ΠΩΣ ΔΕΧΕΣΑΙ ΤΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ?

Χωρὶς παρατηρήσεις ὅμως καὶ ὑποδείξεις κανένας ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ προοδεύσει.

Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἀντιδροῦμε στὶς παρατηρήσεις τῶν ἄλλων, ἀναστατωνόμαστε. 

Διότι κάποιες φορὲς αἰσθανόμαστε ὅτι οἱ ὑποδείξεις τους μπορεῖ νὰ ἔχουν ἐγωιστικὰ κίνητρα, νὰ εἶναι ἄδικες, ὑποκειμενικές, ἐμπαθεῖς, ἄκαιρες καὶ προσβλητικές. 

Καὶ γι’ αὐτὸ ἀπορρίπτουμε συχνὰ ὄχι μόνο τὶς συγ- κεκριμένες ὑποδείξεις τῶν ἀδελφῶν μας ἀλλὰ καὶ τοὺς ἴδιους τοὺς ἀδελφούς μας. 

 Χωρὶς παρατηρήσεις ὅμως καὶ ὑποδείξεις κανένας ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ προοδεύσει οὔτε πνευματικὰ ἀλλὰ οὔτε καὶ κοινωνικά, ἐπιστημονικά, ἐπαγγελματικὰ ἢ σὲ ὁποιονδήποτε ἄλλο τομέα τῆς ζωῆς. 

Πῶς θὰ μάθει κάποιος μιὰ τέχνη, ἐὰν δὲν μαθητεύσει καὶ δὲν ἀκούσει τὶς ὑποδείξεις τοῦ ἔμπειρου καὶ ἱκανοῦ τεχνίτη; 

Πῶς θὰ μάθει ἕνα παιδὶ τὰ βασικὰ μαθήματα τῆς ζωῆς, ἐὰν δὲν δεχθεῖ τὶς ὑποδείξεις καὶ τὶς συμβουλὲς τῶν γονέων καὶ διδασκάλων του; 

Κι ἂν αὐτὰ ὅλα ἰσχύουν γιὰ πράγματα καθημερινὰ καὶ ἐγκόσμια, πόσο μᾶλλον γιὰ τὰ πνευματικὰ καὶ αἰώνια; 

Πῶς λοιπὸν θὰ καλλιεργηθεῖ ψυχικὰ ἕνας πιστός, ἐὰν δὲν ἔχει μόνιμο πνευματικὸ καθοδηγητὴ στὴ ζωή του γιὰ νὰ δέχεται τὶς πολύτιμες συμβουλές του καὶ τὶς ὑποδείξεις του; 

 Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς διαβάζουμε στὶς Παροιμίες τοῦ Σολομῶντος: «Ἔλεγχε σοφόν, καὶ ἀγαπήσει σε. δίδου σοφῷ ἀφορμήν, καὶ σοφώτερος ἔσται» (Παρ. θ΄ 8-9). 

Οἱ παρατηρήσεις λοιπὸν καὶ οἱ ὑποδείξεις, ὅταν γίνονται μὲ πνεῦμα Θεοῦ εἶναι πολὺ ὠφέλιμες. Ὅπως λέει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «ἐπειδὴ τὰ σφάλματα τῶν ἄλλων τὰ βλέπουμε καλύτερα ἀπὸ τὰ δικά μας, ἐμεῖς ἂς προφυλάσσουμε τοὺς ἄλλους καὶ ἂς ἀναθέσουμε σ’ αὐτοὺς νὰ προφυλάσσουν ἐμᾶς» (ΡG 49, 126). 

Καὶ ἀλλοῦ σημειώνει: «Ἀκόμη κι ἂν φθάσεις στὴν ὑψηλότερη κορυφὴ τῆς ἀρετῆς, ἔχεις ἀνάγκη ἀπὸ σύμβουλο ποὺ θὰ σὲ διορθώνει» (ΡG 51, 134). «Ἀκόμη κι ἂν δὲν αἰσθάνεσαι καμία ἐνοχή, ἔχεις ἀνάγκη ἀπὸ κάποιον νὰ σοῦ ὑποδεικνύει μὲ ἀκρίβεια τὰ ἁμαρτήματά σου» (ΡG 61, 91). 

 Πῶς ὅμως πρέπει νὰ δεχόμαστε τὶς ὑποδείξεις ποὺ μᾶς γίνονται; Ἀναμφισβήτητα ὅλοι ἔχουμε δυσκο- λία νὰ καταλάβουμε τὰ λάθη μας. Ἀλλὰ ἀκόμη κι ὅταν τὰ καταλαβαίνουμε, συχνὰ στεκόμαστε στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο μᾶς κάνουν παρατηρήσεις: «Πῶς μοῦ μίλησε ἔτσι; Ποιὸς νομίζει ὅτι εἶναι; Ἐγὼ φταίω ποὺ τοῦ ἔδωσα τὸ δικαίωμα νὰ μοῦ μιλάει ἔτσι». 

Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τότε, ὅταν δηλαδὴ μᾶς κάνουν παρατηρήσεις μὲ τρόπο ἄσχημο, θὰ πρέπει νὰ σκεφτόμαστε: «Πράγματι δὲν μοῦ μιλᾶ μὲ καλὸ τρόπο· ἀλλὰ πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μοῦ λέει εἶναι  σωστά». Ἂς κρατήσουμε λοιπὸν ὄχι τὸν τρόπο ἀλλὰ τὸ περιεχόμενο τῆς κάθε συμβουλῆς. 

 Ἀντίθετα ὅταν στενοχωρούμαστε σὲ κάθε παρατήρηση, ἀποκαλύπτουμε τὴν ὑπερηφάνεια ποὺ κρύβουμε μέσα μας. 

Κι αὐτὴ τὴν ὑπερηφάνειά μας θὰ μπορέσουμε νὰ τὴν καταπολεμήσουμε ὅταν δίνουμε τὸ δικαίωμα στὸν ἀδελφό μας νὰ μᾶς κάνει παρατηρήσεις, καὶ δεχόμαστε μιὰ κουβέντα ποὺ θὰ μᾶς πεῖ. 

 Κι ὅσο πιὸ ταπεινοὶ εἴμαστε, τόσο πιὸ εἰρηνικὰ θὰ ἀκοῦμε ἕναν ἔλεγχο, μιὰ ὑπόδειξη. Ἀκόμη κι ὅταν αὐτὴ εἶναι ἄδικη, θὰ τὴν ἀκοῦμε χωρὶς νὰ ταραζόμα- στε, ἔχοντας τὴ βεβαιότητα ὅτι ἀκόμη καὶ τὸ ἄδικο μᾶς ὠφελεῖ.  

Ἐὰν λοιπὸν ἀγαποῦμε τὴν πνευματική μας πρόοδο, θὰ πρέπει νὰ μάθουμε νὰ δεχόμαστε πρόθυμα τοὺς ἐλέγχους τῶν ἀδελφῶν μας. 

Ἡ ἀποδοχὴ τῶν ἐλέγχων αὐτῶν δὲν ἀποτελεῖ ἔνδει- ξη ἀδυναμίας ἀλλὰ πνευματικῆς ὡριμότητος. Ἀντιθέτως εἶναι δεῖγμα ἀνωριμότητος καὶ ἀφροσύνης τὸ νὰ ἀντιδροῦμε στὶς παρατηρήσεις τῶν ἄλλων. 

 Ὅπως λέει πάλι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, πρέπει νὰ δεχόμαστε τοὺς ἐλέγχους ὅπως οἱ ἄρρωστοι δέχονται τὴ χειρουργικὴ ἐπέμβαση ἀπὸ τοὺς γιατρούς· οἱ ἄρρωστοι αὐτοί, ἂν καὶ πονοῦν, θεωροῦν εὐεργέτες τους τοὺς γιατροὺς ποὺ τοὺς προκαλοῦν πόνο» (ΡG 61, 377). 

Ἐπειδὴ λοιπὸν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε ἀδύναμοι, γεμάτοι πάθη καὶ ἀδυναμίες, κι ἔχουμε μεγάλη ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό μας, πρέπει νὰ δεχόμαστε τοὺς ἀδελφοὺς ποὺ βάζει ὁ Θεὸς δίπλα μας ὡς γιατροὺς καὶ νὰ παίρνουμε τὰ φάρμακα ποὺ μᾶς δίνουν, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ μᾶς ταλαιπωροῦν.  

Γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ ἀκοῦμε τὶς παρατηρήσεις τους χωρὶς νὰ ἀντιδροῦμε, χωρὶς νὰ σκοτεινιάζουμε ἢ νὰ μελαγχολοῦμε. 

Νὰ τὶς δεχόμαστε χωρὶς νὰ ἀφήνουμε νὰ φυτρώνουν στὴν ψυχή μας κακίες καὶ ἀντιπάθειες ἐναντίον αὐτῶν ποὺ μᾶς ὑπέδειξαν κάτι. Ἀλλὰ νὰ τὶς δεχόμαστε μὲ πνεῦμα Θεοῦ. Καὶ νὰ προσευχόμαστε στὸν Θεὸ νὰ μᾶς φωτίσει νὰ κατανοοῦμε τὰ σφάλματά μας καὶ τὶς ἀδυναμίες μας. 

 Καὶ σὲ ἕνα δεύτερο ἐπίπεδο, ὅταν οἱ συνθῆκες εἶναι πιὸ ἤρεμες, νὰ προσπαθήσουμε νὰ σκεφθοῦμε νηφάλια καὶ ἀντικειμενικά: Μοῦ εἶπε αὐτό. Μήπως εἶχε κακὴ πληροφόρηση ἢ ἐπηρεάστηκε ἀπὸ ἄλλους; Ἢ μήπως ἔστω σὲ κά- ποιο βαθμὸ ἔχει δίκιο; 

Ἐὰν λοιπὸν ἐμεῖς διορθώσουμε ἔστω καὶ τὸ ἐλάχιστο λάθος ποὺ μᾶς ἀναλογεῖ, βγαίνουμε κερ- δισμένοι. 

Κερδίζουμε σὲ ταπείνωση, σὲ πνευματικὴ πρόοδο, σὲ κάθε εἴδους ἀρετή. 

Ἀντὶ λοιπὸν νὰ ἀντιδροῦμε καὶ νὰ ἀναστατωνόμαστε, ἂς μάθουμε νὰ ἐξετάζουμε τὸ σφάλμα ποὺ μᾶς ὑποδεικνύουν, ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν ἔχουμε πεισθεῖ γι’ αὐτό. 

Ἔτσι θὰ γίνουμε ἄνθρωποι τῆς ἀρετῆς καὶ θὰ μᾶς πλημμυρίζει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ.ΟΣΩΤΗΡ2050