Στον πρόλογο, ο Άγιος Νεκτάριος ξεκινά με το ρητό: «τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν» (Μάρκ. 9, 25), το οποίο θεωρεί τη μεγαλύτερη απόδειξη της θεότητας του Χριστού, αφού ο Ιησούς φανέρωσε τη θεότητα και αποκάλυψε τη δύναμή του. Αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν το κωφό και άλαλο πνεύμα να λαβαίνει γνώση των λόγων του Κυρίου, αν όλα τα αισθητά και αναίσθητα δεν αισθάνονταν τη δεσποτική δύναμη της φωνής αυτής73 . Ξανααναφέρει τα παραπάνω λόγια από τον Μάρκο, τονίζοντας ότι με τις πρώτες λέξεις συστήνει τον εαυτό του και με τις επόμενες μας γνωρίζει τη δεσποτική του δύναμη. Κανένας δεν πρέπει να έχει ενδοιασμό ή αμφιβολία ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ο Θεός και Σωτήρας των ανθρώπων, ιατρός των ψυχών και των σωμάτων. Εδώ χρησιμοποιεί από τον Ματθαίο: «θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν» (Ματθ. 4, 23, 9, 35, 10, 1). Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, αφού όλοι μας ενοχλούμαστε από κάποιο ψυχικό ή σωματικό πάθος, άρα όλοι χρειαζόμαστε θεραπεία. Ο τρόπος της θεραπείας, που η Εκκλησία ονομάζει εξομολόγηση, είναι το θέμα της ομιλίας74 .
Στο 1ο μέρος, ο Άγιος Νεκτάριος εξηγεί με τρεις αιτίες γιατί η εξομολόγηση είναι αναγκαία για τη θεραπεία των ψυχών μας. Ο 1ος λόγος είναι ότι αποτελεί εντολή του Θεού. Για επιβεβαίωση, αρχικά αναφέρει εδάφια από την Παλαιά Διαθήκη. Στη συνέχεια, χρησιμοποιεί από τον Ματθαίο: «Τότε ἐξεπορεύετο πρὸς αὐτὸν ῾Ιεροσόλυμα καὶ πᾶσα ἡ ᾿Ιουδαία καὶ πᾶσα ἡ περίχωρος τοῦ ᾿Ιορδάνου, καὶ ἐβαπτίζοντο ἐν τῷ ᾿Ιορδάνῃ ὑπ᾿ αὐτοῦ ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν» (Ματθ. 3, 5-6). Επίσης, από τον Ιάκωβο τον αδερφόθεο: «ἐξομολογεῖσθε ἀλλήλοις τὰ παραπτώματα, καὶ εὔχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθῆτε· πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη» (Ιάκ. 5, 16). Με αυτό τον τρόπο, δείχνει ότι η εντολή του Θεού επαναλαμβάνεται και στην Καινή Διαθήκη, αποκτώντας νέο κύρος και αυθεντικότητα75 . Εδώ ο Άγιος Νεκτάριος τονίζει ότι στην παραπάνω περικοπή απ’ τον απόστολο Ιάκωβο μας δίνει και τον λόγο της εξομολόγησης: «ὅπως ἰαθῆτε», αλλά και την αιτία της θεραπείας: «πολὺ γάρ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη». Έτσι, δεν θα πρέπει να έχουμε κανένα δισταγμό για την ανάγκη και την ωφέλεια της εξομολόγησης. Στη συνέχεια, αναφέρει τις Πράξεις των Αποστόλων: «πολλοί τε τῶν πεπιστευκότων ἤρχοντο ἐξομολογούμενοι καὶ ἀναγγέλλοντες τὰς πράξεις αὐτῶν» (Πράξ. 19, 18), όπου φαίνεται ότι η εξομολόγηση είναι η πύλη που εισάγει στον χριστιανισμό. Αμέσως μετά, παραθέτει τον Ιωάννη: «ἐὰν ὁμολογῶμεν τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, πιστός ἐστι καὶ δίκαιος, ἵνα ἀφῇ ἡμῖν τὰς ἁμαρτίας καὶ καθαρίσῃ ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀδικίας» (Α΄ Ιω. 1, 9). Για να αποδείξει με ακόμη μεγαλύτερη πειστικότητα την εξομολόγηση ως θεία εντολή, μας λέει ότι είναι αρχαιότατο έθιμο της εκκλησίας, αφού αναφέρεται από πολλούς αρχαίους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Επιπλέον, τονίζει ότι ακόμα και οι αρχαίοι Έλληνες τη θεωρούσαν αναγκαία και ωφέλιμη και παραθέτει απόσπασμα από τον Πλάτωνα με τα αντίστοιχα λόγια του Σωκράτη. Ο 2ος λόγος είναι ότι η εξομολόγηση φέρνει την ειρήνη μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων. Εδώ, ο Άγιος Νεκτάριος μας λέει ότι κάθε αμαρτία είναι διατάραξη της δικαιοσύνης, καταλαμβάνει χώρο που είχε το αγαθό, το οποίο και απεδίωξε, και διαταράσσει την αρμονία της δημιουργίας, απειλώντας την ύπαρξή της76 . Αναφέρει περικοπές από τους ψαλμούς του Δαυίδ, αλλά και από τον Ησίοδο, ώστε να μας δείξει ότι κάθε αμαρτία αναφέρεται προς τον Θεό και για τους Εβραίους και για τους Εθνικούς. Οπότε με την αμαρτία προς τον Θεό, βρισκόμαστε σε πόλεμο με αυτόν και άρα έχουμε την ανάγκη της συμφιλίωσης και της συνδιαλλαγής. Αναφέρεται στον Ιησού Χριστό, που είναι αυτός που μας έφερε σε συνδιαλλαγή με τον Θεό και που επίσης είναι αυτός που πλήρωσε όλη την οφειλή του ανθρώπινου γένους και ικανοποίησε τη θεία δικαιοσύνη77 . Στο σημείο αυτό, ο Άγιος Νεκτάριος χρησιμοποιεί από τον απόστολο Παύλο: «πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ» λαμβάνει «ἔνδικον μισθαποδοσίαν» (Εβρ. 2, 2), ως απάντηση σε αυτούς που δεν πιστεύουν στην απολυτρωτική δύναμη του Χριστού. Ο Χριστός είναι ο σωτήρας του ανθρώπινου γένους, αφού αν αυτό δεν έδινε την τέλεια ικανοποίηση, δεν θα σωζόταν. Τέλος, ξαναλέει ότι η εξομολόγηση είναι αναγκαία, αφού μας «φιλιώνει» με τον Θεό και αναφέρει από τον Ιωάννη: «ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ιω. 20, 23). Με τα λόγια αυτά, ο Χριστός έδωσε στους μαθητές του την εξουσία του «δεσμείν και λύειν». Ο 3ος λόγος της αναγκαιότητας της εξομολόγησης για τον Άγιο Νεκτάριο είναι ότι ωφελεί ηθικά και πνευματικά78. Στην αιτιολογία, δεν χρησιμοποιεί κάποια περικοπή, αλλά αναφέρει ως αιτία για την ωφέλεια αυτή, ότι με την τακτική εξομολόγηση οι ηθικές αποπλανήσεις λιγοστεύουν. Η ντροπή είναι φραγμός ανάμεσα στον αμαρτάνοντα και την αμαρτία, ντρέπεται τον πνευματικό στον οποίο έχει υποσχεθεί την μη επανάληψη της αμαρτίας, αλλά και ο φόβος για τον αποκλεισμό από τα άχραντα μυστήρια79 .
-36-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου