ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ´ Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Ο λαϊκός ιεροκήρυκας Απόστολος Μακράκης δεν ήταν ο μόνος που εργάσθηκε συστηματικά στην εποχή του για τη θρησκευτική αφύπνιση του νεοσύστατου κράτους. Πριν από αυτόν αρκετοί προσπάθησαν με ποικίλους τρόπους να το επιτύχουν, αλλά ήρθαν αντιμέτωποι με τις αρχές, οι οποίες κατάφεραν να διαλύσουν κάθε θρησκευτική κίνηση. Όμως η περίπτωση του Απόστολου Μακράκη ήταν διαφορετική, αφού, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε εξαιτίας των διώξεων που ασκούνταν σε βάρος του ή της απομάκρυνσης των οπαδών του, ουδέποτε σταμάτησε τις δραστηριότητές του. Οι αναμορφωτικές του κινήσεις παίρνουν μια νέα μορφή από το έτος 1866, όταν η πρωτεύουσα γίνεται ο μόνιμος τόπος διαμονής του και το κέντρο κάθε παλαιάς και νέας δραστηριότητάς του. Η επιλογή του αυτή έναντι της Κωνσταντινουπόλεως, στην οποία είχε ζήσει για αρκετό διάστημα, είχε να κάνει περισσότερο με την ταύτιση της Αθήνας ως σύμβολο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Στην μετέπειτα πορεία του καθοριστικό ρόλο έπαιξε ένα όνειρο που είδε το έτος 1851 όταν σε αυτό εμφανίστηκε η Θεοτόκος, η οποία κρατώντας τον Ιησού στην αγκαλιά της και περιτριγυρισμένη από αγγέλους ήρθε στη γη. Αυτός βρέθηκε μπροστά της αλλά μην αντέχοντας να δει τη λάμψη της, γύρισε το πρόσωπό του και ανακάλυψε πως τον είχε περικυκλώσει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων «χαίροντος και αλαλάζοντος»,ενώ μια φωνή απάντησε στην εύλογη απορία του για όλα αυτά που αντιλαμβάνονταν γύρω του, η οποία είπε: «Αύτη εστίν η βασιλεία των ουρανών», και αφού η Θεοτόκος έσταξε στην καρδιά του «δρόσον τερπνήν» εξαφανίστηκε. Ο ίδιος ερμηνεύοντας αυτό το όνειρο κατάλαβε πως θα έπρεπε να επιτελέσει την αποστολή του αυτή ως ενός γενικού αναμορφωτή με τη βεβαιότητα πως πάντα στο πλευρό του θα είχε τη Θεοτόκο, ώστε να μεταδώσει το χριστιανισμό σε ολόκληρο τον κόσμο, για την αναμόρφωση της ανθρωπότητας, δραστηριοποιούμενος σε τρεις μεγάλους τομείς: της θρησκείας, της πολιτείας και της φιλοσοφίας (παιδείας).
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιεί πολλές περιοδείες, συγγράφει διάφορες μελέτες, δημοσιεύει άρθρα σε έντυπα, κηρύττει παντού το θείο λόγο. Μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα αρχίζει τον πόλεμο κατά του τεκτονισμού, εναντίον του οποίου εκδίδει τρεις μελέτες38 .
Σύμφωνα με τον Απ. Μακράκη η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ο μοναδικός σταθερός παράγοντας στη ζωή και την επιβίωση του ελληνικού Έθνους. Για τον ίδιο σχεδόν όλα έχουν αλλοιωθεί, αφού η επέλαση των ιδεών του Ελληνικού Διαφωτισμού και της στάσεως των οπαδών του, σε κάθε τομέα του σύγχρονου τρόπου ζωής της νεοελληνικής κοινωνίας, είναι πλέον φανερή.
Η Εκκλησία μόνο μπόρεσε να αντισταθεί διατηρώντας την αυτονομία της, χωρίς όμως να είναι πραγματικά ελεύθερη αφού οι Βαυαροί την πολέμησαν ως το μεγαλύτερό τους εχθρό. Η στάση τους αυτή ήταν αυτονόητη, μια που η δύναμή της στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας ήταν τόσο μεγάλη στη συνείδηση του λαού, που ανά πάσα στιγμή μπορούσε να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στην επιβολή της κρατικής εξουσίας του νέου καθεστώτος. Από τα πρώτα μέτρα της αντιβασιλείας ήταν η υποχρεωτική παρουσία του βασιλικού επιτρόπου, που άνευ της παρουσίας του και της υπογραφής του, καμία απόφαση της Ι.Σ. δεν είχε καμία απολύτως ισχύ, καθώς και της διάλυσης των ιερών μονών και της δήμευσης της περιουσίας τους. Ένα άλλο κακό που βρήκε την Εκκλησία ήταν και η υπαλληλοποίηση του ιερού κλήρου και της υποχρεωτικής υποταγής του στις διαθέσεις της Πολιτείας, με συνέπεια να περιορίζονται μόνο στις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις. Οι επιλογές αυτές των Βαυαρών, αλλά και των κυβερνήσεων που τους διαδέχθηκαν, ήταν ακριβώς η ίδια, οι οποίες ταιριάζουν απόλυτα με τις επιλογές και μεθοδεύσεις των ελλήνων διαφωτιστών. Ο στόχος όλων αυτών ήταν η μεταμόρφωση της Ορθοδόξου Εκκλησίας σύμφωνα με τα πρότυπα των προτεσταντικών ομολογιών και τον τρόπο λειτουργίας τους μέσα στα όρια των κρατών στον ευρωπαϊκό χώρο, ως απόλυτα ελεγχόμενη θρησκεία από το κράτος ως ενός ακόμα θεσμού, όπως π.χ. η νομοθεσία, η παιδεία κ.λπ., που θα λειτουργεί σύμφωνα με τις επιδιώξεις της κρατικής κυρίαρχης ιδεολογίας. Σε αυτή τη γραμμή θα πρέπει να αντιληφθούμε σύμφωνα με τον Απ. Μακράκη τη διάθεση για πλήρη αποεκκλησιαστικοποίηση της παιδείας και της κοινωνικοπολιτικής ζωής της χώρας39 .
Μέσα από αυτήν την οπτική γωνία του θα αναζητήσουμε το λόγο των πολύ μεγάλων αγώνων του για την πλήρη κάθαρση της ιεραρχίας.
Η σύγκρουσή του με το Οικουμενικο Πατριαρχειο για το ζήτημα της συχνής θείας μεταλήψεως, που προσπάθησε να εφαρμόσει στο Λύκειο του Σπυρίδωνος Πατμίου στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν δάσκαλος τη χρονική περίοδο 1856-1858, τον ανάγκασε να εγκαταλείψω την Πόλη.
Μετά τη μόνιμη εγκατάστασή του στην Αθήνα πρωτοστάτησε το 1875 με αφορμή το μεγάλο πολιτικό εκκλησιαστικό και οικονομικό σκάνδαλο των σιμωνιακών, στους μεγάλους αντισιμωνιακούς αγώνες.
Η σιμωνία μαζί με το γεροντισμό δεν ήταν μόνο ενδογενές εκκλησιαστικό φαινόμενο, αφού παρά την καθιέρωσή του στους κόλπους της Εκκλησίας στην περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ως ενός πολύ συνηθισμένου φαινομένου, στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος συνδέθηκε δυστυχώς από πολύ νωρίς με εξωεκκλησιαστικές νοοτροπίες και πολιτικές κυρίως σκοπιμότητες, με άσχημες συνέπειες για το ρόλο των κληρικών εξαιτίας της σιμωνίας αφού, όπως ο ίδιος έγραφε: «Παπάς και άτιμος εις το λεξικόν της κοινής γλώσσης κατήντησαν λέξεις συνώνυμοι».
Όπως ο Λ. Μπράνγκ γράφει: «Έτσι, λοιπόν, επιτεύχθηκε πλήρως το αρχικό σχέδιο των Βαυαρών για την εκμηδένιση της επιρροής του Κλήρου στο λαό, που αποτέλεσε και αποτελεί άλλωστε μέχρι σήμερα μια από τις βασικές –κατά τα φαινόμενα– επιδιώξεις των εκάστοτε κυβερνήσεων στον ελλαδικό χώρο»40 .
Το έτος 1874 άρχισε η έκδοση μιας νέας εφ. με τον τίτλο «Ειρήνη», που ήταν όργανο του Απ. Μακράκη. Αυτή ήταν εβδομαδιαία εφ. χριστιανικών αρχών και συντάκτης της ήταν ο Σπ. Δ. Κροκιδάς. Κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο και όπως στο πρώτο της φύλλο δήλωνε: «Επειδή είναι αδύνατον να νοηθή ειρήνη άνευ πολέμου», θα έπρεπε για την επίτευξη αυτού του σκοπού να διεξαχθεί αρκετές φορές πόλεμος με όπλα το λόγο και την αλήθεια.
Ήδη από το φ. 46, ημ. 12-1-1874 της συγκεκριμένης εφ. άρχισε η αποκάλυψη του σκανδάλου αυτού και συνέχισε με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα να στηλιτεύει την δωροδοκία των δύο πρώην υπουργών της κυβέρνησης Δ. Βούλγαρη, από τους νεοεκλεγέντες τέσσερις αρχιερείς Πατρών και Ηλείας, Αργολίδος, Μεσσηνίας και Κεφαλληνίας με τεράστια για την εποχή χρηματικά ποσά. Οι υπουργοί αυτοί ήταν ο Β. Νικολόπουλος και ο Ι. Βαλασόπουλος41
-26-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου