλάβουν τή φροντίδα τῶν βρεφῶν καί τήν παιδαγωγική καθοδήγηση τῶν παιδιῶν τοῦ Ὀρφανοτροφείου. Στό παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπό τό προσωπικό του ἡμερολόγιο, ἀποτυπώνεται στίς σκέψεις του ὁ διακονικός χαρακτήρας τῆς ἱεραποστολῆς. Εἰδικότερα, γράφει: «Ἐγώ ἄν καί ἐγνώριζον ὅτι οἱ μοναχαί ἦσαν ὀλίγαι, ἐπείσθην, ἀκούσας ὅτι ἡ κατάστασις τῶν ὀρφανῶν ἦταν ἀξιολύπητος, τά δέ βρέφη καθ’ ἑκάστην ἀπέθνησκον […] Αἱ Ἀδελφαί ἐντός ὀλίγου χρονικοῦ διαστήματος διωργάνωσαν τόσον τό Βρεφοκομεῖον ὅσον καί τό Ὀρφανοτροφεῖον μέ τήν μεγάλην των δραστηριότητα, αὐτοθυσίαν, ἐπιμέλειαν, ἐργατικότητα, ἀφοσίωσιν, στοργήν καί περιποίησιν πρός τά ὀρφανά ὡς πραγματικαί μητέρες» (σελ. 87­88). Στό σημεῖο αὐτό ἀξίζει νά ἀναφέρουμε παρενθετικά, ὅτι μέχρι καί σήμερα στό Ὀρφανοτροφεῖο τῆς Ρόδου διακονοῦν ἀδελφές ἀπό τήν Ἱερά Μονή Εὐαγγελισμοῦ Πάτμου. Ὁ τρόπος διακονίας τους εἶναι θεμελιωμένος καί ἀποτελεῖ προέκταση τῶν πνευματικῶν ὑποδείξεων τοῦ Ἁγίου Γέροντα Ἀμφιλοχίου. Χαρακτηριστικό δεῖγμα αὐτῆς τῆς διακονίας εἶναι οἱ ἀκόλουθες συμβουλές του πρός τίς μοναχές: «Ὅσον μπορεῖς νά δίνεις ἀγάπη. Εἶσαι ὑποχρεωμένη γι’ αὐτό. Ζητάει τό ὀρφανό πατέρα νά βρῆ∙ δέν ἔχει πατέρα. Ζητάει μάνα, δέν ἔχει μάνα. Ζητάει ἀδελφή∙ δέν ἔχει ἀδελφή. Γι’ αὐτό ζητάει πραγματική ἀγάπη. Ἐσύ πρέπει νά ἀντικαταστήσης ὅλα τά ἀγαπητά πρόσωπα τοῦ ὀρφανοῦ». Λίγο παρακάτω συνεχίζει τίς συμβουλές του μέ πρόνοια ποιμαντική καί ταυτόχρονα ἱεραποστολική8 , διότι τά παιδιά ἀποτελοῦν τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας. «Ἄς προσέξουμε. Ὅτι κι ἄν κάνουμε, μά καί στό ἐλάχιστο παιδάκι, τό κάνουμε σ’ Ἐκεῖνον. Σοῦ δίνω μία ἐντολή ὡς συμβουλή. Νά προσέχης περισσότερο τά παιδιά. Μήν πληγώνης κανένα. Μέσα τους κατοικεῖ τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Αὐτά πού σοῦ λέγουν πολλές φορές τούς τά λέει ὁ ἄγγελός τους. Βλέπεις, ὁ Χριστός ποτέ δέν ἀγκάλιασε τήν Μητέρα Του. Τά παιδιά ὅμως τά πῆρε στήν ἀγκαλιά του καί τά εὐλόγησε» (σελ. 91).

 Μετά ἀπό αὐτή τήν παπαρένθεση ἐπιστρέφουμε στή σύντομη ἐξιστόρηση τοῦ βίου του. Τά ἑπόμενα χρόνια, ὁ Ὅσιος Πατέρας σχεδίασε καί πραγματοποίησε πνευματικούς σταθμούς προσευχῆς ἀνά τήν χώρα. Ἔτσι, εἶναι ὁ κτήτορας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Μηνᾶ Αἰγίνης καί ἱδρυτής τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Ἐλεούσης Καλύμνου. Ἐπίσης, εἶχε τήν πνευματική ἐπιστασία τῆς Ἱ. Μονῆς Εὐαγγελισμοῦ Ἰκαρίας, διεύθυνε τή Γερβάσειο Στέγη Θηλέων Καλύμνου καί τό καθίδρυμα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στά Χανιά. Ἡ σπουδαία αὐτή ἱεραποστολική δράση τοῦ ἁγίου Ἀμφιλοχίου στό ἐσωτερικό τῆς χώρας ὁδήγησε τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Ἀθηναγόρα νά τόν προτείνει ὡς ἡγούμενο γιά τό Ὀρθόδοξο Πατριαρχικό καί Σταυροπηγιακό Μετόχι στό Ταιζέ τῆς Γαλλίας. Ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας θεωροῦσε ὅτι ὁ ἱεραποστολικός ζῆλος, ἡ τακτική καί οἱ δράσεις τοῦ Γέροντα τῆς Πάτμου θά μαρτυροῦσαν τήν Ὀρθόδοξη χριστιανική παράδοση καί θά μεταφύτευαν τό γνήσιο πνεῦμα τοῦ Ἀνατολικοῦ μοναχισμοῦ στή Δύση. Ὁ Γέροντας, ὅμως ἀρνήθηκε τήν πρόσκληση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη λόγῳ τῆς προχωρημένης ἡλικίας του (σελ. 276­278). 

Τά τελευταῖα ἔτη τῆς ζωῆς του, ὁ πατέρας Ἀμφιλόχιος διέμενε  μόνιμα στήν Πάτμο, καθοδηγώντας πνευματικά τούς μοναχούς καί τίς μοναχές τοῦ νησιοῦ καί οἰκοδομώντας στήν πίστη τούς ντόπιους. Ἡ ἀνιδιοτελής ἔμπρακτη ἀγάπη του διαδόθηκε πέρα ἀπό τά ὅρια τῆς Δωδεκανήσου καί ἀποτέλεσε τήν ἀφορμή νά τόν ἐπισκέπτονται γιά νά συζητήσουν μαζί του καί νά γευτοῦν τήν ἐν Χριστῷ ἀγαλλίαση καί παρηγοριά ἄνθρωποι ἀπό ὅλη τήν Ἑλλάδα καί τή διασπορά. Εἰδικότερα, ἐπικοινωνία μέ τόν Ὅσιο Γέροντα Ἀμφιλόχιο εἶχε ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἀθηναγόρας, ὁ Πατριάρχης Ἀντιοχείας Θεοδόσιος, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Αὐστραλίας καί Ν. Ζηλανδίας Ἰεζεκιήλ, ὁ Μητροπολίτης Σελευκίας Αἰμιλιανός, ὁ Μητροπολίτης Δέρκων Ἰάκωβος, ὁ Μητροπολίτης Λέρου, Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας Ἰσίδωρος, ὁ καθηγούμενος τῆς Ἱ. Μ. Ὁσίου Διονυσίου Ἁγίου Ὄρους ἀρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ἐνῶ ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδας ὁ Μητροπολίτης Ἰωαννίνων (καί μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν) Σπυρίδων, ὁ Τρίκκης καί Σταγῶν Διονύσιος, ὁ Δημητριάδος Ἰωακείμ, ὁ καθηγούμενος τῆς ἐν Πάρῳ Ἱ. Μ. Ζωοδόχου Πηγῆς Λογγοβάρδας ἀρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος καί πολλοί ἄλλοι.Ἐπίσης, ἡ πνευματική φήμη του εἶχε ὑπερβεῖ τά σύνορα. Ὁ Σέρβος ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς εἶχε ἐπικοινωνία μαζί του καί ἀναγνώριζε τήν ἐν ζωῇ ἁγιότητά του, ἐνῶ ἀλληλογραφία διατηροῦσαν μαζί του, ὁ τότε λαϊκός καί νῦν Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, ὁ τότε ἱερομόναχος καί νῦν Ἐπίσκοπος (πρώην Ζαχουμίου καί Ἐρζεγοβίνης) Ἀθανάσιος Γιέβτιτς, οἱ ρωσικῆς καταγωγῆς Ἐπίσκοπος Κατάνης Κασσιανός καί Λέο Ζάντερ, ἀμφότεροι καθηγητές τοῦ Θεολογικοῦ Ἰνστιτούτου τοῦ Ἁγίου Σεργίου στό Παρίσι, ὁ Ρουμάνος καθηγητής Βιργίλιος Καντέα καί πολλοί ἄλλοι. Ὅλοι τους ἀναγνώριζαν τόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο ὡς τόν ἱεραπόστολο τῶν Δωδεκανήσων∙ ἕναν πραγματικό πνευματικό πατέρα μέ τεράστια ἀγκαλιά καί παιδική χαρά πού εἶναι φορέας τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τά παρακάτω λόγια ἀπό ἐπιστολή εὐχαριστήρια τοῦ τότε Μητροπολίτη Σάμου καί Ἰκαρίας Εἰρηναίου ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι ἐκφράζουν τήν καθολική ἀναγνώριση τοῦ ἁγίου Ἀμφιλοχίου τῆς Πάτμου: «Ἡ ζωή σας καί ἡ ζωή τῶν ὁσίων γυναικῶν τοῦ μονυδρίου Σας, ὡς ἀγάπη καί συγκατάβασις φανερουμένη, αἰχμαλωτίζει τούς ἀνθρώπους, οἰκοδομεῖ τήν ψυχήν των καί τούς ὁδηγεῖ εἰς τόν δρόμον τῆς νίκης κατά τοῦ κόσμου, εἰς τήν ὁδόν τῆς ἀναστάσεως καί τοῦ φωτός» (σελ. 281).

-451-