ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄
Το 1936 ο Μητρόπουλος μεταβαίνει για πρώτη φορά στην Αμερική, προσκεκλημένος του διάσημου διευθυντή ορχήστρας της Βοστώνης, Σέργιου Κουσεβίτζκη. Οι συναυλίες δόθηκαν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. 367 Ο μαέστρος σημείωσε πρωτοφανή επιτυχία, ώστε: «εκθειάζεται ως ανυπέρβλητος διευθυντής μουσικών ορχηστρών», 368 ενθουσιάζοντας το κοινό που τον χειροκροτούσε επί δέκα λεπτά και προκαλώντας το ενδιαφέρον ακόμη και των Τάιμς. 369 Ακόμη και ο ίδιος –πράγμα σπάνιο– παραδέχεται στην φίλη του Καίτη Κατσογιάννη την τεράστια επιτυχία του: «Κατέκτησα την Βοστώνη και ίσως την Αμερική!». 370 Η φράση του αποδείχτηκε προφητική. Από αυτή την χρονιά ξεκινά και η επικοινωνία του μαέστρου με τους Έλληνες της Αμερικής και φυσικά, η γνωριμία του και με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Αθηναγόρα. Ωστόσο, ο Αθηναγόρας δεν ήταν σε καμία από τις συναυλίες του Μητρόπουλου στην Βοστώνη. Αυτό εύκολα συμπεραίνεται, μιάς και δεν γίνεται καμία αναφορά στο πρόσωπό του, ούτε από την κατεξοχήν εφημερίδα της ομογένειας, τον ‘Εθνικό Κήρυκα’. Επομένως, γεννάται το ερώτημα, με ποια αφορμή και με ποιο τρόπο ξεκινά η γνωριμία τους; Ρόλο κλειδί για την προσέγγιση των δύο προσώπων από τόσο διαφορετικούς χώρους έπαιξε ένας άλλος κληρικός που εκείνο τον καιρό διακονούσε στην πρωτεύουσα της Μασσαχουσέτης. Πρωτοπρεσβύτερος π.Βασίλειος Ευθυμίου. Πληροφορίες για αυτόν τον κληρικό αντλούμε από μία συνέντευξη του γιού του, Μιλτιάδη Ευθυμίου, εξέχοντα κληρικό στην Αμερική, που παρεχώρησε το 2007 στην εφημερίδα της ομογένειας ‘National Herald’. 371 «Ο π.Βασίλειος ήταν ένας ξεχωριστός και δυναμικός κληρικός, γνωστός για τα χαρισματικά του κηρύγματα στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα της Βοστώνης, το πρώτο του είδους του στην Αμερική. Έγραψε ένα βιβλίο για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική (στα ελληνικά), όταν η Εκκλησία βρισκόταν ακόμη σε πρώιμο στάδιο σ’ αυτή τη χώρα. Ο πατήρ Βασίλειος γεννήθηκε στο Κιρκαγάτζ, μια μικρή πόλη στην Μικρά Ασία, πλησίον της Σμύρνης. Ήταν συμφοιτητής και στενός φίλος του (μελλοντικού Πατριάρχη) Αθηναγόρα, όταν και οι δύο φοιτούσαν στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Και οι δύο αποφοίτησαν από την Χάλκη το 1908. Πήρε ο καθένας τον δρόμο του, ο Αθηναγόρας έγινε Μητροπολίτης Κερκύρας και ο Βασίλειος, μετά από την επιστροφή του στο Κιρκαγάτζ για λίγο, έγινε καθηγητής θεολόγος, καθώς και λαϊκός ιεροκήρυκας και ψάλτης στους ναούς της περιοχής. Ο πατήρ Βασίλειος είχε ακόμη τον Αριστοτέλη Ωνάση ως έναν εκ των μαθητών του, που έμελλε να γίνει ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου –ένα ξετύλιγμα της ιστορίας από την φτώχεια στον πλούτο, όποτε ο Ωνάσης επισκέπτονταν τον παλιό του καθηγητή στη Νέα Υόρκη. Ήταν στη Νέα Υόρκη όταν ο πατήρ Βασίλειος τον σύστησε στην Τίνα Λιβανού και ιερούργησε στον γάμο τους αρκετά χρόνια αργότερα. Το 1967, σε ανάμνηση του παλιού το δασκάλου, ο Ωνάσης προσκάλεσε τον πατέρα Μιλτιάδη να ιερουργήσει τον γάμο του με την Τζάκι Κέννεντυ στο νησάκι του Σκορπιού (ο πατήρ Μιλτιάδης αρνήθηκε). Μετά το Κιρκαγάτζ, ο πατήρ Βασίλειος πήγε στη Σμύρνη, όπου ανέλαβε καθήκοντα γραμματέως του περίφημου Χρυσοστόμου, Μητροπολίτη Σμύρνης. Του ανατέθηκε, επίσης, να είναι ο επικεφαλής ιεροκήρυκας και θεολόγος για τους ναούς της περιοχής και των γειτονικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Το 1922, κατά την διάρκεια της μικρασιατικής καταστροφής, οι Τούρκοι κατέσφαξαν του Έλληνες και τους Αρμενίους, ο Χρυσόστομος διαμελίστηκε και κρεμάστηκε από εξαγριωμένους Τούρκους, και ο πάτερ Βασίλειος γλύτωσε την ζωή του, κρυμμένος στους λόφους και κατόπιν διέφυγε στην Γαλλία. ‘Ο πατέρας μου μού μίλησε για κείνη την περίοδο, όταν ως λαϊκός ακόμη ήταν στον στενό κύκλο των εμπίστων του Χρυσοστόμου’ λέει ο π.Μίλτος. ‘Κληρονόμησα αρκετά βιβλία, λείψανα και άμφια που ανήκαν στον Χρυσόστομο, τα οποία τα κρατώ ως θησαυρό στην βιβλιοθήκη μου, εις μνήμην δική του και του πατέρα μου. Μετά την μικρασιατική καταστροφή δραπέτευσε στο Παρίσι, παίρνοντας όσα πολύτιμα αντικείμενα του μέντορά του μπορούσε να μεταφέρει. Στο Παρίσι αρχίζει ένα άλλο κεφάλαιο για κείνον. Ενώ σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, απ’ όπου αποφοίτησε από τη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, έγινε γραμματέας του Ελευθερίου Βενιζέλου και συμμετείχε στην δραστηριότητα του Βενιζέλου στο Παρίσι. Εκείνο το διάστημα περίπου, ο Αθηναγόρας ήρθε στην Αμερική ως Αρχιεπίσκοπος και άρχισε να αλληλογραφεί με τον π.Βασίλειο στο Παρίσι, ζητώντας από τον πατέρα μου να τον συνοδεύσει στην Αμερική και να τον βοηθήσει να τακτοποιήσει το χάος στο οποίο βρισκόταν εκείνο τον καιρό η Εκκλησία στην Αμερική. Του ζήτησε να χειροτονηθεί, ώστε, ως κληρικός, να εξυπηρετήσει καλύτερα τις εκκλησιαστικές ανάγκες εκεί. Ο πατέρας μου δεν ήθελε να πάει στην Αμερική, κυρίως εξαιτίας της μητέρας μου, η οποία ήταν επίσης από την Σμύρνη και η οποία είχε πάει στο Παρίσι για να σπουδάσει μουσική και πιάνο με τέτοιες διασημότητες όπως ο Debussy, ο Ravel, ο Stravinsky, ο Faure και ο Cortot. Προερχόμενη από ευκατάστατη οικογένεια, η οποία είχε μεταναστεύσει στην Μυτιλήνη και κατόπιν στην Αθήνα, εξαιτίας της καταστροφής, δεν ήθελε να εγκαταλείψει την λαμπρή της καριέρα στο Παρίσι, διότι, εκείνες τις μέρες, δεν μπορούσες να είσαι πρεσβυτέρα και πιανίστρια σε συναυλιακούς χώρους’. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο π.Μίλτος, ‘Ο Αθηναγόρας τελικά έπεισε εκείνον και την Ελένη, την σύζυγό του, να τα εγκαταλείψουν όλα, να χειροτονηθεί, να έρθει εδώ και να ξεκινήσει μια ανιαρή πορεία πηγαίνοντας από πόλη σε πόλη στην Αμερική, όπως Λόουελ, Μασσαχουσέττης και Κορόνα, Κουίνς, οργανώνοντας, κηρύττοντας και διδάσκοντας. Ο Αθηναγόρας γνώριζε ενστικτωδώς ότι, προκειμένου να επιβιώσουμε, δεν χρειαζόμασταν απλώς ανθρώπους, αλλά μορφωμένους ιερείς στους οποίους οι κοινότητες θα προσέβλεπαν για καθοδήγηση και πνευματική διαπαιδαγώγηση’. Ερωτηθείς τι του έλεγε ο πατέρας του για τον Βενιζέλο, ο π.Μίλτος απάντησε, ‘Τρία πράγματα υπήρχαν για τα οποία ο πατέρας μου είχε πάθος: η Βίβλος, τα κείμενα των πρώτων πατέρων της Εκκλησίας, να δίνει κηρύγματα με ένα δυνατό μήνυμα και ο Βενιζέλος. Δεν ήταν ασύνηθες να ακούς τον π.Βασίλειο να αναφέρεται στον Μέγα Βασίλειο σε μια ανάσα και στον Βενιζέλο στην άλλη’….Ο πατέρας μου ήταν Προϊστάμενος του Καθεδρικού ναού της Βοστώνης (1934-1942) και ακολούθως του Καθεδρικού της Νέας Υόρκης (1942-1953)’».372 Επομένως, όταν ο Μητρόπουλος πρωτοπάει στην Αμερική, ο π.Βασίλειος ήταν ένα σημαντικό μέλος της ελληνικής κοινότητας. Όπως ήταν αναμενόμενο, η κοινότητα των Ελλήνων οργάνωσε μια τιμητική εκδήλωση για τον μαέστρο, μετά την τόσο μεγάλη επιτυχία του στην πόλη τους. Στην γιορτή αυτή ο μαέστρος δράττεται της ευκαιρίας και κάνει έκκληση για την συλλογή χρημάτων για την ίδρυση μεγάρου συμφωνικής μουσικής(!). Διαβάζουμε στην ‘Ακρόπολη’: «Η συνεισφορά των Ελλήνων της Αμερικής δια την ανέγερσιν μεγάρου μουσικής εις τας Αθήνας. Εδόθη προς τιμήν του μαέστρου μας μία εορτή εις την αίθουσαν της κοινότητος της Βοστώνης, εορτή που απέδειξε την ανωτερότητα των αισθημάτων τιμωμένου και τιμώντων. Μέσα εις ολίγα λεπτά της ώρας και κατόπιν προχείρου εράνου συνελέγησαν 1.200 δολλάρια με τον αποκλειστικόν σκοπόν όπως γίνη απαρχή ιδρύσεως μεγάρου Συμφωνικής Ορχήστρας εν Αθήναις όπου θα διακονήται η μουσική ιδέα από τον εμπνευσμένον Μητρόπουλον. … Να εξυμνήσω τα πατριωτικά αισθήματα των αποδήμων και την μεγάλην ηθικήν συμβολήν του Μητρόπουλου προς εξωτερίκευσιν των αισθημάτων αυτών… Πρωτοπόροι του διοργανωθέντος εκπολιτιστικού αυτού κινήματος ήσαν ο πρόεδρος της Κοινότητος Βοστώνης κ.Αντώνιος Πάπας, ο αιδ. Κ.Βασίλειος Ευθυμίου και ο διευθυντής της χορωδίας του ναού κ. Γεώργιος Αλεβιζάκος, ένας εμπνευσμένος μουσικός και θαυμαστής του Μητροπούλου».373 Ωστόσο, για την σχέση μεταξύ π.Βασιλείου και Μητρόπουλου, είναι αρκετά αποκαλυπτική μια επιστολή που μας εστάλη προσωπικά, μέσω διαδικτύου, από τον ίδιο τον π.Μιλτιάδη Ευθυμίου. Ο Μητρόπουλος γνωρίστηκε με τον πατέρα Βασίλειο στο Παρίσι, όταν ο πρώτος σπούδαζε ακόμη με υποτροφία στις Βρυξέλλες, αλλά καθώς φαίνεται, επισκέπτονταν το Παρίσι για την καλλιτεχνική του ζωή. Το πρόσωπο που έγινε αφορμή για να συνδεθούν ήταν η πιανίστρια σύζυγος του Ευθυμίου, Ελένη Καραμανλή. Βλέπουμε, λοιπόν, από άμεση προσωπική μαρτυρία ότι η φιλία μεταξύ των δύο ανδρών π.Βασιλείου και Μητρόπουλου συνεχίστηκε και στη Νέα Υόρκη όταν εκεί τους οδήγησαν οι υποχρε-
-59-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου