Η εξαίρεση της Καίτης Κατσογιάννη.
Η μόνη φωνή που επιμένει ότι ο Μητρόπουλος δεν ήθελε ποτέ (!) να γίνει μοναχός είναι της φίλης του Καίτης Κατσογιάννη. Στεκόμαστε ιδιαιτέρως στην γνώμη της, λόγω της στενής φιλίας που είχε με τον μαέστρο, από το 1925 ως τον θάνατό του το 1960. Η ίδια όταν εκδίδει την περίφημη ‘Αλληλογραφία’ το 1966 γράφει: «Περισσότερο χριστιανός παρά καθαυτό θρησκευόμενος, ουδέποτε φυσικά είχε σκεφθεί να γίνει καλόγηρος, όπως το είπαν! Είναι και αυτό ένας από τους μύθους που γεννήθηκαν στην Αμερική και που ποτέ δεν έκανε τον κόπο να διαψεύσει». 199 Ας μην ξεχνάμε ότι η Κατσογιάννη γνωρίστηκε με τον μαέστρο όταν είχαν παρέλθει σχεδόν 15 χρόνια από την εφηβική αναζήτηση του Μητρόπουλου. Στα 1925 είχε επιστρέψει από τις σπουδές του στο Βερολίνο και πλέον άρχιζε η σταδιοδρομία του ως διευθυντής ορχήστρας, δηλαδή, η κατεξοχήν περίοδος ανέλιξής του και μεγαλουργίας στο μουσικό στερέωμα. Είναι φυσικό οι συζητήσεις μεταξύ των δύο φίλων να είναι για την μεγάλη αγάπη και των δύο, την μουσική. Ο Μητρόπουλος ήδη από χρόνια είχε δοθεί ολοκληρωτικά σ’ αυτήν με τις σπουδές, την σύνθεση και φυσικά την διεύθυνση. Στο κάτω-κάτω τα μεγάλα άρθρα και αφιερώματα στην προσωπικότητά του, τον χαρακτήρα του και τον ασκητικό τρόπο ζωής του, εμφανίζονται όταν πλέον εκείνος έχει ξεκινήσει την καριέρα του στην Αμερική. Στον ελληνικό τύπο εμφανίζονται αναφορές για τον ‘μοναχό’ Μητρόπουλο μόνο ως αντιγραφή των αμερικάνικων άρθρων και ενώ ήδη εκείνος βρίσκεται στην Μιννεάπολη και μετά στη Νέα Υόρκη. Εξ ού και η Κατσογιάννη θεωρεί τα περί μοναχικής επιθυμίας, ως μύθο που δημιουργήθηκε στην Αμερική. Ωστόσο, η ίδια η ομολογία του Μητρόπουλου πάνω στο ζήτημα αυτό δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας… Πράγματι στην εφηβεία του –και μόνον τότε– ο μαέστρος ένιωθε κλίση για τον μοναχισμό. Κατά πόσο, όμως, ήταν δυνατό το κάλεσμα αυτό στον μικρό Δημήτρη; Ας καταθέσουμε αρχικά την μαρτυρία μιας γυναίκας που ήξερε καλά την οικογένεια του μαέστρου και επί χρόνια ουδείς δημοσιογράφος ασχολήθηκε μαζί της. Έτσι η ανεπιτήδευτη διήγησή της έχει ουσιαστική αξία. Η κυρία Μαρία Σταματιάδου, που στάθηκε κοντά στην μητέρα του, την κυρία Αγγελική, ως το θάνατό της,200 μας μεταφέρει την εξής σκηνή: «Είχε ετοιμάσει τα μπογαλάκια του για το μοναστήρι. Είχε αγοράσει, μάλιστα, και τα καλογερίστικα. Την τελευταία, όμως, στιγμή άλλαξε γνώμη και είπε στη μητέρα του, που δεν της έκρυβε τίποτα: ‘-Μαμά, μην κλαίς και δεν θα γίνω καλόγηρος’». 201 Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι το δίλλημα ήταν έντονο, για τον μικρό Δημήτρη, όχι μόνο επειδή είχε φτάσει σχεδόν να πραγματοποιήσει την φυγή του στο μοναστήρι, αλλά κυρίως, γιατί ενεπλέκονταν και η φυσική του κλίση προς τη μουσική, κάτι που τον έκανε να ταλαντεύεται μέσα του «μεταξύ του ιερού βήματος και του αναλογίου». 202 Το ζήτημα αυτό, λοιπόν, έπρεπε να ξεκαθαριστεί, ώστε να πάρει το παιδί την σωστή απόφαση για την ζωή του…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΔΙΛΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ
Ο βιογράφος του, Trotter, γράφει ότι: «Ο Μητρόπουλος βρισκόταν σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Στη μία κατεύθυνση βρισκόταν η μουσική, η οποία τον γέμιζε όσο καμία άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην άλλη ο εκκλησιαστικός ή ο μοναστικός βίος». 203 Την πάλη αυτή την εντάσσει στην εφηβική περίοδο του Μητρόπουλου γύρω στο 1911-1912. 204 «Στο απόγειο αυτής της υπαρξιακής κρίσης, είχε έναν διάλογο με κάποιο μέλος της Ιεραρχίας της Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας». 205 Μήπως πρόκειται για κάποιο από τα αδέλφια του πατέρα του; Ο μεν ένας θείος του, ο Νείλος, ήταν μοναχός και όπως είδαμε πέθανε το καλοκαίρι του 1911, ο δε έτερος θείος του, έγινε ιερομόναχος μεν, αλλά τον Ιούνιο του 1912, όταν ήδη λήγει η ‘κρίση’, αφού ξαναγράφεται στο Ωδείο κανονικά το έτος 1912-1913 (η διακοπή έγινε μετά το Ά τρίμηνο μαθημάτων του 1911). 206 (Παρενθετικά αναφέρουμε ότι η πρώτη βιογράφος του, ισχυρίζεται ότι η διακοπή μαθημάτων στο Ωδείο έγινε για να αφοσιωθεί στα μαθήματα του σχολείου, 207 ωστόσο, ουδείς αμφισβητεί την αμφιταλάντευση μεταξύ μουσικής και μοναχισμού). Άλλωστε, ο Trotter είναι ξεκάθαρος ότι: «Το πρόσωπο αυτό δεν θα πρέπει να είναι κάποιος από τους θείους του, αλλά θα μπορούσε να είναι ένας έμπιστος πνευματικός καθοδηγητής στον οποίο είχαν συστήσει οι θείοι του τον νεαρό πιστό». 208 Με βάση το τελευταίο στοιχείο αποκλείεται και ένα άλλο συγγενικό, ιερατικό πρόσωπο, ο προαναφερθείς π.Ευσέβιος Ματθόπουλος. Είναι, όμως, ξεκάθαρο, ότι ο ‘πνευματικός καθοδηγητής’ εκτός του ότι δεν ήταν συγγενής, ήταν εξάπαντος ιεράρχης. Άρα, ψάχνουμε για έναν αρχιερέα των Αθηνών, που εξομολογούσε και ήταν, τουλάχιστον, γνωστός στους θείους του Δημητράκη. Θα πρέπει, λοιπόν, να ερευνήσουμε τη φράση: «τον είχαν συστήσει οι θείοι του». Θα πρέπει ο προτεινόμενος ‘καθοδηγητής’ να ήταν πνευματικός ενός ή και των δύο θείων του ή να ήταν και γνώριμος σε όλη την οικογένεια του Μητρόπουλου. Είναι ορθότερο να επιλέξουμε να ακολουθήσουμε τον μοναχό Νείλο από τα δύο αδέλφια του πατέρα του για δύο κυρίως λόγους. 1ον ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Χρήστος, ήταν λαϊκός μέχρι τον Απρίλιο του 1912 και 2ον ο μικρός Δημήτρης στο μοναστήρι του Νείλου ήθελε να γίνει μοναχός, δηλαδή, στη Μονή Σίμωνος Πέτρας στο Άγιον Όρος. Άσχετα αν ζούσε ο Νείλος ή όχι, την περίοδο που έπρεπε να πάρει μια απόφαση, ωστόσο, είναι ξεκάθαρη η επιρροή του προσώπου του θείου προς τον ανηψιό του, όπως είδαμε πιο πάνω.
Ο Άγιος Νεκτάριος.
Στο κεφάλαιο το αφιερωμένο στον μοναχό Νείλο είδαμε ότι εκείνος είχε πνευματικό τον Άγιο Νεκτάριο, ότι πήγαινε και άλλα πρόσωπα να εξομολογηθούν σε κείνον, όπως τον φίλο του Κωνσταντίνο Ζερβάκο και μάλιστα ότι γνώριζαν και το διορατικό χάρισμα του Αγίου. Είναι πολύ φυσικό η συμβουλή που θα έδωσε στον ανηψιό του, σε κάποια από τις επισκέψεις του στην Σιμωνόπετρα ή τις Καρυές, ήταν να πάει να μιλήσει με τον Μητροπολίτη Πενταπόλεως.
Σχέσεις του αγίου Νεκταρίου με την οικογένεια του Μητρόπουλου.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η γνωριμία του Αγίου με την οικογένεια Μητρόπουλου δεν ξεκινά με τον Νικόλαο, ούτε περιορίζεται μόνο στο πρόσωπό του. Ιερόθεος Μητρόπουλος, Αρχιεπίσκοπος Πατρών. Ο πρώτος που γνωρίστηκε μαζί του ήταν ο θείος του –και του πατέρα του μαέστρου, Ιερόθεος Μητρόπουλος, Αρχιεπίσκοπος Πατρών και Ηλείας, όταν εκείνος ήταν ακόμη ιερομόναχος. Η γνωριμία τους έγινε όταν ο Ιερόθεος εξορίζεται τον Ιούνιο 1879 στη Μονή Λογγοβάρδας στην Πάρο, όπου θα παραμείνει για τρία χρόνια. 209 Εκεί είχε πάει και ο Άγιος Νεκταριος , όταν ακόμη ήταν μέλος της αδελφότητας της Νέας Μονής της Χίου, που είχε μετόχι στην Πάρο. 210 Μεταξύ των δύο ανδρών αναπτύχθηκε βαθιά φιλία και εκτίμηση. 211 Που συνεχίστηκε και στην Αθήνα κατά την περίοδο των σπουδών του Αγίου. 212 Ο τελευταίος είχε τη σκέψη να αποσυρθεί στο Άγιον Όρος, αλλά ο Ιερόθεος τον απέτρεψε, ώστε να προσφέρει τις αρετές και τα χαρίσματά του στον κόσμο. 213 Όταν το 1903 πεθαίνει ο Ιερόθεος, στις 7 Μαρτίου, ο Άγιος Νεκτάριος λαμβάνει μέρος στην εξόδιο ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών. Κατόπιν, είναι ο μόνος αρχιερέας που συνοδεύει τον κεκοιμημένο φίλο του στην Πάτρα, όπου και έλαβε χώρα η ταφή. 214
-31-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου