4- Η γνώση της νοεράς ουσίας με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος κάνει τον άνθρωπο ικανό να αναγνωρίσει την υιοθεσία του από το Θεό : «10 Και όποιοι πλησίασαν [την χάρη], διδάχτηκαν μέσω του Αγίου Πνεύματος και γνώρισαν την νοερά τους ουσία265, 11 και στην γνώση τους [εκείνη] φώναξαν λέγοντας «Επειδή δεν λάβαμε Πνεύμα δουλείας, για να φοβόμαστε πάλι, αλλά λάβαμε Πνεύμα υιοθεσίας με το οποίο φωνάζουμε: «Αββά, Πατέρα266»». Ακολουθεί κλησή των παραληπτών με την έκφραση «Αγαπητοί μου αδελφοί, συγκληρονόμοι των Αγίων» και διαβεβαίωση ότι «όλες οι αρετές δεν είναι ξένες προς εσάς, αλλά είναι δικές σας» με το αραβικό κείμενο να προσθέτει «και μέσα σας». Η σκέψη του Αγίου περί της αρετής ως έμφυτης χάρης στην φύση του ανθρώπου απαντάται στην μεγάλη του ομιλία στον Βίο «Μὴ φοβεῖσθε δὲ ἀκούοντες περὶ ἀρετῆς, μηδὲ ξενίζεσθε περὶ τοῦ ὀνόματος οὐ γὰρ μακρὰν ἀφ’ ἡμῶν ἐστιν οὐδ’ ἔξωθεν ἡμῶν συνίσταται, ἐν ἡμῖν δέ ἐστι τὸ ἔργον, καὶ εὔκολόν ἐστι τὸ πρᾶγμα, ἐὰν μόνον θελήσωμεν.» «Οὐκοῦν ἡ ἀρετὴ τοῦ θέλειν ἡμῶν μόνου χρείαν ἔχει, ἐπειδήπερ ἐν ἡμῖν ἐστι, καὶ ἐξ ἡμῶν συνίσταται Τῆς γὰρ ψυχῆς τὸ νοερὸν κατὰ φύσιν ἐχούσης, ἡ ἀρετὴ συνίσταται. Κατὰ φύσιν δὲ ἔχει, ὅταν ὡς γέγονε μένῃ, γέγονε δὲ καλὴ καὶ εὐθὴς λίαν. … Τὸ γὰρ εὐθεῖαν εἶναι τὴν ψυχήν, τοῦτό ἐστι τὸ κατὰ φύσιν νοερὸν αὐτῆς ὡς ἐκτίσθη».
Αιτιολογώντας την επίσκεψη της χάρης στους αποδέκτες, τους αποδίδει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: «Επειδή δεν είστε υποταγμένοι σ’ αυτό το σαρκικό βίο, αλλά φανεροί προς το Θεό». Στην Αραβική μετάφραση το νόημα παραλλάσσεται : «και εσείς δεν είστε κρυμμένοι σ’ αυτό τον πρόσκαιρο κόσμο αλλά φανεροί». Η διαφοροποίηση πιθανόν να οφείλεται σε δύο λόγους: 1) Πρώτον, ο μεταφραστής έπεσε σ’ ένα λάθος, όταν μετέφρασε τη λέξη «[yp» με τη λέξη «κρυμμένοι», ενώ η σημασία της είναι «υποχρεούμενοι, ένοχοι, δεμένοι». Το λάθος αυτό έγινε είτε διότι η λέξη μοιάζει με τη λέξη «hyp», που σημαίνει «κρυμμένοι», είτε διότι η πρόταση τελειώνει με τη λέξη «φανεροί», γι’ αυτό θέλησε να κάνει αντίθεση μεταξύ τους. 2) Δεύτερον, στην αλλαγή της έκφρασης «σαρκικό βίο» «bi=oc =ncarkikon» με την έκφραση «πρόσκαιρο κόσμο». Πριν τελειώσει την παράγραφο τονίζεται ότι το Άγιο Πνεύμα «δεν κατοικεί σε ψυχή, που έχει ακάθαρτη καρδιά ούτε στο αμαρτωλό σώμα, διότι είναι Άγια δύναμη και βρίσκεται μακριά από κάθε μοχθηρία (δόλο)».
5- Η αυτογνωσία και η ορθόδοξη πίστη .
Η αναφορά ότι γράφει προς λογικούς ανθρώπους, συνοδεύεται με τη διαπίστωση και την πίστη ότι μπορούν να γνωρίσουν τον εαυτούς τους και τον Θεό. Η γραφή στο κοπτικό χειρόγραφο είναι «henrwme =nlogioc» δηλαδή “λόγιοι άνθρωποι” ενώ τόσο στην Αραβική μετάφραση όσο και στις άλλες μεταφράσεις φαίνεται ότι το πιο σωστό είναι «henrwme =nlogi(k)oc», δηλαδή «λογικοί άνθρωποι»270 Η γνώση του εαυτού αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την γνώση του χρόνου, «της εποχής τους», ώστε να μπορούν «να σταθούν όρθιοι χωρίς να κινούνται από τις μεταβλητές γλώσσες [δηλ. τις παράξενες διδασκαλίες].» Στο σημείο αυτό συνδέεται η αυτογνωσία με την παραμονή στην ορθοδοξία της πίστης.
6- Ο Άρειος .
Σε μία μόνο παράγραφο παρουσιάζει ο Μ. Αντώνιος την διδασκαλία του Αρείου, εκθέτοντας την ασκητική του άποψη για την αιτία της πλάνης του Αρείου και την κακοδοξία του. Στην περιγραφή των ιδιοτήτων του Υιού ακολουθείται η θεολογική ορολογία, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τους Πατέρες της Αλεξανδρείας, (Άγιος Αλέξανδρος και Μ. Αθανάσιος), όπως «άναρχος, άρρητος, ακίνητος»271. Ταυτόχρονα, αποφεύγονται τα λογικά επιχειρήματα για τη θεότητα του Λόγου του Θεού, ενώ η πλάνη και η κενοδοξία του Αρείου οφείλονται στην άγνοιά του και την έλλειψη αυτογνωσίας, οι οποίες ήταν και οι αιτίες της πτώσης του στην αλαζονεία και στην αίρεση: «17 Ως προς τον Άρειο, που σηκώθηκε στην Αλεξάνδρεια και μίλησε με παράξενα λόγια [δηλ. παράξενη διδασκαλία] περί του Μονογενούς [Υιού]: Σ’ Αυτόν, που δεν έχει αρχή [που είναι άναρχος] έδωσε αρχή, σ’ Αυτόν, που είναι άρρητος στους ανθρώπους, έδωσε τέλος και σ’ Αυτόν, που είναι αμετάβλητος [αναλλοίωτος]272 έδωσε μεταβολή273 18 [Διότι] αν κάποιος άνθρωπος αμάρτησε απέναντι στον άλλον άνθρωπο θα παρακαλέσουν τον Θεό γι’ αυτόν, αλλά εκείνος που αμαρτάνει απέναντι στον Θεό σε ποιόν λοιπόν θα παρακαλέσουν γι’ αυτόν;274 Αυτός όμως ο άνθρωπος [δηλ. ο Άρειος] δημιούργησε μεγάλο κλυδωνισμό275, μία αθεράπευτη πληγή. Αν είχε γνωρίσει αληθινά τον εαυτό του, δεν θα είχε μιλήσει η γλώσσα του για αυτά, που δεν έχει γνωρίσει, αλλά φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν γνώριζε τον εαυτό του.»
Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι το κοπτικό κείμενο της Επιστολής αυτής περιέχει 81 ελληνικές λέξεις σε σύνολο 328 λέξεων. Αυτές είναι οι εξής276: Χαίρετε– μέλος –ἐκκλησία – ἐγκακεῖν – ἀγάπη (3 φορές) – αλλά (6 φορές)– σωματική –γὰρ (11 φορές) – σῶμα (2 φορές) – οὐδέ (2 φορές) – ἐντολή – -τελιος (2 φορές)– δίκαιον – προφήτης – ἀποστολική (2 φορές) – χορός – κήρυγμα – ἀγαθός – ἀπόστολος – ὥστε – νόμος – πάθος – ἀρετή – ἀποστολικό – χάρις – τότε – διδὰσκειν – πνεῦμα (4 φορές) – κατά (2 φορές) – νοερά– οὐσία– δέ (5 φορές) - Ἀββᾶς – χαρίζεσθαι – κληρονόμος (3 φορές) – συγκληρονόμος – βίος – σαρκικόν– -ψυχὴ- ἃγιον – δύναμις – ἀληθῶς – (λόγιος ή λογικός) – μονογενής – ἀρχή (2 φορές) – τέλος – οὖν – κεφάλαιον – πληγή.
-107-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου