ΟΙ ΑΠΟΛΟΓΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

 Ο αρχιεπ. Πατρών Αβέρκιος Λαμπίρης απολογήθηκε δεχόμενος πως ο Άνθιμος Αντωνόπουλος ήταν στενός του φίλος όπως και του πρώην πρωθυπουργού Δ. Βούλγαρη, ο οποίος τον διαβεβαίωσε για την επιτυχία του και ζήτησε δάνειο από τον Μαλιακόπουλο το ποσό των 10.000 δρχ. Τα χρήματα του τα έδωσε για να τα φυλάξει αλλά αυτός τα έδωσε στον Βαλασσόπουλο και έκλεισε την απολογία του λέγοντας "Περί της αληθείας των λόγων μου, είπεν ο Αβέρκιος, ας μη έχη αμφιβολίαν το δικαστήριον, αυτή είναι η απολογία μου, απεκδέχομαι δε αθορύβως ότι το δικαστήριο αποφασίσει». 

Ο αρχιεπ. Κομποθέκρας είπε στην απολογία του πως η Ι.Σ. τον πρότεινε στον Βασιλιά, και ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ τον ενέκρινε, ζήτησε να μην πει τίποτα περισσότερο και αφέθηκε στην κρίση του δικαστηρίου. Όταν ρωτήθηκε εάν είχε χρήματα φέρει μαζί του στην Αθήνα είπε πως έφερε μια ομολογία της Ιονικής Τραπέζης 13.500 δρχ, και ότι πήρε δάνειο 3.000 δρχ από τον Μπασιά και το ίδιο ποσό από τον Φωκά και τον Κούπα, σημειώνοντας πως είχε πολλά έξοδα για τους 18 μήνες που έμεινε στην Αθήνα. Ο μεσίτης Χαριτάκης τόνισε πως θεωρεί πως τιμωρήθηκε με όσα είχε υποστεί, παρά την ποινή που θα του επιβάλει ο νόμος, και πως όλη η κατηγορία κατασκευάστηκε από τον Σπηλιόπουλο. Ένας άλλος μεσίτης ο Οικονομόπουλος ισχυρίστηκε στην απολογία του πως δεν εγνώριζε τίποτα απολύτως και πως όλοι οι καλόγεροι μεταχειρίζονται θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να πετύχουν το σκοπό τους, και πως του πρόσφεραν χρήματα, όμως ο ίδιος δεν τα δέχτηκε. Στη συνέχεια ο Πετρής απολογούμενος κατέθεσε πως σύστησε τον αρχιεπ. Κομποθέκρα στον μητροπ. Αθηνών, τους αρχιεπ. Ύδρας και Φθιώτιδος. Ο κατηγορούμενος απολογούμενος συνέχισε λέγοντας: «[...] ο μάρτυς απολογούμενος εις την κατ' αυτού κατηγορίαν ότι έλαβε 3,000 δια μεσιτείαν υπέρ του Κομποθέκραν, είπεν· «Το αφιλοκερδές μου γνωρίζουσι πάντες· εγώ επλήρωσα πατρικόν χρέος δραχ. 40,000, ενώ ήσαν όλοι οι αδελφοί μου συνυπόχρεοι· εγώ έζων με τον μισθόν του γυμνασίαρχου επί 20 έτη. Πάντες γνωρίζουσι την τιμιότητά μου. Αύτη είναι η απολογία μου (ραγδαίαι χειροκρατήσεις εκ των ακροατηρίων). Ο πρόεδρος διέταξεν αμέσως την εκκένωσίν των ακροατηρίων και την σύλληψιν των ταραξιών. Κατόπιν ο πρόεδρος ηρώτησε τον Κομποθέκρα ν' απολογηθή τι φρονεί δια ταύτα· ούτος δε «Ας κρίνη το δικαστήριον», απεκρίθη. Ο κ. Βαλασσόπουλος εγερθείς τότε μετ' αγανακτήσεως είπεν. «Αυτά είναι σκευωρίαι! Τινές εκ των κατηγορουμένων θέλουν να ενοχοποιήσουν εμέ δια ν' αθωωθούν αυτοί. Και ο Πετρής και ο Άνθιμος είναι εκ της αυτής πηγής. Ο Άνθιμος όταν εξητάζετο έβλεπε το τραπέζι εκείνο (δεικνύων την τράπεζαν παρ' ην εκάθητο ο Νικολόπουλος). Ο Νικολόπουλος είναι συνεννοημένος με αυτούς. Αυτός τους έβαλε να καταθέσουν εναντίον μου. Τον Πετρήν κατά παράκλησιν των μετέθεσα εκ του Πειραιώς εις τας Αθήνας. Αχρείοι! Όλα είναι σκευωρία».

Κατόπιν διελύθη η συνεδρίασις» 257 . 

Η ίδια εφ. δημοσίευσε πως οι δύο πρώην υπουργοί είναι στα μαχαίρια, αφού μετά την κατάθεση του Πετρή, ο οποίος ενοχοποίησε μόνο τον υπουργό Βαλασσόπουλο, όταν οι κατηγορούμενοι επέστρεψαν στο κρατητήριο ήρθαν στα χέρια258 . Στη συνέχεια ο εισαγγελέας Μαυρομαράς στην αγόρευσή του η οποία ήταν αρκετά μεγάλη, κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι δύο πρώην υπουργοί ήταν ένοχοι όπως και οι αρχιεπίσκοποι μαζί με τους μεσίτες ως συναυτουργοί και συναίτιοι και πρότεινε να καταδικαστούν όλοι. Την επόμενη ημέρα 11 Μαρτίου την σκυτάλη πήρε ο εισαγγελέας Βαλσαμάκης ο οποίος αγόρευε ολόκληρη σχεδόν την ημέρα και κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Την επόμενη ημέρα 12 Μαρτίου ανέλαβε η υπεράσπιση των κατηγορουμένων. Ο δικηγόρος του Βαλασσόπουλου, Μελισσουργός ο οποίος υποστήριξε πως η κατηγορία είναι απίστευτη και πως οι μάρτυρες κατηγορίας Άνθιμος Αντωνόπουλος και Πολάνης ήταν αναξιόπιστοι, και πως ουσιαστικά είναι πολιτική η δίκη αφού "δικάζεται κόμμα προ εικοσαετίας διοικήσαν του τόπου", και δεν υπάρχει πουθενά παράβαση καθήκοντος, ενώ για τους μάρτυρες είπε πως πολλοί επλανήθησαν. Ο δικηγόρος Διαμαντόπουλος αφηγήθηκε τις θυσίες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της "συγκατηγορουμένης Εκκλησίας" προς το έθνος και προσπάθησε να ακυρώσει και να ανασκευάσει τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας259 . Η εφ. "Στοά" η οποία εκδίδονταν κάθε μέρα με συντάκτη τον Αρ. Βαμπά και βρίσκονταν ήδη στο τρίτο χρόνο από την αρχική της έκδοση, δημοσίευσε πως στην ΚΖ΄ συνεδρίαση του ειδικού δικαστηρίου της 11ης Μαρτίου 1876, ο εισαγγελέας Βαλσαμάκης πήρε τον λόγο συνοψίζοντας όσα είχε πει την προηγούμενη μέρα ο συνάδελφός του εισαγγελέας περί δωροδοκίας και του ορισμού αυτής. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στους διάσημους ρήτορες Κικέρωνα και Δημοσθένη και τους θύμισε πώς απέδειξε σε όλους πως "δια της δωροδοκίας κατέρρευσαν πολλά έθνη". Το συγκεκριμένο αδίκημα σημείωσε πως είναι φανερό και πως αν δεν υπάρχει τιμωρία δεν θα υπάρχει δικαιοσύνη. Η κοινή γνώμη είπε είναι κατά των κατηγορουμένων, "μεσίται ενώ επράττον το έγκλημα αναφανδόν ομολογούν τας δωροδοκίας, ήθελον να πείσουν τους επισκόπους ότι πωλούνται οι επισκοπαί δια να δώσουν χρήματα· είχον όθεν ανάγκην δανείων οι επίσκοποι και ιδού ήλθον οι κεφαλαιούχοι, οίτινες ομολόγησαν δια ποιον σκοπόν εδάνιζαν. Ταύτα πάντα κατέθεσαν το αδίκημα πασιφανές"260 . 

Στη συνέχεια ο ίδιος εισαγγελέας ανέφερε πως για την Αρχιεπισκοπή Μεσσηνίας υπάρχουν λιγότερες αποδείξεις σε σχέση με τις υπόλοιπες αρχιεπισκοπές, αλλά παρέχει τις κατάλληλες αποδείξεις για καταδίκη του εγκλήματος, αφού το συγκεκριμένο περιστατικό το βεβαιώνει ο μάρτυρας Μπακατσούλας ο οποίος δάνεισε χρήματα στους υποψήφιους κατά προτροπή του Οικονομόπουλου με τη διαβεβαίωση πως αν αποτύχουν οι δωροδοκούντες υποψήφιοι αρχιερείς, τα χρήματα Θα επιστραφούν πίσω. Αυτο το επιβεβαίωσαν οι μάρτυρες Κανέλλης και Φαρμακόπουλος, και ο Ασημίζης ο οποίος "μας διηγείται απαθώς ότι έκαμε τα συμβόλαια"

-141-