6- Στον Βίο του Μ. Αθανασίου σκιαγραφείται η εικόνα του Αγίου Αντωνίου ως νικητή, που αντιμετώπισε το διάβολο χωρίς φόβο και τον νίκησε. Συναντούμε πλήθος διηγήσεων για την αδυναμία των δαιμόνων, την ανικανότητά τους μπροστά στον Άγιο, το χλευασμό του Αγίου από αυτούς, τη διδασκαλία του να τους περιφρονούμε και πως ήθελε μια φορά να χτυπήσει το διάβολο46. Στο τέλος δε παρατίθεται η ομολογία του διαβόλου για την ήττα του: «Τὸν Θεὸν ἄρα μόνον δεῖ φοβεῖσθαι,τούτων δὲ καταφρονεῖν…»47 «Μᾶλλον οὖν καὶ μᾶλλον ὁ πανοῦργος διὰ ταῦτα καταφρονείσθω παρ’ ἡμῶν. Ὅ γὰρ εἴρηκεν ὁ Κύριος, τοῦτο ὑπὲρ ἡμῶν πεποίηκεν ἵνα καὶ παρ’ ἡμῶν ἀκούοντες οἱ δαίμονες τάς τοιαύτας φωνὰς ἀνατρέπωνται διὰ τὸν Κύριον, τὸν ἐν ταύταις αὐτοῖς ἐπιτιμήσαντα»48 «Εἰ τοίνυν καὶ αὐτὸς ὁ διάβολος ὁμολόγει ὁμολογεῖ μηδὲν δύνασθαι, ὀφείλωμεν παντελῶς καταφρονεῖν αὐτοῦ τε καὶ τῶν δαιμόνων αὐτοῦ. Ὁ μὲν οὖν ἐχθρὸς μετὰ τῶν ἑαυτοῦ κυνῶν τοιαύτας ἔχει τὰς πανουργίας· ἡμεῖς δέ, μαθόντες αὐτῶν τὴν ἀσθένειαν, καταφρονεῖν αὐτῶν δυνάμεθα»49
Στις κοπτικές πηγές, ωστόσο, συναντούμε μία διαφορετική εντελώς εικόνα, όπου ο Άγιος αντιμετωπίζει τους δαίμονες με την ταπείνωση. Ταπείνωση όχι μόνο έναντι του Θεού αλλά και έναντι των δαιμόνων! Δεν τους περιφρονούσε, αλλά τους έλεγε: «Πανίσχυροι, τί θέλετε από μένα, τον καημένο και αδύναμο; Τί αξία έχω και συγκεντρώνεστε όλοι εσείς εναντίον μου, δεν ξέρετε ότι είμαι από χώμα, λέρα, ένα τίποτα και ο πιο ανίκανος να πολεμήσω τον πιο μικρό από σας;» Και έπεφτε στη γη και φώναζε: «Κύριε, βοήθησέ με και ενίσχυσε την αδυναμία μου, ελέησόν με, Κύριε, διότι προσφεύγω προς Εσένα, Κύριε, μην με αφήσεις, επειδή με θεωρούν ότι είμαι σημαντικός, Κύριε, εσύ ξέρεις ότι είμαι αδύναμος να αντισταθώ και στον πιο μικρό από αυτούς». Σύμφωνα με τις κοπτικές πηγές, οι δαίμονες δεν άντεχαν τέτοια λόγια γεμάτα ταπείνωση: «οι δαίμονες, όμως, όταν άκουγαν την προσευχή αυτή, που είναι γεμάτη ζωή και ταπείνωση, δραπέτευαν και δεν μπορούσαν να τον πλησιάσουν». Σε άλλες διηγήσεις μαρτυρείται «και οι δαίμονες καιγόντουσαν εξαιτίας της βαθειάς του ταπείνωσης»50. Σε αυτό το σημείο η κοπτική παράδοση του Βίου επιχειρεί να υπερτονίσει τη σημασία της ταπείνωσης στην ζωή του μοναχού.
7- Η επίσκεψή του στον Άγιο Παύλο τον Θηβαίο, τον πρώτο αναχωρητή
Ο Μ. Αθανάσιος δεν αναφέρει την επίσκεψη του Αντωνίου στον άγ. Παύλο τον Θηβαίο, που θεωρείται, σύμφωνα με την κοπτική παράδοση, ο πρώτος αναχωρητής. Αντιθέτως οι κοπτικές πηγές διηγούνται το επεισόδιο αυτό και το συνδέουν με τον λογισμό του Αγίου Αντωνίου, για τον αν είναι αυτός ο πρώτος, που αναχώρησε στην έρημο. Η φωνή τότε του Θεού τον παρότρυνε να μην πιστέψει κάτι τέτοιο, διότι υπάρχει κάποιος άλλος άνθρωπος, που είναι πιο σπουδαίος από αυτόν. Σκοπός της διήγησης είναι να δείξει πως μπορούν και οι άγιοι να καταλαμβάνονται από τέτοιες σκέψεις και πως ο Θεός τους διδάσκει συνεχώς την ταπείνωση. Αν συγκρίνουμε τον κοπτικό βίο του άγ. Παύλου, με το Βίο που συνέταξε ο Άγιος Ιερώνυμος51, θα βρούμε παρόμοια διήγηση για τον Άγιο Αντώνιο. Ο Άγιος Ιερώνυμος αναφέρει ότι η αιτία της φυγής του Αγίου Παύλου ήταν ο διωγμός του Δεκίου. Αυτό όμως δεν γίνεται αποδεκτό από τη μοναστική παράδοση καθώς οι κοπτικές πηγές παραθέτουν άλλη αιτία, πιο συμβατή με την πνευματικότητα των μοναχών της εποχής του. Αναφέρεται ότι φιλονίκησε ο Άγιος με τον αδελφό του για την κληρονομιά του πατέρα τους, και πήγαν στο δικαστή της πόλης, για να εκδικάσει την υπόθεσή τους. Στο δρόμο είδε ο Άγιος Παύλος μια νεκροφόρα άμαξα και όταν ρώτησε για τον νεκρό, του απάντησαν ότι ήταν κάποιος πολύ πλούσιος στην πόλη και πέθανε, αφήνοντας πίσω του όλα του τα υπάρχοντά. Συλλογιζόμενος ο άγ. Παύλος, αποφάσισε να αφήσει όλη του την κληρονομιά στον αδελφό του και αμέσως αναχώρησε για την έρημο52, όπως ακριβώς έκανε και ο Άγιος Αντώνιος.
-29-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου