Μητρόπουλος-Μπαστιάς
Ο Μητρόπουλος συνδέονταν με τον Μπαστιά από την δεκαετία του 30. Είναι γνωστό ότι είχε γράψει την μουσική για την ‘Ηλέκτρα’ του Σοφοκλή, για τις ανάγκες της παράστασης του Βασιλικού Θεάτρου, του οποίου διευθυντής ήταν ο Μπαστιάς. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού στις 3 Οκτωβρίου 1936, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη και στους πρωταγωνιστικούς ρόλους την Κατίνα Παξινού και την Ελένη Παπαδάκη.355 Η παράσταση το 1939 θα παιχτεί και στο εξωτερικό με τεράστια επιτυχία.356 Ο Μπαστιάς στα μέσα Αυγούστου 1937 ανέλαβε επισήμως τη θέση του διευθυντή Γραμμάτων και Καλών Τεχνών του υπουργείου Παιδείας. Από τη θέση αυτή θα φέρει μεγάλες και ουσιαστικές αλλαγές στο χώρο της μουσικής προκαλώντας τον ενθουσιασμό του μαέστρου. Ο Μητρόπουλος μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Μπαστιάς είχε ξεκινήσει τις ενέργειες για τη δημιουργία μόνιμης συμφωνικής ορχήστρας και χορωδίας, του έγραφε το 1937: «Σήμερα το πρωί ήταν μια λαμπρή ημέρα για μένα που κατόρθωσα να διαπιστώσω πλέρια πόσο αξίζετε! Σας δίνω την εκτίμησή μου, την αγάπη μου μαζί με την υπόσχεση να είμαι στο πλευρό σας σε ό,τι με χρειασθήτε για να ολοκληρώσετε το πολύτιμο έργο που αναλάβατε».357 Όταν μάλιστα μαθαίνει ότι με απόφαση του Μπαστιά το 1938, οι μουσικοί της ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών θα έχουν μόνιμο μισθό και για τους δώδεκα μήνες του έτους, στέλνει αμέσως τηλεγράφημα: «Ο Θεός να σας ευλογεί, μεγάλε φίλε. Η καρδιά μου είναι μαζί σας».358 Ωστόσο, φαίνεται ότι και ο Μπαστιάς επηρεάστηκε από απόψεις του μαέστρου ειδικά σε ό,τι αφορούσε την όπερα.359 Ήδη από το 1930, ο Μητρόπουλος είχε μιλήσει με απόλυτη ειλικρίνεια για το θέμα αυτό: «Φρονώ ότι δια να γίνη ελληνικόν μελόδραμα, μία δηλαδη κρατική λυρική σκηνή, δεν ημπορούν να χρησιμοποιηθούν οι παλαίμαχοι μελοδραματικοί μας καλλιτέχναι…. Θα το πω έστω και αν φανώ σκληρός… οι σημερινοί ηθοποιοί του μελοδράματος είναι ακατάλληλοι. Διότι απλούστατα, οι περισσότεροι είναι αμόρφωτοι μουσικώς ή εάν έχουν σχετικήν μουσικήν μόρφωσιν είναι κακομορφωμένοι…. Πρέπει να παύση η βασιλεία των ηθοποιών που θέλουν να επιβάλλουν την προσωπικότητά τους στο έργο και να αρχίση η βασιλεία των μαέστρων, δια να μπορέση να πάρη την πρωτεύουσαν θέσιν του το μουσικόν ακρόαμα. Στους μαέστρους πλέον –και κατόπιν εις τον σκηνοθέτην – πρέπει να ανήκει η ερμηνεία του έργου».360 Την γνώμη αυτή ενστερνίστηκε και Μπαστιάς. Αποκαλυπτική για την εκτίμηση που έτρεφε ο μαέστρος για το πρόσωπό του, είναι η ομολογία του σε συνέντευξή του πριν αναχωρήσει για την Αμερική. «Φεύγω τώρα πιο χαρούμενος και με περισσότερες ελπίδες για το μέλλον, γιατί εμπιστεύομαι τα ζητήματά μας στην πρωτοβουλία, την δραστηριότητα και τον ενθουσιασμόν 3 σπουδαίων εκπροσώπων της καλλιτεχνικής κινήσεως. Εις τον κ.Γεωργακόπουλον, τον κ.Κοτζιά και τον κ. Κωστή Μπαστιά. Εις τους ανθρώπους αυτούς έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και πιστεύω ότι χάρις σ’ αυτούς η Ελλάς θα αποκτήση μόνιμον ορχήστραν και λυρικήν σκηνήν. Προσφέρεται μοναδική εις την τέχνη και τους εκπροσώπους της να τους ενισχύσουν με όλες τους τις δυνάμεις και το ηθικόν κύρος που διαθέτουν δια να επιλύσουν τα εκκρεμή των ζητήματα και δημιουργήσουν εκείνο που σκέπτονται που είνε σκέψις και επιθυμία όλων μας. Εγώ προσωπικώς, τα ωδεία μας, όλοι οι μουσικοί, οι καλλιτέχναι του μελοδράματος και το αθηναϊκόν κοινόν θα τους είμεθα βαθύτατα ευγνώμονες».
Το 1946 ο μετακομίζει και ο Μπαστιάς στη Νέα Υόρκη, όπου ξεκινά μια νέα περίοδος στη ζωή του. Το σπίτι του εκεί έγινε τόπος συνάντησης όλων των διάσημων Ελλήνων που εργάζονταν εκεί από τον ερευνητή Γεώργιο Παπανικολάου, την φωτογράφο Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη, την γνωστή Νέλλη ως και τον Μητρόπουλο και τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Αθηναγόρα. Μάλιστα, με τον τελευταίο είχε αναπτυχθεί μια σχέση σεβασμού και βαθειάς φιλίας. Έτρωγαν τα βράδια μόνοι τους στην τραπεζαρία της Αρχιεπισκοπής και συζητούσαν μαζί για όλα τα θέματα πολιτικής φύσεως, της ελληνικής κοινότητας και της εκκλησίας.362
Μπαστιάς-π.Φιλόθεος Ζερβάκος.
Κάτι εντελώς παράξενο θα συμβεί στη Νέα Υόρκη. Ο Μπαστιάς θα μεταστραφεί ολόψυχα στην Ορθοδοξία, θα ασχοληθεί πολύ με την παράδοση και θα αναπτύξει μια αντιδυτική στάση στον τομέα της πνευματικότητας, προτρέποντας στην αναζήτηση και επιστροφή στις ρίζες της ελληνικής παράδοσης και το πνεύμα της ορθόδοξης πνευματικότητας.363 Θα ξεκινήσει σειρά άρθρων από τον Οκτώβριο του 1953 σχολιάζοντας την κάθε ευαγγελική περικοπή της Κυριακής από τις στήλες του ‘Εθνικού Κήρυκα’. Από εδώ ξεκινά η αλληλογραφία του με τον Φώτη Κόντογλου καθώς και η συγγραφή του ‘Παπουλάκου’ το 1951. Ένα από τα πρόσωπα στα οποία στέλνει το βιβλίο του είναι και ο π.Φιλόθεος Ζερβάκος, ζητώντας μάλιστα και την γνώμη του. Η σχέση τους, ωστόσο, είναι βαθύτερη και πνευματική και ξεκινά από αυτή ακριβώς την περίοδο της Νέας Υόρκης. Σε επιστολή του το 1952 του γράφει: «Η πατρική σας επιστολή υπήρξε δώρον Θεού. Από ετών παρακολουθώ το ιεραποστολικόν σας έργον και ο πόθος της ψυχής μου είναι, όταν με αξιώση ο Κύριος να επιστρέψω στην Ελλάδα μας, να έλθω ταπεινός προσκυνητής εις τον τόπον της μετανοίας σας… να εξομολογηθώ να κοινωνήσω από τα καθαγιασμένα χέρια σας…. Κατά τας συναντήσεις μου με τον Σεβασμιώτατον άγιον Αμερικής κ. Μιχαήλ ομιλούμεν συχνά δια την θαυμαστήν και υποδειγματικήν μονήν σας και δια την αποστολικήν υμετέρα προσωπικότητα…. Ο Θεός ας ευλογή τα βήματα και τα έργα σας, διότι από τη Λογγοβάρδα το φως».
Μάλιστα, είναι βέβαιο ότι πραγματοποιήθηκε η πολυπόθητη συνάντηση και απ’ ό,τι φαίνεται υπήρχε σχέδιο μεταβάσεως του πατρός Φιλοθέου στην Αμερική. Γράφει ο τελευταίος σε επιστολή τους προς τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Μιχαήλ το 1954: «Εις Αθήνας συνήντησα τον κ. Μπαστιάν … θέλει να έλθη εις την Μονήν … την Μ. Εβδομάδα και θα παραμείνει και το Πάσχα, μετά δε το Πάσχα, Θεού θέλοντος, θα έλθωμεν μαζύ εις Αμερικήν». Με βάση τα όσα παρουσιάσαμε, έχουμε τα εξής δεδομένα.
Πρώτον ότι ο Μπαστιάς και ο Μητρόπουλος ήταν καλοί φίλοι.
Δεύτερον ότι ο Μπαστιάς είχε ουσιαστική πνευματική σχέση με τον π.Φιλόθεο.
Και τρίτον, ότι ο π.Φιλόθεος γνώριζε τον μαέστρο από την παιδική του ακόμη ηλικία, καθώς ήταν πολύ συνδεδεμένος με την οικογένειά του και τον πνευματικό της κύκλο. Ωστόσο, όπως και για τόσα άλλα, δεν υπάρχει σαφής μαρτυρία για το αν ο μαέστρος και ο Μπαστιάς μιλούσαν για τον Ηγούμενο της Λογγοβάρδας. Η ποιότητα, όμως, της σχέσης των δύο ανδρών και κυρίως η ειλικρινή τους πίστη και προσήλωση στην Ορθοδοξία, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι όντως αναφέρονταν στον π.Φιλόθεο. Αυτό ενισχύεται και από το γεγονός, ότι πάντα στις συνεντεύξεις του ο μαέστρος αναφέρει και τους δύο θείους του που επέλεξαν τον μοναχικό βίο και επομένως διατηρεί μέσα του την ανάμνηση από τον π.Φιλόθεο. Ισχύει και για το ζήτημα αυτό, ό,τι ισχύει και για άλλα θέματα στις περιγραφές του Μητρόπουλου για την ζωή του. Δηλαδή, πολλές φορές δίνει λάθος πληροφορίες πχ ότι σπούδασε στη Ρώμη, ή ότι και οι δύο θείοι του μόνασαν στο Άγιο Όρος, όχι από μπέρδεμα, αλλά από μια προσπάθεια διευκόλυνσης της περιγραφής, τονίζοντας την ουσία. [Που στα δύο αυτά παραδείγματα είναι, για το μέν πρώτο, ότι η παραμονή του στην Ρώμη ήταν πολύ καθοριστική για την παιδεία του και για το δεύτερο, ότι και ο δεύτερος θείος του, που επέλεξε τη Λογγοβάρδα, είχε τα ίδια βιώματα σαν σε αγιορείτικο μοναστήρι].
-56-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου