ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΗΤΑ

    Ἦταν τὸ ἔτος 1914. Ὁ κόσμος ἀνάστατος. Ἡ πολεμικὴ μανία σιγόκαιγε. Οἱ ἀποθῆκες τῶν τότε Μεγάλων λεγόμενων Δυνάμεων γεμάτες πυρίτιδα. Ἔφτανε μόνο μιὰ σπίθα... Τὴν ἄναψε μιὰ πιστολιὰ στὴν πάντοτε ὑπερπλήρη πυριτιδαποθήκη τῶν Βαλκανίων. 

Ἕνας 19χρονος φοιτητής, ὁ Γκαβρίλο Πρίντσιπ, δολοφόνησε στὶς 28 Ἰουνίου στὸ Σεράγιεβο τὸν διάδοχο τοῦ Αὐστροουγγρικοῦ θρόνου Φερδινάνδο καὶ τὴ σύζυγό του. Ἦταν ἡ σπίθα ποὺ ἔλειπε. Μόλις αὐτὴ ἄστραψε, ὁ Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ἐξερράγη. Ἀκολούθησε ἡ μεγάλη σφαγὴ μεταξὺ τῶν ἐμπλακέντων στὸν πόλεμο δυνάμεων. 

 Ἀπὸ τὴ μιὰ πλευρά: Γερμανία, Αὐστροουγγαρία, Τουρκία καὶ Βουλγαρία. 

Ἀπὸ τὴν ἄλλη: Γαλλία, Ἀγγλία, Ρωσία, Σερβία, Ἰταλία, ΗΠΑ καὶ Ἰαπωνία. 

 Ἡ Ρωσία δέχθηκε τὴν ἐπίθεση τῆς Γερμανίας τὴν 1η Αὐγούστου 1914. Παρὰ τὶς ἀρχικὲς ἐπιτυχίες, τὸ 1917 οἱ δυνάμεις της νικήθηκαν. 

    Δύο περίπου δεκαετίες ἀργότερα, τὸ 1936, ἕνας τελειόφοιτος μαθητὴς Γυμνασίου συνέλαβε τὴν ἰδέα νὰ καταγράψει σὲ συναρπαστικὸ ἀφήγημα τοὺς δραματικοὺς ἀγῶνες τῆς Ρωσίας σὲ κείνη τὴν παρανοϊκὴ σύρραξη, τῆς ὁποίας κατάληξη ἦταν ἡ ἔκρηξη τῆς μπολσεβικικῆς ἐπαναστάσεως τὸ 1917, ἀρχὴ τοῦ 70χρονου ἐφιάλτη πού ἀκολούθησε. 

 Τὸ μεγαλεπήβολο ὅραμά του ὁ μαθητὴς κατόρθωσε νὰ τὸ πραγματοποιήσει 35 χρόνια ἀργότερα, τὸ ἔτος 1971. Τότε τὸ κομμουνιστικὸ καθεστὼς προθυμοποιήθηκε νὰ ἐκδώσει τὸ σπουδαῖο ἔργο του σὲ ἑκατομμύρια ἀντίτυπα. Ζήτησαν μόνο ἀπὸ τὸν συγγραφέα κάποιες «ἀσήμαντες» ἀλλαγές, π.χ. νὰ μὴ γράφει τὴ λέξη Θεὸς μὲ κεφαλαῖο θῆτα. 

 Ὁ συγγραφέας ἀρνήθηκε. Προτίμησε νὰ τὸ ἐκδώσει ὡς «σαμιζντάτ», νὰ τὸ θέσει δηλαδὴ σὲ παράνομη κυκλοφορία, ἀπὸ χέρι σὲ χέρι. 

Ὁ συγγραφέας αὐτὸς δὲν ἦταν ἄλλος ἀπὸ τὸν κορυφαῖο νομπελίστα, τὸν ἀσυμβίβαστο ἀγωνιστὴ τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς Πίστεως, τὸν Ἀλέξανδρο Σολζενίτσιν. Ἔγραψε στὸν Ἐπίλογο τοῦ ἔργου αὐτοῦ ποὺ εἶχε τὸν τίτλο «Αὔγουστος τοῦ 1914»: «Τὸ βιβλίο αὐτὸ δὲν μπορεῖ τώρα πιὰ νὰ κυκλοφορήσει στὴν πατρίδα μας παρὰ μόνο μέσῳ τοῦ Σαμιζντάτ, κι αὐτὸ γιατὶ ἡ λογοκρισία ἔχει ἀντιρρήσεις ποὺ εἶναι ἀκατανόητες μὲ τὴ συνηθισμένη λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου. Ζητοῦν, παραδείγματος χάριν, ἡ λέξη Θεὸς νὰ γράφεται μὲ μικρὸ θῆτα. Σ᾿ αὐτὴν ὅμως τὴν ταπείνωση μοῦ εἶναι ἀδύνατο νὰ ὑποκύψω. Ἡ ἀπαγόρευση νὰ γράφεται ἡ λέξη Θεὸς μὲ κεφαλαῖο θῆτα εἶναι μιὰ φτηνὴ ἀθεϊστικὴ μικρότητα, μιὰ μικροπρέπεια. Θρησκευόμενοι καὶ μὴ θὰ συμφωνήσουν πὼς γιὰ τὶς ἰδέες καὶ τὰ πιστεύω τῶν ἀνθρώπων τοῦ 1914 ἡ λέξη “Θεὸς” μὲ μικρὸ ἀρχικό, ἀποτελεῖ καθαρὴ ἱστορικὴ πλαστογραφία... Παραδίδω τώρα τὸ πρῶτο μέρος τῆς δουλειᾶς μου στὴ δημοσιότητα... Μάιος 1971. Ἀ. Σολζενίτσιν». 

 Τὸ σιδερόφραχτο καθεστὼς ἔτρεμε μπροστὰ στὸν ἀτρόμητο λόγο τοῦ Σολζενίτσιν καὶ τελικὰ δὲν ἄντεξε καὶ τὸν Νοέμβριο τοῦ 1974 τὸν ἀπέλασε. Ὅμως τὸ παράδειγμά του, ἡ ἄρνησή του νὰ συμβιβαστεῖ, ἡ ἀπόλυτη ἐπιλογή του νὰ μὴν ὑποχωρήσει καὶ νὰ ἐξακολουθεῖ νὰ γράφει τὴ λέξη Θεὸς μὲ κεφαλαῖο θῆτα, μπορεῖ νὰ τοῦ στέρησε τὴν ἀναγνώριση τοῦ τυραννικοῦ καθεστῶτος, μπορεῖ νὰ τοῦ κόστισε διωγμούς, ἀνακρίσεις, φυλακίσεις, ἐξορία σὲ στρατόπεδα συγκεντρώσεως, τὸν κατέστησε ὅμως πανανθρώπινο πρότυπο, σύμβολο ἐλευθερίας, ὁδηγὸ ζωῆς. Καὶ τέτοιος παραμένει. 

Εἰδικὰ σὲ ἐποχὲς συμβιβασμῶν, ὅπως τούτη ποὺ διερχόμαστε τώρα. Μὲ τὸν αὐστηρὸ καὶ εὐθὺ λόγο του ἀπευθύνεται πρὸς ὅλους μας. Ἡ λέξη Θεὸς γράφεται μὲ κεφαλαῖο θῆτα, μᾶς λέει. Μὴν παρασυρθεῖτε στὴ μικροπρέπεια νὰ τὴ γράψετε μὲ μικρὸ θῆτα. Μὴ σκύψετε δηλαδὴ δουλικὰ τὸ κεφάλι σας σὲ ὁποιαδήποτε ἐξουσία, προκειμένου νὰ κερδίσετε κάποια θέση, τιμή, χρήματα, πρόσκαιρη δόξα, τὴν ἀναγνώριση τῶν ἀνθρώπων. Σταθεῖτε ὄρθιοι, θεόμορφοι, πιστοὶ στὴν ἀγάπη τοῦ μόνου Θεοῦ. Νὰ εἶστε τοῦ Θεοῦ. Μὲ κεφαλαῖο Θῆτα!ΟΣΩΤΗΡ2186